Ministerstwo Obrony Japonii w lipcu 2020 roku opublikowało ,,białą księgę obrony”, w której zawarte są cele i zagrożenia, oraz opis sytuacji międzynarodowej i wewnątrzkrajowej na jakich skupia się japoński rząd. Jest ona podzielona na trzy części, a składa się z kilku rozdziałów. Całość raportu zamyka się w 24 stronach. Jego celem jest przedstawienie Japończykom założeń polityki bezpieczeństwa i kroków jakie rząd zamierza podjąć by je zrealizować. W poniższej analizie streszczę białą księgę i przedstawię jej najważniejsze założenia.
,,Środowisko bezpieczeństwa, otoczenie Japonii”
Część pierwsza raportu nosi tytuł ,,Środowisko bezpieczeństwa, otoczenie Japonii” i zawiera krótki przegląd aktualnych wyzwań w strefie bezpieczeństwa. Wśród nich wymieniono: narastającą niepewność co do aktualnego porządku międzynarodowego, konkurencję międzypaństwową, postęp technologiczny, oraz skutki pandemii COVID-19. Jeśli chodzi o zagrożenia związane z bezpośrednim otoczeniem Japonii, to wyróżniono następujące: obecność potęg wojskowych skoncentrowanych w okolicach Japonii, brak zinstytucjonalizowanej współpracy w regionie Indo-Pacyfiku, wciąż nierozwiązane kwestie dotyczące sporów terytorialnych, oraz stałą tendencję do powiększania się ,,szarej strefy”.
W rozdziale znajduje się opis aktualnego środowiska międzynarodowego, w jakim obecnie znajduję się Kraj Kwitnącej Wiśni. Ministerstwo przygotowało krótkie zestawienie największych i najważniejszych aktorów działających w pobliżu Japonii.
Stany Zjednoczone uznały konkurencję z Chinami i Rosją za główne wyzwanie dla swojego bezpieczeństwa. Kładą największy nacisk na bezpieczeństwo regionu Indo-Pacyfiku, aby wzmocnić odstraszenie Chin. Jeśli chodzi o umiejscowienie wojsk amerykańskich poza granicami kraju, największy priorytet mają właśnie region Indo-Pacyfiku i Europa. Ważnym aspektem jest również rozwój militarny: USA zmodyfikowały część głowic SLBM, przeprowadziły testy pocisków naziemnych manewrujących średniego zasięgu, a także pocisków balistycznych. Ponadto Siły Kosmiczne zostały ustanowione jako szósty rodzaj sił zbrojnych, w ramach Departamentu Sił Powietrznych.
Chiny,by w pełni wykorzystać swój potencjał, utrzymują wysoki wzrost budżetu obronnego. Pekin chce jak najszybciej poprawić swoje możliwości pod względem zarówno jakościowym, jak i ilościowym ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju sił jądrowych, rakietowych, morskich i powietrznych. Poprawa tych zdolności doprowadzić ma do wzmocnienia chińskich obszarów ,,antydostęp”(A2/AD). Chiny dążą do stałego zdobywania przewagi informacyjnej, a także dominacji w obszarach przestrzeni kosmicznej i cyberprzestrzeni. Wykorzystując zasoby wojskowe i cywilne dążą do pozyskania najnowocześniejszych technologii, które można wykorzystać do celów wojskowych i do zwiększenia zdolności operacyjnych.
Co ważne, chińska marynarka wojenna i siły powietrzne rozszerzyły i zintensyfikowały swoją działalność na okoliczne obszary morskie i powietrzne należące do Japonii. Chińskie działania mające na celu zmianę statusu quo na morzach niejednokrotnie powodowały eskalację napięć. Pekin stale zwiększa swoje możliwości prowadzenia działań również na bardziej odległych morzach, m.in. wykorzystując inicjatywę ,,Szlaka i Pasu” do zabezpieczenia portów w krajach Oceanu Indyjskiego oraz w krajach wyspiarskich Pacyfiku.
Ważną kwestią, na którą zwraca uwagę Japonia, są relacje Chiny-USA. Obydwa kraje dzieli wiele kwestii dotyczących m.in. handlu, praw człowieka, czy też sytuacji na Morzu Południowochińskim, w Hongkongu oraz na Tajwanie. Chiny wielokrotnie wyrażały zdecydowany protest wobec niepodległości drugiego z wymienionych krajów. Liczba państw uznających Tajwan systematycznie spada, a równowaga militarna między Chinami a Tajwanem przesuwa się coraz bardziej na korzyść tego pierwszego, mimo wsparcia wojskowego (np. sprzedaży myśliwców F-16), które Tajwan otrzymuje ze strony Stanów.
Nuklearne zapędy Korei Północnej stanowią bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa Japonii. Ocenia się, że Korea Północna zminiaturyzowała już broń jądrową w celu montowania głowic pocisków balistycznych. Od 2016 roku można zaobserwować duży rozwój potencjału nuklearnego Korei: od zwiększenia zasięgu rakiet, przez zwiększenie ich dokładności, do zróżnicowania form wystrzeliwania rakiet balistycznych w zależności od potrzeb. Istnieje również obawa, że Korea Północna zdobyła dostęp do technologii umożliwiającej stworzenie bomby wodorowej. Dalszy rozwój potencjału militarnego Korei stwarza nowe wyzwania dla systemu bezpieczeństwa Japonii w zakresie zdobywania informacji, wczesnego ostrzegania i przechwytywania pocisków balistycznych.
Rosja modernizuje swój sprzęt wojskowy, w tym strategiczne siły nuklearne, i intensyfikuje działania wojskowe. Zaniepokojenie budzi także współpraca wojskowa Rosji z Chinami i możliwość sojuszu wojskowego obu krajów. Mimo zaprzeczeń z obydwu stron należy zwrócić uwagę rozwój sytuacji w przyszłości. Warto podkreślić, że Rosjanie kilkukrotnie naruszyli granicę japońską na terytoriach północnych. Do sytuacji powodujących napięcia na linii Rosja-Japonia można zaliczyć również z zdarzenie z lipca 2019 roku, kiedy to dwa rosyjskie bombowce Tu-95 przeprowadziły wspólny patrol lotniczy z dwoma chińskimi bombowcami H-6 z Morza Japońskiego na Morze Wschodniochińskie.
Również kwestia pokoju i stabilności na Bliskim Wschodzie jest niezwykle ważna dla Tokio, gdyż 90% japońskiego importu ropy naftowej pochodzi właśnie z tego regionu. Jest to także obszar, przez który przechodzą główne szlaki handlowe, oraz terytorium gdzie działa wiele organizacji terrorystycznych. Stany Zjednoczone i kraje europejskie aktywnie działają na rzecz zwiększenia stabilizacji w tym regionie. Jednym z podejmowanych przez nie działań jest zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi morskiej. Region ten wciąż odczuwa skutki Arabskiej Wiosny, a sytuacji nie poprawia ostatnia eskalacja napięć pomiędzy Iranem a USA.
Co więcej rząd japoński, zwraca szczególną uwagę na kilka wyzwań, przed którymi stanie, lub z którymi już mierzy się, społeczność międzynarodowa. Zaliczył do nich: rozwój technologii wojskowych, informacyjno-komunikacyjnych, elektromagnetycznych, wyścig o kolonizację kosmosu oraz pandemię COVID-19.
,,Japońska polityka bezpieczeństwa i obrony”
Część druga, czyli ,,Japońska polityka bezpieczeństwa i obrony”, zawiera opis polityki bezpieczeństwa i działań jakie Japonia podejmie w zakresie obronności. Zamierza ona wzmocnić swój potencjał w następujących dziedzinach: przestrzeni kosmicznej, cyberprzestrzeni, technologii elektromagnetycznych, jak również przestrzeni morskiej i powietrznej. Siły Samoobrony Japonii (SDF) zwiększają swój potencjał obrony przeciw wszelkim możliwym inwazjom. Proces ten zakłada zbudowanie zdolności obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej. Planem jest także utrzymanie podstawowych jednostek, które będzie można szybko rozmieścić i wyposażyć w zaawansowane możliwości wywiadowcze, obserwacji i rozpoznania. MTDP (średniookresowy program obrony) zakłada pięcioletni plan, w którym SDF przeprowadzi potrzebą reorganizację swoich jednostek oraz podejmie działania w celu wzmocnienia zdolności operacyjnych. W tym celu, wymagane jest dalsze zwiększanie nakładów na obronność.
,,Trzy filary obrony Japonii”
W części trzeciej, ,,Trzy filary obrony Japonii”, można zapoznać się z zadaniami japońskich Sił Samoobrony. Należą do nich m.in. gromadzenie informacji, patrole granic morskich i powietrznych Japonii, jak również obrona terytorium Japonii. SDF działa także we współpracy z samorządami lokalnymi, angażując się w różnego rodzaju inicjatywy, takie jak pomoc w przypadku katastrof naturalnych, czy zwalczanie epidemii. Do zadań powietrznych Sił Samoobrony (ASDF) należy np. wykrywanie i identyfikacja statków powietrznych przekraczających granice kraju, natomiast do zadań japońskich morskich Sił Samoobrony (MSDF) należy walka z piractwem i ochrona statków związanych z Japonią na Bliskim Wschodzie. W celu obrony cyberprzestrzeni zwiększono liczebność Grupy Cyberobrony.
Sojusz japońsko-amerykański odgrywa znaczącą rolę dla pokoju, stabilności i dobrobytu nie tylko Japonii, ale również regionu Indo-Pacifiku i społeczności międzynarodowej. Dlatego też ważny jest rozwój dwustronnej współpracy, wyrażany m.in. poprzez spotkania przedstawicieli wysokiego szczebla, ćwiczenia wojskowe i dalsze rozwijanie wspólnych działań w zakresie pomocy humanitarnej, wymiany technologicznej czy współpracy morskiej.
W celu promocji współpracy i wymiany w dziedzinie obrony, przedstawiciele Japonii odbyli wiele spotkań ze swoimi odpowiednikami reprezentującymi wielu aktorów międzynarodowych, np. Australię, Chiny, Indie, ASEAN, Koreę Południową, Kanadę, Nową Zelandię, Rosję, kraje europejskie, czy państwa położone na Pacyfiku i Bliskim Wschodzie.
Podsumowując ten rozdział, do trzech filarów obrony można zakwalifikować: sojusz z USA, tworzenie multilateralnych powiązań w regionie Indo-Pacyfiku i Pacyfiku oraz rozwijanie własnych możliwości obrony i bezpieczeństwa.
,,Podstawowe elementy składające się na zdolności obronne, itp.”
Czwarta i ostatnia część raportu pt. ,,Podstawowe elementy składające się na zdolności obronne, itp.” opisuje działania mające usprawnić system bezpieczeństwa w Japonii. Zaliczono do nich umiejętne zarządzanie zasobami ludzkimi, zwiększenie ich efektywności oraz poprawę warunków do życia i pracy. Aby zapewnić Japonii przewagę technologiczną sprzętu i technologii o strategicznym znaczeniu, w tym technologii związanych z nowymi domenami i innymi technologiami, trwa przegląd średniookresowych i długoterminowych prognoz dotyczących technologii obronnych. Aby stworzyć skuteczny system bezpieczeństwa, potrzebny jest efektywny wywiad i selekcja informacji pochodzących z – i dotyczących – krajów sąsiadujących z Japonią. Wartym podkreślenia jest też fakt, iż jednostki SDF przechodzą regularne szkolenia mające podnieść ich kwalifikacje i umiejętności.
Dla stabilnego stacjonowania jednostek amerykańskich w Japonii istotny jest ciągły rozwój współpracy na wielu obszarach, w tym nad koordynacją działań jednostek amerykańskich z samorządami lokalnymi i natychmiastowym informowaniem japońskich władz o wszelkiego rodzaju incydentach i wypadkach.
W celu wzmocnienia japońskiej bazy przemysłowej, Ministerstwo Obrony określiło cztery kierunki działań: pierwsze to zreformowanie istniejącego systemu kontraktów w celu stworzenia konkurencyjnego środowiska wśród firm zbrojeniowych; drugie zakłada wzmocnienie zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw wyposażenia obronnego; trzeci kierunek to dalszy udział przemysłu obronnego Japonii w utrzymaniu i konserwacji importowanego sprzętu itp.; a ostatni zakłada promowanie odpowiedniego transferu wyposażenia obronnego za granicę, zgodnie z trzema zasadami dotyczącymi transferu wyposażenia i technologii obronnych.
Podsumowanie
Japonia w swym raporcie zawarła wiele ważnych informacji, umożliwiających zdefiniowanie polityki bezpieczeństwa i obrony tego kraju. Cele, które rząd chce wypełnić, mogą być trudne do wykonania. Zagrożenia, które zostały przedstawione są ważne nie tylko dla Japonii, ale są to wyzwania z którymi musi się również zmierzyć środowisko międzynarodowe. Ważne jest, aby dokonać tego w duchu dyplomacji i pokojowego rozwiązania wszystkich konfliktów. Niewątpliwe reorganizacja i modernizacja Sił Samoobrony jest konieczna dla kraju, a silne SDF są jednym z filarów bezpieczeństwa Japonii . Na obecną sytuację duży wpływ ma pandemia COVID-19, którejdługotrwałe skutki są trudne do przewidzenia.
Comments are closed.