Debata pt. China’s Political and Economic Clout in the Mid East została opublikowana 12 lipca br. na kanale YouTube The Jerusalem Institute for Strategy and Security (JISS). W dyskusji wzięli udział dr Li-Chen Sim – Khalifa University, dr Oshrit Birvadker – JISS i dr Wang Duanyong – Shanghai International Studies University.
Najważniejsze punkty wypowiedzi dyskutantów:
- Dr Li-Chen Sim uważa, że Stany Zjednoczone doszły do wniosku, że polityka Chin i Rosji na Bliskim Wschodzie jest motywowana w głównej mierze ich strategicznymi celami.
- Twierdzi też, że mimo opinii wielu ekspertów, w istocie nie istnieje znacząca kooperacja w działaniach pomiędzy Moskwą a Pekinem w tym regionie.
- Podkreśla, że oba mocarstwa posiadają własne formaty dyplomatyczne w regionie MENA. Stosują zarówno środki bilateralne, jak i wielostronne, w zależności od znaczenia danego państwa dla ich interesów.
- Dr Li-Chem Sim podkreśla, że oferty współpracy politycznej Chin są bardziej systematyczne i wszechstronne niż w przypadku Rosji. Za przykład podaje strategiczne porozumienia umocowane w formalnych dokumentów. Z drugiej strony partnerstwa i deklaracje współpracy oferowane przez Rosję często mają nieformalny charakter.
- W kwestiach ekonomicznych dla Chin kluczowe jest zabezpieczenie dostaw energii i otwarcie rynków zagranicznych na inwestycje z Pekinu. Rosji zależy na koordynacji w kwestiach energetycznych, chociażby poprzez OPEC plus.
- Rosja w przeciwieństwie do Chin nie jest istotnym partnerem handlowym dla większości państw regionu. Ważne jest jednak zaangażowanie Rosji w budowę reaktorów jądrowych, np. w Egipcie oraz eksport taniego zboża.
- Oba państwa posiadają bazy wojskowe w regionie, a także placówki podwójnego przeznaczenia. W ich interesie jest zwalczanie przede wszystkim ruchów terrorystycznych.
- W kwestii importu broni Rosja ma przewagę w oferowaniu środków konwencjonalnych. Chiny z kolei, dzięki znalezieniu niszy,stały się głównym dostawcą dronów.
- Głównym strategicznym interesem Rosji jest stabilizacja w regionie, która pozwoli jej skupić się na wyzwaniach w Europie. Z tego powodu zaangażowanie wojskowe USA na Bliskim Wschodzie zdaniem ekspertki pośrednio służy interesom Moskwy, jak i Pekinu.
- Oba mocarstwa nie koordynują formalnie swoich działań, ale pośrednio ich starania są komplementarne, co ma negatywny wpływ na pozycję USA.
- Dr. Oshrit Birvadker twierdzi, że złożona relacja między ChRL a Indiami składa się z konfliktu, kooperacji, rywalizacji i wzajemnej próby powstrzymywania.
- Zauważa, że sceptycyzm w Indiach wobec Inicjatywy Pasa i Szlaku był związany w dużej mierze z obawami dotyczącymi transparentności chińskich projektów i osłabienia konkurencyjności własnych przedsiębiorstw.
- Budowa ekonomicznego korytarza między Pakistanem a Chinami w jej opinii osłabia strategiczną pozycję Indii i zwiększa możliwości ekspansji wojskowej Islamabadu. Prelegentka dodaje, że decydenci obawiają się, że port w Gadar może zamienić się w bazę militarną.
- Chińskie inwestycje w państwach sąsiadujących z Indiami obniżają także pozycję kraju w regionie i jego możliwości wywierania wpływu.
- Alternatywy zaproponowane przez Indie obejmują politykę sąsiedztwa z 2014 r. czy ekonomiczne partnerstwo z Bangladeszem, Bhutanem i Nepalem. Inną inicjatywą jest plan budowy sieci transportowej łączącej Ocean Indyjski z Morzem Kaspijskim, Zatoką Perską i Rosją. Miałoby to zapewnić Indiom łatwiejszy dostęp do Europy. Projekt w ostatnich latach napotkał jednak wiele problemów. Inny z pomysłów dotyczy współpracy z monarchiami z Zatoki Perskiej, Izraelem i Grecją.
- Zawiązanie porozumień Abrahama pozwoliło na pogłębienie współpracy krajów arabskich z Izraelem i stworzyło dla Indii szereg nowych możliwości.
- Priorytetem dla Indii jest łatwiejszy dostęp do rynków europejskich. Natomiast współpraca Chin z Pakistanem w opinii ekspertki będzie największym wyzwaniem na Oceanie Indyjskim.
- Dr. Wang Duanyong zauważa że afgańska gospodarka rok po zwycięstwie talibów jest wyjątkowo słaba. Indie i Pakistan są obecnie największymi partnerami handlowymi Afganistanu, którego gospodarka jest mocno uzależniona od zagranicznej pomocy.
- Afganistan w jego opinii wymaga pomocy finansowej w celu odbudowy infrastruktury i zapewnienia dostępu do podstawowych dóbr konsumpcyjnych.
- Potencjalną korzyścią dla Chin w Afganistanie mogą być bogactwa naturalne i rozwój sektora wydobywczego.
Główne wnioski:
- Głównym motywem dyskusji było zaangażowanie Chin na Bliskim Wschodzie i znaczenie regionu dla ich celów strategicznych i ekonomicznych. Interesujące są spostrzeżenia pierwszej panelistki, która zwróciła uwagę na wyraźne różnice między charakterem chińskiej i rosyjskiej obecności w regionie. Mając na uwadze zbieżność ideologiczną obu przywódców i ich sceptycyzm wobec liberalnego porządku międzynarodowego wydaje się, że komplementarność w działaniach obu mocarstw nie jest przypadkiem.
- Należy mieć na uwadze, że w świetle sankcji nałożonych na rosyjski przemysł zbrojeniowy wiarygodność Moskwy jako importera broni może niedługo zostać zakwestionowana. Utrata wpływów w tej dziedzinie znacznie osłabiłaby rosyjską pozycję na Bliskim Wschodzie, co mogłoby otworzyć Chiny na nowe możliwości. Dla Pekinu kluczowe wydaje się być zachowanie bezpieczeństwa dostaw surowców energetycznych z regionu.
- Zauważalne są także ambitne projekty inwestycyjne mające wzmocnić wpływy ChRL w Zatoce Perskiej.
- Druga z panelistek zaprezentowała szereg indyjskich alternatyw wobec chińskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku. Głównym ich celem ma być ułatwiony dostęp do rynków europejskich i zapewnienie dostaw surowców z Bliskiego Wschodu. Kluczowe może okazać się nawiązanie współpracy między Izraelem a państwami arabskimi, które otworzy drogę dla ambitnych projektów infrastrukturalnych.
- Ostatni z ekspertów wskazał na główne problemy afgańskiej gospodarki, podkreślając potrzebę finansowej pomocy w celu powojennej odbudowy. Z uwagi na bogactwa mineralne kraju Chiny mogłyby skorzystać na tym poprzez rozwój sektora wydobywczego, co pozwoliłoby na pośredni rozwój innych gałęzi afgańskiej gospodarki.
Dla zainteresowanych link do całej debaty: https://youtu.be/GH9ykRwO3LM
Comments are closed.