Email · kontakt@ine.org.pl
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
lis 12
Analiza, Bałkany, Bułgaria, Demokracja, Europa Wschodnia, Publikacje, Wybory

Do trzech razy sztuka? Bułgaria w przededniu podwójnych wyborów

12 listopada, 2021
Do trzech razy sztuka? Bułgaria w przededniu podwójnych wyborówPobierz

Artykuł w skrócie:

– W Bułgarii odbędą się trzecie wybory parlamentarne w tym roku. W tym samym dniu przeprowadzone zostaną również wybory prezydenckie;

– sondaże wskazują, że faworytem do zwycięstwa jest partia GERB byłego premiera Bojko Borysowa, która jednak nie będzie miała zdolności koalicyjnej, natomiast wybory prezydenckie prawdopodobnie wygra urzędujący prezydent Rumen Radew;

– całość komplikuje dramatyczna sytuacja pandemiczna w tym państwie i uliczne protesty przeciw pandemicznym obostrzeniom i generalnej sytuacji ekonomicznej państwa.

Rok 2021 zapisze się w Bułgarii jako rok wyborczy. Maraton został zapoczątkowany wyborami parlamentarnymi w kwietniu, które jednak nie przyniosły możliwości utworzenia stabilnej większości. Doprowadziło to do zorganizowania przyspieszonych wyborów już w lipcu, których wyniki przełamały serię zwycięstw rządzącej partii Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii (GERB) Bojko Borisowa, wygrywającej wszystkie wybory parlamentarne od 2009 roku.

Geneza problemów

To właśnie w osobie byłego już premiera Borisowa należy szukać początków obecnych napięć na bułgarskiej scenie politycznej. Były mer Sofii i osobisty ochroniarz Symeona Drugiego – premiera i ostatniego cara Bułgarii (1943-1946), obalonego przez reżim komunistyczny, bez wątpienia jest zręcznym politycznym graczem, który spolaryzował bułgarską scenę polityczną na długie lata – powoli, ale zauważalnie zaczął tracić poparcie. Pod jego rządami (w latach 2009-2013, 2014-2017 i 2017-2021, zostając drugim najdłużej urzędującym premierem w historii tego kraju), Bułgaria niejednokrotnie oskarżana była przez Unię Europejską o problemy z praworządnością, wolnością mediów i brak walki z kwitnącą w kraju korupcją.

Mimo to, wyborcy przez długi czas nie posiadali żadnej realnej alternatywy, aby przełamać polityczne status quo, poza przewijającymi się nazwiskami znanych z partii długo obecnych na bułgarskiej scenie politycznej, takich jak Bułgarska Partia Socjalistyczna (BSP) czy Ruch na Rzecz Praw i Wolności (DPS), reprezentujący w głównej mierze interesy licznej mniejszości tureckiej w tym kraju. Liderzy wspomnianych partii, w szczególności DPS, sami byli uwikłani w skandale korupcyjne i niejasne kontakty na styku biznesu i polityki. W czerwcu tego roku jeden z najbardziej rozpoznawalnych członków tej partii, Delian Peewski, został objęty przez władze USA sankcjami na mocy aktu Magnickiego, czyli amerykańskiego aktu prawnego umożliwiającego nakładanie środków represyjnych na osoby, które dopuszczają się korupcji i naruszeń praw człowieka na szeroką skalę[1].

W 2020 roku doszło do wydarzenia, które wzburzyło opinię publiczną w Bułgarii. W lipcu w bułgarskich mediach społecznościowych niezwykle popularne stało się nagranie, na którym jeden z liderów partii opozycyjnej, Christo Iwanow, płynąc łódką nagrywa luksusową rezydencję z nielegalnie wydzielonym prywatnym dostępem do plaży wpływowego polityka Ahmeda Dogana, związanego również z DPS. Cały obiekt był zabezpieczany przez Narodową Służbę Ochrony (NSO), która formalnie jest przeznaczona do ochrony najważniejszych osób w państwie. Dogan nie należał do takich osób[2].

Już następnego dnia skonfliktowany z Borisowem prezydent Rumen Radew wydał oświadczenie potępiające wykorzystywanie funkcjonariuszy NSO do prywatnych celów. Poskutkowało to przeszukaniem biura prezydenta przez prokuraturę oraz tymczasowym zatrzymaniem osobistego sekretarza i jednego z doradców przez śledczych pod wątpliwymi zarzutami ujawniania tajemnicy państwowej i płatnej protekcji[3].

Tak instrumentalne wykorzystanie prokuratury w walce politycznej i kolejny dowód na bezkarność osób znajdujących się w orbicie władzy wywołały ogólnonarodowe protesty, których uczestnicy domagali się gruntownych zmian w państwie. Wśród najpopularniejszych postulatów wymieniano walkę z powszechną korupcją, deoligarchizację, reformę systemu sprawiedliwości, a także ustąpienie premiera Bojko Borisowa i prokuratora generalnego Iwana Geszewa. Na fali protestów poparcie zaczęły zyskiwać partie, które do tej pory nie miały swoich przedstawicieli w parlamencie i te, których przedstawiciele aktywnie włączyli się w ich organizację. Wśród nich trzeba wymienić partię Jest Taki Naród (ITN), czyli formację określaną przez komentatorów jako twór populistyczny i antyestablishmentowy, powstały wokół osoby Sławiego Trifonowa, piosenkarza i gospodarza popularnego w Bułgarii show telewizyjnego. Ponadto główną rolę odegrała Demokratyczna Bułgaria (DB), czyli koalicja trzech centroprawicowych ugrupowań, bazujących na wyborach z większych miast, przede wszystkim z Sofii, a także partia antykorupcyjna byłej rzecznik praw obywatelskiej Mai Manołowej, o specyficznej nazwie Wstań! Bandyci precz! (IBG).

Powszechne protesty zakończyły się dopiero z chwilą ustąpienia Bojko Borisowa z funkcji premiera po wyborach w kwietniu 2021 roku. Chociaż wygrała je partia GERB, nie była w stanie stworzyć koalicji. Od tamtej pory państwem kieruje rząd tymczasowy pod kierownictwem byłego ministra obrony narodowej, Stefana Janewa, blisko związanego ze środowiskiem prezydenta Radewa. Datę następnych wyborów wyznaczono na 11 lipca 2021 roku.

Nowe rozdanie

Zwycięzcą okazała się partia Jest Taki Naród, która otrzymała w wyborach 65 mandatów w bułgarskim parlamencie. Tuż za nią uplasował się GERB z 63 mandatami, następnie partia socjalistyczna (36), Demokratyczna Bułgaria (34), DPS (29) i IBG (14). Celem utworzenia stabilnego rządu, partie muszą zdobyć 121 mandatów w liczącym 240 miejsc Zgromadzeniu Narodowym.

Po przeprowadzeniu wyborów partia Trifonowa jako pierwsza otrzymała od prezydenta Radewa możliwość utworzenia rządu. Zaskakując potencjalnych koalicjantów Jest Taki Naród, przedstawiono skład nowego gabinetu bez konsultacji z innymi partiami protestu, domagając się jednocześnie poparcia w parlamencie.

Taki ruch spotkał się z powszechnym niezrozumieniem.  Największą kontrowersją okazały się wybory personalne dokonane przez liderów ITN. Początkowo na premiera został desygnowany Nikołaj Wasilew, pełniący funkcję wicepremiera w gabinecie Symeona Drugiego w latach 2001-2005[4]. Po negatywnym przyjęciu tego faktu przez opinię publiczną i inne partie, ostatecznie kandydatem został jednak Plamen Nikolow, szerzej nieznany biznesmen z doświadczeniem zawodowym w branży akcesoriów pływackich. Kandydatem na ministra sprawiedliwości został Momczil Iwanow, który dał się poznać jako zwolennik teorii spiskowych, atakujący w mediach społecznościowych potencjalną partię koalicyjną dzień przed swoją nominacją. Kontrowersje wzbudziła również kandydatura Petara Iliewa na stanowisko wicepremiera i ministra spraw wewnętrznych. Sierpniowy wywiad udzielony w mediach, już po swojej nominacji, w którym zachowywał się niezwykle arogancko i odmawiał odpowiedzi na niektóre pytania, odbił się szerokim echem w bułgarskich mediach społecznościowych[5]. Ponadto po ogłoszeniu jego kandydatury pojawiły się zarzuty o plagiat jednej z najważniejszych publikacji w jego dorobku naukowym, które następnie zostały potwierdzone przez komisję powstałą na macierzystej uczelni Iliewa – Uniwersytecie Sofijskim.

Ostateczne wątpliwości co do wyborów personalnych kandydatów na najważniejsze stanowiska w państwie i nieumiejętność osiągnięcia jakiegokolwiek kompromisu, skutkowały wycofaniem się z pomysłu powołania rządu ITN. Następna w kolejce partia GERB odrzuciła tę możliwość, BSP nie powiodło się utworzenie rządu, więc prezydent był zmuszony ogłosić termin kolejnych wyborów.

Nowa partia i nowe problemy

Na bułgarskiej scenie politycznej pojawiła się nowa partia, która ma realną szansę stworzyć nowy rząd. Powstałe po lipcowych wyborach ugrupowanie Kontynuujemy Zmianę (PP) bazuje głównie na elektoracie wielkomiejskim. Obecne badania opinii publicznej pokazują, że partia przyciągnęła głównie rozczarowanych wyborców partii Jest Taki Naród i – w nieznacznym stopniu – głosujących na Demokratyczną Bułgarię. Partia powstała dzięki zaangażowaniu dwóch popularnych ministrów i absolwentów Harvardu: Kiryła Petkowa i Asena Wasiliewa, którzy przez 4 miesiące współtworzyli tymczasowy rząd Janewa. Nie obyło się jednak bez skandalu politycznego. Kontrowersje wokół tego pierwszego pojawiły się, gdy grupa 55 posłów GERB złożyła w sierpniu do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zasadności aktu powołania Kiryła Petkowa na stanowisko ministra. Zgodnie z bułgarską konstytucją urzędnicy wysokiego szczebla nie mogą posiadać podwójnego obywatelstwa, a Petkow jeszcze na początku tego roku posługiwał się kanadyjskim paszportem[6]. Oskarżony bronił się, że zrzekł się obywatelstwa kanadyjskiego w kwietniu, czyli miesiąc przed mianowaniem, jednak kanadyjskie władze zakończyły procedurę odebrania obywatelstwa dopiero 20 sierpnia. Wyrok bułgarskiego Sądu Konstytucyjnego określił za nieważny akt mianowania Petkowa ministrem, co faktycznie oznacza że nigdy nie pełnił on tej funkcji. Nie uznał jednak za nieważne wszystkich aktów wydanych przez Petkowa. W ten sposób zapobiegł możliwemu chaosowi prawnemu, gdyż nie umożliwia to podważenia na drodze prawnej konkretnego aktu, jeżeli jedyna przesłanka odnosiłaby się do nieprawidłowo obsadzonego urzędu[7]. Wątpliwe jest również, aby sprawa miała swoje konsekwencje polityczne, gdyż do tej pory Kontynuujemy Zmianę nie zanotowała spadków w sondażach.

Tragiczna sytuacja pandemiczna

Od samego początku Bułgaria znajdowała się na samym końcu listy państw UE pod względem liczby szczepień. Stan ten trwa do dziś, gdyż ledwie ponad 22% społeczeństwa przyjęło co najmniej dwie dawki szczepionki na COVID-19. Początkowo winą za to obarczano niewystarczającą infrastrukturę, która nie pozwalała na efektywną dystrybucję wszystkich preparatów. Po paru tygodniach okazało się, że nie tylko ten element jest problemem. Od samego początku w dyskursie publicznym były rozpowszechnione teorie spiskowe i dezinformacja, silnie oddziaływujące na bułgarskie społeczeństwo. Kolejnym czynnikiem jest brak zintegrowanej kampanii promującej szczepienia oraz unikanie odpowiedzi na pytania o potrzebę wprowadzenia obowiązkowych szczepień przez polityków.

Kraj ten jest teraz w trakcie czwartej fali, liczba zgonów rośnie z tygodnia na tydzień. Statystyki wskazują, że  Bułgaria plasuje się pośród państw, jest jednym z państw na świecie , w których liczba zgonów na milion mieszkańców z powodu COVID-19 jest najwyższa. Według portalu statista.com w ciągu ostatnich 7 dni z wynikiem 138.5 zgonów ustępowała tylko Zjednoczonym Emiratom Arabskim[8]. Obecnie szacuje się, że państwowa służba zdrowia jest u granic wytrzymałości, a problemem nie jest tylko brak miejsc w szpitalach, ale również braki kadrowe wśród lekarzy i pielęgniarek.

Ponadto ogromne niepokoje społeczne wzbudziła decyzja o wprowadzeniu obowiązkowych „zielonych” certyfikatów, które trzeba pokazać, aby móc wejść do miejsc publicznych, takich jak restauracje, kina, teatry czy bary. Certyfikat można otrzymać po otrzymaniu szczepionki, przechorowaniu choroby – udowodnionej badaniem – lub wykonaniu testu[9]. Wątpliwości pojawiły się nie tylko co do zasadności samego certyfikatu, ale również niezwykle szybkie tempo jego wprowadzenia, już po dwóch dniach od ogłoszenia.

Pomimo tak restrykcyjnych obostrzeń, nie wpłynęło to znacznie na liczbę wykonanych szczepień. Na początku miesiąca minister zdrowia Stojczo Katsarow pokreślił, że obecna sytuacja pandemiczna w kraju, to już nie tylko „kryzys zdrowotny”, ale raczej „katastrofa narodowa”.

Kampania inna niż pozostałe

W odróżnieniu do poprzednich okresów przedwyborczych, tym razem wśród głównych tematów kampanii nie znalazła się reforma sądownictwa. Kandydaci starali się akcentować raczej nieudolność rządzących w walce z pandemią, zasadność obostrzeń pandemicznych, kwestie transformacji energetycznej, w tym odejścia od węgla i systematycznie rosnące ceny energii.

Bułgaria jest teraz również świadkiem wzrastającej inflacji, która we wrześniu osiągnęła 4,8%, najwięcej od 9 lat[10]. Do końca roku spodziewany jest wzrost do poziomu nawet 8%. Nastroje społeczne pogarszają również rosnące ceny energii, żywności i wspomniane obostrzenia pandemiczne. Ponadto dopiero 15 października rządowi tymczasowemu udało się złożyć Krajowy Plan Odbudowy. Jego główne  założenia zakładają przyśpieszenie odejścia od węgla, systemowe reformy w ochronie zdrowia i systemie sprawiedliwości, a także pakiet usprawnień dla biznesu. Cały projekt wart jest około 6,5 miliarda euro[11].

Lider jest jeden – wybór głowy państwa

W tym samym czasie w Bułgarii przeprowadzone zostaną wybory prezydenckie. Faworytem sondaży jest urzędujący prezydent Rumen Radew. Ponownie wystartuje on jako niezależny kandydat z poparciem Bułgarskiej Partii Socjalistycznej. Partia GERB udzieliła natomiast poparcia Anastasowi Gerdżikowowi, pełniącego drugą kadencję rektora Uniwersytetu Sofijskiego[12]. Do tej pory był on postacią szerzej nieznaną na bułgarskiej scenie politycznej. Demokratyczna Bułgaria udzieliła poparcia Łozanowi Panowowi, natomiast Ruch na rzecz Praw i Wolności wystawił swojego lidera – Mustafę Karadaja. Wspomniana dwójka nie ma jednak  żadnych szans na przejście do potencjalnej drugiej tury, a rywalizują raczej o wynik podobny do popierających ich partii[13].

Sondaże i potencjalne możliwości

Wydaje się, że również w kolejnych wyborach parlamentarnych powstanie stabilnej koalicji, będącej w stanie samodzielnie rządzić państwem, jest mało prawdopodobne. Obecne sondaże wskazują, że zwycięzcą wyborów będzie GERB, osiągając niski w porównaniu do swojej historii rezultat 23%. Na kolejnych miejscach plasują się na zmianę Bułgarska Partia Socjalistyczna i Kontynuujemy Zmianę
z poparciem oscylującym wokół 15%, chociaż to właśnie PP częściej znajduje się za plecami GERB. Dopiero na czwarte miejsce spadła niedawny lider sondaży, partia Jest Taki Naród, z 12%, a niewiele mniej ma otrzymać Demokratyczna Bułgaria i Ruch na rzecz Praw i Wolności. Na granicy 4% progu balansuje antykorupcyjna partia Wstań BG! Nadchodzimy! (zmieniła nazwę z Wstań! Bandyci precz! w lipcu).

Takie wyniki wskazują, że aby zawiązać koalicję, potrzebna będzie współpraca co najmniej trzech różnych partii, co w poprzednich powyborczych negocjacjach skończyło się niepowodzeniem. Najmniej prawdopodobne jest, że to Bojko Borisow będzie miał okazję przewodniczyć rządowi. Sondaże wskazują, że GERB, mimo że zostanie zwycięzcą wyborów, będzie miał ogromne problemy, aby namówić pozostałe partie do współpracy, poza partią DPS.

Innymi sojusznikami, z którymi istnieje możliwość powołania nowego rządu, są partie: PP, DB i IBG, które jeszcze przed wyborami podpisały deklarację dotyczącą wspólnej współpracy po wyborach. Może okazać się, że te ugrupowania utworzą wspólną grupę w parlamencie, co formalnie umożliwi prezydentowi przekazanie im, a nie GERB, pierwszeństwa przy próbie tworzeniu rządu. Taka formacja byłaby też stabilniejsza politycznie i miała silniejszy mandat przy negocjacjach z koalicjantami.

Sytuację komplikuje również fakt, że do tej pory nie wiadomo jaką strategię przyjmą partie BPS i Jest Taki Naród. Chociaż socjaliści na ten moment stanowczo wykluczają możliwość stworzenia koalicji pod kierunkiem Bojko Borisowa, jako partia głęboko osadzona na bułgarskiej scenie politycznej jest współodpowiedzialna za niektóre z patologii obecnego systemu, co może wzbudzić niechęć do niezbędnych reform. Jednocześnie liderka partii Kornelia Ninowa podkreśla konieczność jak najszybszego stworzenia rządu, który byłby w stanie poradzić sobie z narastającymi kryzysami[14]. Powstaje pytanie jak zagłosują posłowie BPS w przypadku zapowiadanych zmian w wymiarze sprawiedliwości i wprowadzeniu nowych ustaw antykorupcyjnych. ITN jest natomiast targany wewnętrznymi problemami. Rozczarowanie społeczne, znaczny spadek poparcia, jakie przyniosły próby tworzenia rządu przez tą partię, wysokie niezadowolenie struktur regionalnych, a także pogłoski o złym stanie zdrowia Trifonowa i walce pomiędzy jego zastępcami o miano numeru dwa w partii nie wróżą dobrze na przyszłość[15].

Z pewnością obie partie będą starały się jak najlepiej wykorzystać fakt, że bez nich stworzenie stabilnego rządu jest niemożliwe. Na razie liderzy obu formacji wstrzymują się od komentowania potencjalnych planów, czekając na ostateczne wyniki wyborów. Inną możliwością jest stworzenie rządu mniejszościowego i zawieranie doraźnych koalicji na potrzeby konkretnych głosowań.

Trudno jednak realnie oszacować realne opcje, gdyż o wynikach wyborów – tym samym możliwości tworzenia koalicji – będą decydować prawdopodobnie pojedyncze mandaty. Ponadto eksperci zwracają również uwagę na kwestię frekwencji. Podczas kwietniowego głosowania wynosiła ona 49%, natomiast podczas lipcowego ledwie ponad 40%. Mimo to można założyć, że połączenie wyborów prezydenckich z parlamentarnymi zmobilizuje wyborców. Jednocześnie stanowi to poważny problem dla partii IBG. Wyższa frekwencja może skutecznie uniemożliwić tej partii przekroczenie progu i tym samym utrudnić PP i DB stworzenie rządu.

Zupełnie inaczej kształtują się sondaże wyborów prezydenckich. Walka nie dotyczy tego, kto wygra wybory, ale raczej odpowiedzi na pytanie czy będą do tego potrzebne aż dwie tury. Niekwestionowanym liderem sondaży pozostaje Rumen Radew, którego poparcie oscyluje wokół 50%. Na drugim miejscu plasuje się Gerdżikow z poparciem odzwierciedlającym wyniki GERB.  Pozostałych 21 kandydatów osiąga wyniki jednocyfrowe. Najnowsze sondaże wskazują, że do rozstrzygnięcia niemal na pewno będą potrzebne dwie tury.

Z całą pewnością wraz z ogłoszeniem wyników wyborów prezydenckich i parlamentarnych w Bułgarii nie zakończy się polityczny impas. Nawet jeśli uda się powołać koalicję, będzie się ona składać z co najmniej trzech, a najprawdopodobniej czterech partii. Niestabilny gabinet miałby małe szanse na niezbędną gruntowną reformę systemu sprawiedliwości, deoligarchizację i walkę z korupcją, co prawdopodobnie oznacza czwarte wybory parlamentarne w niedługim czasie.


[1]B. Dzambazova, L. Bayer, US sanctions top Bulgarians for graft. EU does zilch, https://www.politico.eu/article/us-sanctions-bulgaria-power-brokers-for-graft/, dostęp: 08.11.2021.

[2]Beef Over Bulgarian Beach Sparks Protest Over 'Protected’ Elites, Radio Free Europe, https://www.rferl.org/a/beef-over-bulgarian-beach-sparks-protest-over-protected-elites/30716443.html, dostęp: 06.11.2021.

[3]Prosecutor raids on Bulgarian president’s offices draw public anger, Reuters, https://www.reuters.com/article/us-bulgaria-protests-justice-idUSKBN24A2ZR, dostęp: 09.11.2021.

[4], ITN withdraws Nikolai Vasilev’s nomination for Prime Minister and proposes a new one tomorrow, Worldakkam, https://worldakkam.com/itn-withdraws-nikolai-vasilevs-nomination-for-prime-minister-and-proposes-a-new-one-tomorrow-novinite-com/157171/, dostęp 10.11.2021.

[5]Day of drama as vote on proposed Bulgarian government looms, The Sofia Globe https://sofiaglobe.com/2021/08/09/day-of-drama-as-vote-on-proposed-bulgarian-government-looms/, dostęp: 10.11.2021.

[6] Bulgaria Constitutional Court rules caretaker minister’s appointment was unconstitutional, The Sofia Globe, https://sofiaglobe.com/2021/10/27/bulgaria-constitutional-court-rules-caretaker-ministers-appointment-was-unconstitutional/, dostęp: 10.11.2021.

[7]Какво следва от решението на Конституционния съд за Кирил Петков, Дневник https://www.dnevnik.bg/izbori_2021/2021/10/27/4271101_kakvo_sledva_ot_reshenieto_na_konstitucionniia_sud_za/, dostęp: 10.11.2021.

[8]Coronavirus (COVID-19) deaths worldwide per one million population as of November 10, 2021, by country, Statista, https://www.statista.com/statistics/1104709/coronavirus-deaths-worldwide-per-million-inhabitants/, dostęp 10.11.2021.

[9]New change of the rules for „Green Certificate” in Bulgaria, Aninews https://www.aninews.in/news/world/europe/new-change-of-the-rules-for-green-certificate-in-bulgaria20211104035011/, dostęp: 10.11.2021.

[10] Bulgaria’s inflation reaches nine-year peak in September, Central Bank of Bulgaria https://www.intellinews.com/bulgaria-s-inflation-reaches-nine-year-peak-in-september-224099/, dostęp: 10.11.2021.

[11] K. Nikolov, Bulgaria finally sends its recovery plan to Brussels, https://www.euractiv.com/section/politics/short_news/bulgaria-finally-sends-its-recovery-plan-to-brussels/, dostęp: 07.11.2021.

[12] Bulgarian Presidential Race Tightens as GERB-Backed Candidate Unveiled, S. Todorovhttps://balkaninsight.com/2021/10/01/bulgarian-presidential-race-tightens-as-gerb-backed-candidate-unveiled/, dostęp: 09.11.2021.

[13]В средата на кампанията: Радев запазва шансовете си за победа, стратегията на Панов не сработва, Капитал https://www.capital.bg/politika_i_ikonomika/bulgaria/2021/11/01/4273404_v_sredata_na_kampaniiata_radev_zapazva_shansovete_si/, dostęp: 08.11.2021.

[14] Третият вот и шансовете на старата власт: реваншът дебне отвсякъде, Р. Червенкова, https://www.capital.bg/politika_i_ikonomika/bulgaria/2021/11/05/4274834_tretiiat_vot_i_shansovete_na_starata_vlast_da_se_vurne/, dostęp: 06.11.21.

[15] Кой управлява „Има такъв народ„, В. Господинова, https://www.capital.bg/politika_i_ikonomika/bulgaria/2021/10/29/4271060_koi_upravliava_ima_takuv_narod/, dostęp: 05.11.2021.

JEŻELI DOCENIASZ NASZĄ PRACĘ, DOŁĄCZ DO GRONA NASZYCH DARCZYŃCÓW!

Z otrzymanych funduszy sfinansujemy powstanie kolejnych publikacji.

Możliwość wsparcia to bezpośrednia wpłata na konto Instytutu Nowej Europy:

95 2530 0008 2090 1053 7214 0001 tytułem: „darowizna na cele statutowe”.

  • Facebook
  • Twitter
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Google+
  • LinkedIn
  • E-Mail
Jędrzej Błaszczak Jędrzej Błaszczak. Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi. Ukończył Akademię Młodych Dyplomatów na specjalizacji polska służba zagraniczna.

PODOBNE MATERIAŁY

Zobacz wszystkie Publikacje
  • Analiza, Chiny, Indo-Pacyfik, Nowe technologie, Publikacje

Notatka z wydarzenia ‘’Measurement Problems: China’s GDP Growth Data and Potential Proxides’’: A Big Data China

Tekst przygotowany w ramach Akademii INE, cyklu publikacji tworzonych przez młodych analityków i praktykantów Instytutu Nowej Europy.  W dniu 5…
  • Patrycja Mizera
  • 21 września, 2023
  • Analiza, Europa, Publikacje, Republika Czeska

Forum Polsko-Czeskie 2023: Czeska polityka zagraniczna. Wywiad z Šárką Shoup [cz. 2]

Niniejszy tekst stanowi tłumaczenie transkrypcji rozmowy przeprowadzonej przez Michała Banasiaka. Šárka Shoup - dyrektor Instytutu Polityki i Społeczeństwa. Šárka zajmuje się…
  • Michał Banasiak
  • 19 września, 2023
  • Analiza, Publikacje, Trójmorze

Postanowienia ósmego szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie

6-7 września 2023 r. w Bukareszcie odbył się szczyt i forum biznesowe Inicjatywy Trójmorza. Wydarzenie z roku na rok przyciąga…
  • Julita Wilczek
  • 14 września, 2023
Zobacz wszystkie Publikacje

Comments are closed.

Jędrzej Błaszczak Jędrzej Błaszczak. Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi. Ukończył Akademię Młodych Dyplomatów na specjalizacji polska służba zagraniczna.
Program Europa tworzą:

Marcin Chruściel

Dyrektor programu. Absolwent studiów doktoranckich z zakresu nauk o polityce na Uniwersytecie Wrocławskim, magister stosunków międzynarodowych i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prezes Zarządu Instytutu Nowej Europy.

dr Artur Bartoszewicz

Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej. Ekspert w dziedzinie polityki publicznej, w tym m. in. strategii państwa i gospodarki.

Michał Banasiak

Specjalizuje się w relacjach sportu i polityki. Autor analiz, komentarzy i wywiadów z zakresu dyplomacji sportowej i polityki międzynarodowej. Były dziennikarz Polsat News i wysłannik redakcji zagranicznej Telewizji Polskiej.

Maciej Pawłowski

Ekspert ds. migracji, gospodarki i polityki państw basenu Morza Śródziemnego. W latach 2018-2020 Analityk PISM ds. Południowej Europy. Autor publikacji w polskiej i zagranicznej prasie na temat Hiszpanii, Włoch, Grecji, Egiptu i państw Magrebu. Od września 2020 r. mieszka w północnej Afryce (Egipt, Algieria).

Jędrzej Błaszczak

Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi.

Program Bezpieczeństwo tworzą:

dr Aleksander Olech

Dyrektor programu. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Jego główne zainteresowania badawcze to terroryzm, bezpieczeństwo w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.

dr Agnieszka Rogozińska

Członek Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce. Zainteresowania badawcze koncentruje na problematyce bezpieczeństwa euroatlantyckiego, instytucjonalnym wymiarze bezpieczeństwa i współczesnych zagrożeniach.

Aleksy Borówka

Doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów w kadencji 2020. Autor kilkunastu prac naukowych, poświęconych naukom o bezpieczeństwie, naukom o polityce i administracji oraz stosunkom międzynarodowym. Laureat I, II oraz III Międzynarodowej Olimpiady Geopolitycznej.

Karolina Siekierka

Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku stosunki międzynarodowe, specjalizacji Bezpieczeństwo i Studia Strategiczne. Jej zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną i wewnętrzną Francji, prawa człowieka oraz konflikty zbrojne.

Stanisław Waszczykowski

Podoficer rezerwy, student studiów magisterskich na kierunku Bezpieczeństwo Międzynarodowe i Dyplomacja na Akademii Sztuki Wojennej, były praktykant w BBN. Jego zainteresowania badawcze obejmują m.in. operacje pokojowe ONZ oraz bezpieczeństwo Ukrainy.

Leon Pińczak

Student studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku stosunki międzynarodowe. Dziennikarz polskojęzycznej redakcji Biełsatu. Zawodowo zajmuje się obszarem postsowieckim, rosyjską polityką wewnętrzną i doktrynami FR. Biegle włada językiem rosyjskim.

Program Indo-Pacyfik tworzą:

Łukasz Kobierski

Dyrektor programu. Współzałożyciel INE oraz prezes zarządu w latach 2019-2021. Stypendysta szkoleń z zakresu bezpieczeństwa na Daniel Morgan Graduate School of National Security w Waszyngtonie, ekspert od stosunków międzynarodowych. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wiceprezes Zarządu INE.

dr Joanna Siekiera

Prawnik międzynarodowy, doktor nauk społecznych, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bergen w Norwegii. Była stypendystką rządu Nowej Zelandii na Uniwersytecie Victorii w Wellington, niemieckiego Institute of Cultural Diplomacy, a także francuskiego Institut de relations internationales et stratégiques.

Paweł Paszak

Absolwent stosunków międzynarodowych (spec. Wschodnioazjatycka) na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta University of Kent (W. Brytania) i Hainan University (ChRL). Doktorant UW i Akademii Sztuki Wojennej. Jego zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną ChRL oraz strategiczną rywalizację Chiny-USA.

Jakub Graca

Magister stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim; studiował także filologię orientalną (specjalność: arabistyka). Analityk Centrum Inicjatyw Międzynarodowych (Warszawa) oraz Instytutu Nowej Europy. Zainteresowania badawcze: Stany Zjednoczone (z naciskiem na politykę zagraniczną), relacje transatlantyckie.

Patryk Szczotka

Absolwent filologii dalekowschodniej ze specjalnością chińską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz student kierunku double degree China and International Relations na Aalborg University oraz University of International Relations (国际关系学院) w Pekinie. Jego zainteresowania naukowe to relacje polityczne i gospodarcze UE-ChRL oraz dyplomacja.

The programme's team:

Marcin Chruściel

Programme director. Graduate of PhD studies in Political Science at the University of Wroclaw and Master studies in International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. President of the Management Board at the Institute of New Europe.

PhD Artur Bartoszewicz

Chairman of the Institute's Programme Board. Doctor of Economic Sciences at the SGH Warsaw School of Economics. Expert in the field of public policy, including state and economic strategies. Expert at the National Centre for Research and Development and the Digital Poland Projects Centre.

Michał Banasiak

He specializes in relationship of sports and politics. Author of analysis, comments and interviews in the field of sports diplomacy and international politics. Former Polsat News and Polish Television’s foreign desk journalist.

Maciej Pawłowski

Expert on migration, economics and politics of Mediterranean countries. In the period of 2018-2020 PISM Analyst on Southern Europe. Author of various articles in Polish and foreign press about Spain, Italy, Greece, Egypt and Maghreb countries. Since September 2020 lives in North Africa (Egypt, Algeria).

Jędrzej Błaszczak

Graduate of Law at the University of Silesia. His research interests focus on the Three Seas Initiative and politics in Bulgaria. He acquired experience at the European Foundation of Human Rights in Vilnius, the Center for the Study of Democracy in Sofia, and in Polish embassies in Tehran and Tbilisi.

PhD Aleksander Olech

Programme director. Visiting lecturer at the Baltic Defence College, graduate of the European Academy of Diplomacy and War Studies University. His main research interests include terrorism, international cooperation for security in Eastern Europe and the role of NATO and the EU with regard to hybrid threats.

PhD Agnieszka Rogozińska

Member of the Institute's Programme Board. Doctor of Social Sciences in the discipline of Political Science. Editorial secretary of the academic journals "Politics & Security" and "Independence: journal devoted to Poland's recent history". Her research interests focus on security issues.

Aleksy Borówka

PhD candidate at the Faculty of Social Sciences in the University of Wroclaw, the President of the Polish National Associations of PhD Candidates in 2020. The author of dozen of scientific papers, concerning security studies, political science, administration, international relations. Laureate of the I, II and III International Geopolitical Olympiad.

Karolina Siekierka

Graduate of International Relations specializing in Security and Strategic Studies at University of Warsaw. Erasmus student at the Université Panthéon-Sorbonne (Paris 1) and the Institut d’Etudes Politique de Paris (Sciences Po Paris). Her research areas include human rights, climate change and armed conflicts.

Stanisław Waszczykowski

Reserve non-commissioned officer. Master's degree student in International Security and Diplomacy at the War Studies University in Warsaw, former trainee at the National Security Bureau. His research interests include issues related to UN peacekeeping operations and the security of Ukraine.

Leon Pińczak

A second-degree student at the University of Warsaw, majoring in international relations. A journalist of the Polish language edition of Belsat. Interested in the post-Soviet area, with a particular focus on Russian internal politics and Russian doctrines - foreign, defense and information-cybernetic.

Łukasz Kobierski

Programme director. Deputy President of the Management Board. Scholarship holder at the Daniel Morgan Graduate School of National Security in Washington and an expert in the field of international relations. Graduate of the University of Warsaw and the Nicolaus Copernicus University in Toruń

PhD Joanna Siekiera

International lawyer, Doctor of social sciences, postdoctor at the Faculty of Law, University of Bergen, Norway. She was a scholarship holder of the New Zealand government at the Victoria University of Wellington, Institute of Cultural Diplomacy in Germany, Institut de relations internationales et stratégiques in France.

Paweł Paszak

Graduate of International Relations (specialisation in East Asian Studies) from the University of Warsaw and scholarship holder at the University of Kent (UK) and Hainan University (China). PhD candidate at the University of Warsaw and the War Studies University. His research areas include the foreign policy of China and the strategic rivalry between China and the US in the Indo-Pacific.

Jakub Graca

Master of International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. He also studied Arabic therein. An analyst at the Center for International Initiatives (Warsaw) and the Institute of New Europe. Research interests: United States (mainly foreign policy), transatlantic relations.

Patryk Szczotka

A graduate of Far Eastern Philology with a specialization in China Studies at the University of Wroclaw and a student of a double degree “China and International Relations” at Aalborg University and University of International Relations (国际关系学院) in Beijing. His research interests include EU-China political and economic relations, as well as diplomacy.

Three Seas Think Tanks Hub is a platform of cooperation among different think tanks based in 3SI member countries. Their common goal is to strengthen public debate and understanding of the Three Seas region seen from the political, economic and security perspective. The project aims at exchanging ideas, research and publications on the region’s potential and challenges.

Members

The Baltic Security Foundation (Latvia)

The BSF promotes the security and defense of the Baltic Sea region. It gathers security experts from the region and beyond, provides a platform for discussion and research, promotes solutions that lead to stronger regional security in the military and other areas.

The Institute for Politics and Society (Czech Republic)

The Institute analyses important economic, political, and social areas that affect today’s society. The mission of the Institute is to cultivate the Czech political and public sphere through professional and open discussion.

Nézöpont Institute (Hungary)

The Institute aims at improving Hungarian public life and public discourse by providing real data, facts and opinions based on those. Its primary focus points are Hungarian youth, media policy and Central European cooperation.

The Vienna Institute for International Economic Studies (Austria)

The wiiw is one of the principal centres for research on Central, East and Southeast Europe with 50 years of experience. Over the years, the Institute has broadened its expertise, increasing its regional coverage – to European integration, the countries of Wider Europe and selected issues of the global economy.

The International Institute for Peace (Austria)

The Institute strives to address the most topical issues of the day and promote dialogue, public engagement, and a common understanding to ensure a holistic approach to conflict resolution and a durable peace. The IIP functions as a platform to promote peace and non-violent conflict resolution across the world.

The Institute for Regional and International Studies (Bulgaria)

The IRIS initiates, develops and implements civic strategies for democratic politics at the national, regional and international level. The Institute promotes the values of democracy, civil society, freedom and respect for law and assists the process of deepening Bulgarian integration in NATO and the EU.

The European Institute of Romania

EIR is a public institution whose mission is to provide expertise in the field of European Affairs to the public administration, the business community, the social partners and the civil society. EIR’s activity is focused on four key domains: research, training, communication, translation of the EHRC case-law.

The Institute of New Europe (Poland)

The Institute is an advisory and analytical non-governmental organisation active in the fields of international politics, international security and economics. The Institute supports policy-makers by providing them with expert opinions, as well as creating a platform for academics, publicists, and commentators to exchange ideas.

YouTube

Zachęcamy do subskrypcji!

Co dwa tygodnie będziesz otrzymywać aktualizacje dotyczące najnowszych publikacji INE i dodatkowych materiałów.

Najnowsze publikacje

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org
  • Notatka z wydarzenia ‘’Measurement Problems: China’s GDP Growth Data and Potential Proxides’’: A Big Data China
    przez Patrycja Mizera
    21 września, 2023
  • Forum Polsko-Czeskie 2023: Czeska polityka zagraniczna. Wywiad z Šárką Shoup [cz. 2]
    przez Michał Banasiak
    19 września, 2023
  • Postanowienia ósmego szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie
    przez Julita Wilczek
    14 września, 2023

Kategorie

NAJPOPULARNIEJSZE TAGI:

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org

Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo międzynarodowe Chiny Europa Geopolityka Polityka międzynarodowa Polska Rosja Ukraina Unia Europejska USA

  • About
  • Publications
  • Europe
  • Security
  • O nas
  • Publikacje
  • Europa
  • Bezpieczeństwo
  • Indo-Pacific
  • Three Seas Think Tanks Hub
  • People
  • Contact – Careers
  • Indo-Pacyfik
  • Trójmorze
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera

Financed with funds from the National Freedom Institute - Center for Civil Society Development under the Governmental Civil Society Organisations Development Programme for 2018-2030.

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.



© 2019-2023 Fundacja Instytut Nowej Europy · Wszystkie prawa zastrzeżone · Wesprzyj nas