Email · kontakt@ine.org.pl
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
kw. 28
Analiza, Bezpieczeństwo, Dyplomacja sportowa, Gaz, Geopolityka, Piłka nożna, Polityka międzynarodowa, Publikacje

Gazprom, Nord Stream 2 i polityczne implikacje sponsoringu futbolu

28 kwietnia, 2021
Gazprom, Nord Stream 2 i polityczne implikacje sponsoringu futboluPobierz
Oś czasu – wybrane kluczowe wydarzenia dla Gazpromu cz. 1Pobierz
Oś czasu – wybrane kluczowe wydarzenia dla Gazpromu cz.2Pobierz
Mapa. Nord-Stream, South-Stream i kluby piłkarskie wspierane przez GazpromPobierz

*Autorami poniższego artykułu są: Karolina Hermann, Natalia Matiaszczyk, Aleksander Olech, Mieszko Rajkiewicz i Damian Zych.

Artykuł w skrócie:

– Gazprom posiada największe na świecie rezerwy gazu ziemnego i odpowiada za 68% produkcji krajowej oraz 12% światowej.

– Przesyłanie znacznej ilości gazu ziemnego przez Nord Stream 2 umożliwi Rosjanom bezpośrednie dotarcie z surowcem do państw Europy Zachodniej z pominięciem Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii oraz Polski.

– Przepustowość istniejących rosyjskich gazociągów w pełni zaspokaja potrzeby europejskiego rynku. Na przykład w 2017 r. Rosja dostarczyła do Unii Europejskiej 155 mld m³ gazu, co przełożyło się na wykorzystanie 62% istniejącejprzepustowości.

– W 2012 roku Gazprom został oficjalnym partnerem Ligi Mistrzów UEFA i do dzisiaj jest głównym sponsorem tych rozgrywek. 

Wstęp

Gazprom to światowy potentat we wprowadzaniu na rynek energii cieplnej i elektrycznej, oficjalnie powołany do życia w 1993 roku, choć jego korzeni należy poszukiwać w latach 50. ubiegłego stulecia[1]. Ta globalna firma energetyczna zajmuje się poszukiwaniem złóż,  produkcją, transportem, magazynowaniem, przetwarzaniem i sprzedażą surowców takich jak gaz ziemny (największe wydobycie na świecie), kondensat gazowy i ropa naftowa. Gazprom sprzedaje również gaz jako paliwo samochodowe. Należy podkreślić, że organizacja posiada największe na świecie rezerwy gazu ziemnego i odpowiada za 68% produkcji krajowej oraz 12% światowej, a udział spółki w rosyjskich i światowych rezerwach gazu wynosi odpowiednio 71% i 16%[2]. Grupa Gazprom zajęła w 2019 i 2020 roku czwarte miejsce w rankingu S&P Global Platts Top 250 Global Energy Company[3], co ilustruje docenienie jej w środowisku międzynarodowym.

W 2010 roku Gazprom wyprodukował 510 miliardów metrów sześciennych gazu ziemnego, a pięć lat później 420[4]. W 2020 r. wydobycie gazu ziemnego wyniosło 452,7 mld m3 w porównaniu do 500,3 mld m3 odnotowanych w 2019 r., co jednocześnie było najwyższym wynikiem od 2012 roku[5]. Organizacja zamierza do 2035 roku produkować od 625 do 690 mld m3 gazu rocznie, wzmacniając swoją pozycję poprzez ukończenie Nord Stream 2 oraz długoterminową współpracę z Chinami i Indiami.

W 2019 roku Gazprom dostarczył łącznie 198,97 mld m3 gazu do krajów europejskich. Kraje Europy Zachodniej i Turcja odpowiadały za około 77% importu (najwięksi odbiorcy to kolejno: Niemcy, Włochy, Austria, Turcja i Francja), a kraje Europy Środkowej za 23% (główni odbiorcy: Węgry, Polska, Słowacja i Czechy). Jednocześnie w 2020 roku organizacja zanotowała duże straty w porównaniu do 2019 r. na rynkach tureckim, niemieckim i brytyjskim, co odrobiła w niewielkim stopniu zyskując na austriackim, holenderskim, litewskim i rumuńskim[6].

Obecnie przed rosyjskim koncernem piętrzą się problemy finansowe. Główną przyczyną jest pandemia Covid-19, która zamroziła europejskie gospodarki, przez co na początku 2020 r. doszło do znacznego obniżenia cen gazu. Kolejny problem to sankcje nałożone na Nord Stream 2, a także porażki przed Trybunałem Arbitrażowym w Sztokholmie (który orzekł niższą cenę gazu od Gazpromu dla PGNiG). W związku z tym, aby utrzymać się na czele globalnego wyścigu sprzedaży surowców, Gazprom wykorzystuje marketing, a w tym przede wszystkim najpopularniejszy ze sportów na świecie – piłkę nożną. 

Oś czasu – wybrane kluczowe wydarzenia dla Gazpromu

Nord Stream 2 projektem o znaczeniu politycznym

Koncepcja przeprowadzenia przez dno Morza Bałtyckiego gazociągu z rosyjskiego Griazowca aż do położonego w Niemczech Greifswaldu jest przedsięwzięciem kosztownym, kontrowersyjnym i, wbrew pozorom, ma znaczenie w większym stopniu polityczne niż ekonomiczne. Nieukończony projekt, będący rozwinięciem zrealizowanego w latach 2005-2012 gazociągu z Wyborgu do Greifswaldu, od 2015 roku, w którym zostały podpisane pierwsze umowy o jego realizacji, aż do dzisiaj wpływa na stosunki polityczne we wschodniej Europie. Nord Stream 2 docelowo ma być alternatywą dla już istniejącego gazociągu, prowadzącego na zachód Europy między innymi przez Ukrainę. 

Obecne państwa tranzytowe w dużej mierze utracą swoje znaczenie przesyłowe, a także związany z tym zarobek, potencjał międzynarodowy oraz bezpieczeństwo energetyczne. Można się spodziewać, że jak tylko Nord Stream 2 zostanie w pełni uruchomiony, przerwy w dostawie ,,błękitnego paliwa” będą regularnym środkiem nacisku, jaki Rosjanie do tej pory stosowali wobec występujących przeciwko nim podmiotom jedynie sporadycznie. Przy realizacji projektu Nord Stream 2 widać jednak pewną sprzeczność, ponieważ ostatnimi czasy rządy zachodnioeuropejskich państw nawołują do wspierania demokratyzacji oraz niezależności Ukrainy, jednocześnie świadomie zgadzając się na wykluczenie jej jako państwa tranzytowego[7].

Nord Stream 2 podważa traktatową ideę jedności i równości wszystkich członków UE, co w dobie kryzysu unijnego jest szczególnie niebezpieczne pod względem politycznym, gdyż stanowi kolejną kość niezgody pomiędzy państwami członkowskimi. Na uwagę zasługuje także zajmowanie znaczących stanowisk przy realizacji projektu przez osoby o wątpliwej przeszłości, takie jak Matthias Warnig, który w latach 80. XX wieku był oficerem Stasi i już wówczas współpracował z Putinem, a obecnie jest dyrektorem zarządzającym całym konsorcjum Nord Stream AG[8]. 

Projektowi jednoznacznie sprzeciwiają się Rząd Polski oraz pozostali członkowie Grupy Wyszehradzkiej. Według szacunków zbudowanie gazociągu drogą lądową, biegnącą przez Białoruś i Polskę na zachód, byłoby bardziej opłacalne finansowo i ekologicznie, lecz politycznie nie wzmocniłoby pozycji Rosjan, co jest niewypowiedzianym celem całej inwestycji. Nord Stream 2 zwiększyłby za to polityczne znaczenie państw skandynawskich współpracujących z Rosją w rejonie Bałtyku: Danii, Szwecji i Finlandii, gdyż planowo linia ma przebiegać przez ich wyłączne strefy ekonomiczne. Jednocześnie są to państwa, dla których priorytetem jest realizowanie polityki prośrodowiskowej i zielonego ładu. Według wyników Raportu Espoo, Nord Stream 2 jest projektem nowoczesnym, bezpiecznym dla flory i fauny Morza Bałtyckiego, i zgodnym ze wszelkimi normami międzynarodowymi[9].

Od ponad dekady temat Nord Stream 2 regularnie powraca w debatach na forum instytucji unijnych i podsyca niezdrowe relacje państw Europy Środkowej i Wschodniej z Rosją. Cementuje natomiast współpracę na linii Berlin-Moskwa. Dzięki Nord Stream 2 Rosja umocniłaby się na pozycji głównego dostarczyciela gazu ziemnego na zachód Europy, a Niemcy, które już dziś są dominującą gospodarką i głosem politycznym UE, również wzrosłyby w siłę, ponieważ to z ich portu gaz byłby dystrybuowany do pozostałych państw członkowskich. Jednocześnie kraje bałtyckie i Polska, stanowiące wschodnią ścianę UE i NATO, a także pozostające w rosyjskiej strofie wpływów Białoruś i Ukraina, odczułyby przede wszystkim negatywne skutki inwestycji. Nie bez powodu Radosław Sikorski, w jednej ze swoich publicznych wypowiedzi, porównał cały projekt budowy gazociągu do paktu Ribbentrop-Mołotow[10]. Kluczowym w najbliższym czasie może się okazać nastawienie do projektu ze strony administracji Joe Bidena, które, w zależności od swojego wydźwięku, może wpłynąć na charakter relacji USA – UE, USA – Niemcy oraz USA – Francja.

Kryzys energetyczny i spór o gaz z Ukrainą

Jak już podkreślono, projekt Nord Stream 2 ma znaczenie przede wszystkim polityczne, a nie ekonomiczne. W szczególności, że przepustowość istniejących rosyjskich gazociągów w pełni zaspokaja potrzeby europejskiego rynku. Na przykład w 2017 r. Rosja dostarczyła do krajów Unii Europejskiej 155 mld m³ gazu, co przełożyło się na wykorzystanie 62% istniejącej przepustowości[11]. Nawet przewidywane przez niektórych ekspertów zwiększenie europejskiego popytu na rosyjskie surowce energetyczne[12] w przyszłości nie uzasadnia stworzenia dodatkowych systemów przesyłowych. 

Jako jeden z najważniejszych politycznych celów budowy Nord Stream 2 należy uznać chęć osłabienia pozycji Ukrainy. Jest ona bowiem najważniejszym krajem tranzytowym w handlu gazem pomiędzy Europą a Rosją: we wspomnianym 2017 r. przez ukraińską sieć gazociągową przeszło 93 mld m³ rosyjskiego gazu[13]. Dla Moskwy, skonfliktowanej z Kijowem, sytuację tę można uznać za niekorzystną z kilku powodów:

– tranzyt gazu stanowi istotne źródło dochodów do budżetu Ukrainy (ok. 2-3% PKB[14]);

– pomimo że Kijów od 2015 r. nie kupuje gazu bezpośrednio od Gazpromu, transportowany przez teren kraju rosyjski gaz trafia do ukraińskiej sieci energetycznej za sprawą kontraktów z państwami trzecimi;

– potencjalna agresja Rosji na Ukrainę wiązać się może z zablokowaniem przez Kijów tranzytu gazu do Europy, co dla Moskwy oznaczać będzie niewywiązanie się z obowiązujących umów, a w konsekwencji znaczne straty finansowe oraz utratę autorytetu i pozycji;

– znaczenie Ukrainy dla europejskiego bezpieczeństwa energetycznego zmusza kraje Unii Europejskiej do udzielania jej protekcji politycznej. 

Pomimo szerokiego lobbingu oraz przychylnego establishmentu części krajów europejskich, tempo prac nad gazociągiem, zarówno w kwestii forsowania oraz implementowania jego idei w wymiarze politycznym, tak i w fizycznym układaniu rur, trudno uznać za satysfakcjonujące. Nie bez znaczenia są tu europejskie obawy o bezpieczeństwo energetyczne czy zaniepokojenie kwestiami ekologicznymi. Ważnym czynnikiem jest również opór części europejskich krajów, które w projekcie Nord Stream 2 dostrzegają przejaw agresywnej polityki zagranicznej Kremla. W tym kontekście symptomatycznym wydaje się deklarowane wsparcie dla Kijowa. Nawet Niemcy, które spośród wszystkich europejskich państw będą czerpały największe korzyści z realizacji projektu, wielokrotnie apelowały o zachowanie tranzytu gazu przez Ukrainę[15]. Na znaczny opór wobec projektu oraz wsparcie dla Kijowa wskazuje również udział przedstawicieli Komisji Europejskiej w negocjacjach pomiędzy Gazpromem a ukraińskim operatorem sieci gazociągowej Naftohazem, w szczególności w rozmowach z grudnia 2019 r. w wyniku których zostało zagwarantowane zachowanie części przesyłu gazu przez teren Ukrainy[16]. W związku z powyższym Moskwa zmuszona jest do podejmowania szeregu działań mających na celu ocieplenie wizerunku Gazpromu oraz projektu Nord Stream 2 w społeczeństwach europejskich, a przede wszystkim pozbawienia go skojarzeń z konfliktem na Ukrainie. 

Sponsoring futbolu przez Gazprom

Tak ważne i trudne wyzwanie, jakim jest projekt Nord Stream 2 musiało być wsparte odpowiednią komunikacją oraz marketingiem. Przy czym jak się okazało, głównym orężem wizerunkowym nie stały się działania ze spectrum marketingu politycznego, lecz sportowego. Odpowiedzią na to wyzwanie stało się zaangażowanie Gazpromu w sport, w szczególności w futbol. Obecność biznesu w sporcie jest stałym elementem globalnego ładu sportowo-ekonomicznego. Jeśli jednak w sport inwestują spółki państwowe, wówczas można mówić o typowym działaniu z natury soft power, które opiera się na zdolności kreowania preferencji innych[17]. Oznacza to budowę pozytywnego wizerunku w pożądanym środowisku poprzez zbliżenie kulturowe, społeczne czy sportowe. I właśnie ten ostatni aspekt jest współcześnie jednym z najskuteczniejszych narzędzi budowy pozytywnego wizerunku wśród dzisiejszych społeczeństw późnego kapitalizmu. Według badań, co trzeci kibic chętnie wybiera marki, które wspierają sportowców[18]. Zatem Europa Zachodnia i jej społeczeństwo, mocno zaangażowane w konsumpcję futbolu, stały się obiektami zainteresowania Rosji i Gazpromu. 

Kreml bardzo dobrze zdefiniował miejsce inwestycji i na swój pierwszy futbolowy sponsoring wybrał nieprzypadkowy klub. Kiedy w 2005 roku ruszał projekt Nord Stream (dzisiaj kontynuowany jako Nord Stream 2), już prawdopodobnie wtedy zdawano sobie sprawę z użyteczności futbolu jako społecznego wytrychu dającego dostęp do zdobycia uznania w oczach społeczeństwa. W październiku 2006 roku podpisano umowę z jednym z największych i najważniejszych niemieckich klubów piłkarskich – FC Schalke 04. Wybór nieprzypadkowy, bowiem jest to klub górniczy klasy średniej z regionu Zagłębia Ruhry o wysokim stopniu rozpoznawalności w Europie – w 2007 roku stał się perłą w koronie Gazpromu i jego sponsoringu w piłce nożnej[19].  O wsparciu Gazpromu dla tego właśnie klubu zadecydowały jego pochodzenie oraz położenie. W Moskwie uznano, że jeśli Gazprom okaże się skutecznym głównym sponsorem, czyli takim, którego sponsoring przyczyni się do odniesienia przez klub sukcesów, zyska niebagatelny wkład we własny wizerunek, który Kreml będzie mógł konsumować w dyskursie politycznym. I takie sukcesy przyszły w 2011 roku – półfinał Ligi Mistrzów UEFA oraz zwycięstwo w Pucharze Niemiec. W 2016 roku niemiecki klub przedłużył umowę sponsoringową z Gazpromem do 2022 roku. Dalsza perspektywa współpracy jednak stoi pod znakiem zapytania, ze względu na spadek Schalke 04 do 2. Bundesligi po raz pierwszy od 31 lat. Pytania, czy Gazprom nadal będzie chciał wspierać finansowo klub i pomoże mu wyjść z kryzysu sportowego, czy raczej skoncentruje się na innych klubach, pozostają otwarte.

Nie można również zapominać o czołowym rosyjskim klubie piłkarskim – Zenicie St. Petersburg, który, będąc sponsorowany przez Gazprom od 2005 roku, 3 lata później odniósł swój największy sukces na arenie europejskiej – wygrał Puchar UEFA. Ten tryumf z 2008 roku stanowił kolejny element budowy fundamentu wizerunku Gazpromu jako skutecznego i dobrego zarządcy w Europie Zachodniej.

W 2010 roku Gazprom kontynuował projekt sponsoringu w futbolu i objął swoim finansowym patronatem jeden z największych bałkańskich klubów – serbską Crevenę Zvezdę Belgrad. Nie jest również i to przypadkiem, gdyż właśnie przez Serbię miał przebiegać gazociąg South Stream, lecz projekt na razie anulowano[20]. Gwałtowny rozwój sponsoringu w futbolu przyszedł już 2 lata później. Nie jest to koincydencją, iż umowa została zawarta w roku Mistrzostw Europy w piłce nożnej w Polsce i na Ukrainie.

Mapa. Nord Stream, South Stream i kluby piłkarskie wspierane przez Gazprom

W 2012 roku Gazprom został oficjalnym partnerem Ligi Mistrzów UEFA i do dzisiaj jest głównym sponsorem tych rozgrywek. Swoista „wojna wizerunkowa” w piłce nożnej, jaka odbyła się w 2012 roku, miała swoje konsekwencje w postaci intensyfikacji finansowania futbolu przez Gazprom. Ukraina, eksponując wizerunek kraju jako pro-europejskiego oraz otwartego na świat w trakcie Euro 2012, mocno oddaliła się politycznie od Rosji. Gazprom nie mógł pozostać w tyle z procesem budowy własnego pozytywnego wizerunku, więc od tego samego roku rozpoczął ekspozycję swojej marki w najbardziej prestiżowych rozgrywkach klubowych świata. Futbol i Liga Mistrzów UEFA pozwoliły ugruntować pozycję Gazpromu w świadomości odbiorców futbolu jako przedsiębiorstwa poważnego, profesjonalnego i „dbającego” o rozwój futbolu – ukochanej gry milionów Europejczyków. Przykładem takiego działania jest uruchomienie programu społecznego „Football for friendship”, którego celem jest wsparcie rozwoju sportowego i społecznego dzieci i młodzieży[21].

Szczytowym momentem inwestycji w piłkę nożną był sponsoring FIFA między 2015 a 2018 rokiem – włącznie ze sponsorowaniem Mistrzostw Świata FIFA w Rosji w 2018 roku. Nie ma również przypadku i w tym działaniu, gdyż ta umowa sponsorska wpisała się w proces poprawy wizerunku Rosji po eskalacji konfliktu na wschodzie Ukrainy. W połączeniu z wcześniejszym procesem było to zwieńczenie budowy pozytywnego globalnego wizerunku Gazpromu, a co za tym idzie, również Rosji. Choć pojawiają się w mediach sygnały o kontrowersyjnych działaniach przedsiębiorstwa, wpływach politycznych na linii Gazprom-Kreml, to świadomość masowego odbiorcy i sportowej audiencji nie postrzega Gazpromu jako negatywnego aktora biznesowego. Pozorna apolityczność sportu generuje ponadnarodowy wizerunek przedsiębiorstw finansujących globalny sport. To zjawisko rykoszetem buduje pozytywny obraz Gazpromu jako aktora politycznego. Co za tym idzie, wszelkie działania Gazpromu w kwestii inwestycji takiej jak Nord Stream 2, dla masowego odbiorcy nie stanowią większego problemu. Ten fundament wizerunku zbudowanego na przestrzeni lat jest kruszony przez antyrosyjskie europejskie media, które demaskują działania Gazpromu i Kremla. Wraz z intensyfikacją procesu politycznego w sprawie Nord Stream 2 można zauważyć tendencję do spokojniejszej polityki sportowo-sponsoringowej Gazpromu.

Nie jest to jednak koniec działań rosyjskiego giganta. Pewne operacje są niezmienne i pozostanie tak jeszcze kilka lat. Dzisiaj Kreml ma na sobie dużo większą medialną uwagę w sprawie Nord Stream 2, dużo dokładniej niemieckie i pro-europejskie media patrzą na ręce Rosjanom. Oznacza to, iż niebawem można spodziewać się nowych, dużych umów sponsoringowych w sporcie, a w futbolu szczególnie. Okres post-pandemiczny powinien wygenerować niespotykane dotąd pokłady pozytywnego wizerunku wobec sportu generalnie. Co za tym idzie, obecnie zaangażowani sponsorzy również zbudują trwały nowy fundament własnego image’u. Biorąc pod uwagę dotychczasowe działania Gazpromu i intensyfikację działań w momencie wyraźnej erozji pozytywnego wizerunku Rosji w Europie, można oczekiwać nowych projektów sponsoringowych, które pozwolą odbudować fundament ostatnio nadkruszony. Inwestowanie w europejski futbol będzie trwało tak długo, jak długo będzie trwał proces społecznej i politycznej akceptacji projektu Nord Stream 2. Jeśli projekt zostanie zakończony (niezależnie od rezultatu), Gazprom skieruje swoje priorytety sportowe w innym kierunku.

Konkluzje

Gazprom od lat intensywnie promuje się poprzez futbol, a od momentu rozpoczęcia projektu Nord Stream nastąpiła intensyfikacja tych działań, co bez wątpienia spowodowało poprawę wizerunku Gazpromu w społeczeństwach Europy Zachodniej. Jest to kluczowy aspekt w budowaniu wizerunku i uzyskiwania poparcia, które ma być kluczowe dla akceptacji politycznej projektu. Dalsza rozbudowa Nord Stream 2 będzie z pewnością ściśle związana ze sponsoringiem sportu. Oprócz tego Gazprom na pewno zdecyduje się przeciwdziałać politycznym komplikacjom na drodze realizacji inwestycji, gdyż jest to nakład gospodarczy, który może się zwrócić, a co więcej, ponownie zmusi do spoglądania na Rosję i jej potencjał energetyczny. Nawet w przypadku dywersyfikacji dostaw do Europy prawdopodobnym jest, że Niemcy ustalą tak korzystne ceny, że będą mieć klientów na kontynencie i pośrednio wspomogą Gazprom i samą Rosję. 

Polityka zagraniczna Rosji będzie determinować działania sponsoringowe Gazpromu, a międzynarodowa aktywność tego przedsiębiorstwa stanie się odzwierciedleniem politycznych priorytetów Moskwy. Wszelkie poważniejsze aspiracje energetyczne Rosji w innych zakątkach globu zostaną dodatkowo „opakowane” sponsoringiem sportowym ważnej regionalnej imprezy, bądź dyscypliny sportowej. Można zastanawiać się, czy wobec tego europejski futbol przestanie być priorytetowym obiektem sponsoringowym Gazpromu w bliżej nieokreślonej przyszłości. Wydaje się, że nie, gdyż na horyzoncie rodzi się projekt europejskiej piłkarskiej Superligi (wobec ostatnich wydarzeń w europejskim futbolu, w dniach 18-23.04.2021, może się okazać, iż ten projekt również będzie prowadzony pod auspicjami UEFA lub zostanie odroczony na kilka lat). Jeśli ten twór sportowy dojdzie do skutku, można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że Kreml będzie próbował ulokować w tej inwestycji swoje naczelne narzędzie soft power – czyli „dobroczynne, rozwijające sport i społeczeństwo” pieniądze Gazpromu.

Oprócz powyższych, z perspektywy globalnej, Gazprom, a szerzej Federacja Rosyjska (w tym takie firmy jak Rosneft, Lukoil, Surgutneftegas), mogą bardzo zyskać na rywalizacji pomiędzy USA i Chinami. Podczas gdy dwie największe gospodarki świata nakładają na siebie cła, co oddziałuje na cenę szeregu towarów, od LNG po produkty petrochemiczne i ropę, pojawia się okazja dla rosyjskich firm na eksport surowców do Europy Zachodniej. Kolejny kanał przesyłowy w formie Nord Stream 2 to nie tylko dostawy surowca, ale także szereg działań Gazpromu, aby kojarzyć się z rozrywką i sportem, jak choćby podczas meczów Ligi mistrzów, gdzie stale wyświetlane są banery reklamowe.


[1] N. M. Victor, Gazprom: Gas giant under strain, Freeman Spogli Institute for International Studies, January 2008, p. 46-47. 

[2] Gazprom, About Gazprom, https://www.gazprom-football.com/about-gazprom/, dostęp: 15.04.2021.

[3] Spółki notowane na giełdzie klasyfikuje się w oparciu o wartość ich aktywów, przychody, zyski i zwrot z zainwestowanego kapitału.  

[4] Gazprom, The Power of Growth, Factbook „Gazprom in Figures 2010–2014”, s. 29.

[5] Reuters, Gazprom says gas exports outside ex-Soviet Union down 10% in 2020, https://www.reuters.com/article/uk-russia-gazprom-export-idUKKBN297098, dostęp: 15.04.2021.

[6] Gazprom Export, Delivery statistics, www.gazpromexport.ru/en/statistics, dostęp 15.04.2021.

[7] Ł. Wojcieszak, Aspekty polityczne i logistyczne Nord Stream 2, https://www.cire.pl/pliki/2/2018/nordstream_2_1.pdf, dostęp 10.04.2021.

[8] P. Zaleski, Nord Stream II – polityczny projekt uderzający w jedność energetyczna Europy, https://www.cire.pl/pliki/2/nordstreamiidefence.pdf, dostęp 10.04.2021.

[9] Raport Espoo, Nord Stream 2. Podsumowanie nietechniczne, https://www.nord-stream2.com/media/documents/pdf/pl/2017/04/nsp2-espoo-report-nts-pol.pdf, dostęp 10.04.2021.

[10] Interpelacja nr 2760 do prezesa Rady Ministrów w sprawie wypowiedzi ministra obrony narodowej dotyczącej gazociągu bałtyckiego, http://orka2.sejm.gov.pl/IZ5.nsf/main/6898E9A0, dostęp 10.04.2021.

[11] A. Gawlikowska-Fyk et al., Nord Stream 2: Inconvenient Questions, „PISM Policy Paper” 2018, nr 5 (165), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, https://www.pism.pl/files/?id_plik=24600, p. 2.

[12] С. Капитонов, Между Украиной и Балтикой. Русский газ в Европе после новых санкций и соглашений, Московский Центр Карнеги, 24 XII 2019, https://carnegie.ru/commentary/80677. 

[13] G. Kuczyński, Nord Stream 2 i Ukraina. Bitwa o tranzyt, Warsaw Institute, 15 I 2019, https://warsawinstitute.org/wp-content/uploads/2019/01/Nord_Stream-2-i-Ukraina-Bitwa-o-Tranzyt-Warsaw-institute-Raport-Specjalny.pdf, s. 3. 

[14] А. Зануда, Газові переговори Україна-Росія-ЄС: що стоїть на кону, „ВВС News Україна”, 18 IX 2019, https://www.bbc.com/ukrainian/features-49661535. 

[15] Patrz np.: B. Bodalska, Niemcy zmienią plany budowy Nord Stream 2?, „EURACTIV.pl”, 11 IV 2018, https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/niemcy-zmienia-plany-budowy-nord-stream-2.

[16] S. Kardaś, W. Konończuk, Tymczasowa stabilizacja: porozumienie gazowe Rosja–Ukraina, „Komentarze OSW”, 31 XII 2019, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2019-12-31/tymczasowa-stabilizacja-porozumienie-gazowe-rosja-ukraina.

[17] S. Nye, Soft Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej, Warszawa 2007, str. 34.

[18] Raport agencji badawczej IQS i Grupy S/F, Świat kibica, https://grupaiqs.pl/pl/raporty/swiat-kibica, dostęp: 16.04.2021.

[19] D. Goldblatt, The Age of Football. The Global Game in the Twenty-First Century, Londyn 2019, str. 544.

[20] J. Montague, Klub miliarderów. Jak bogacze ukradli nam piłkę nożną, Kraków 2018, str. 67.

[21] https://footballforfriendship.com, dostęp: 21.04.2021.

JEŻELI DOCENIASZ NASZĄ PRACĘ, DOŁĄCZ DO GRONA NASZYCH DARCZYŃCÓW!

Z otrzymanych funduszy sfinansujemy powstanie kolejnych publikacji.

Możliwość wsparcia to bezpośrednia wpłata na konto Instytutu Nowej Europy:

95 2530 0008 2090 1053 7214 0001 tytułem: „darowizna na cele statutowe”.

  • Facebook
  • Twitter
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Google+
  • LinkedIn
  • E-Mail
Dr Aleksander Olech Dr Aleksander Olech. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Doświadczenie badawcze zdobywał m.in. na Université Jean Moulin Lyon 3, Instytucie Stosunków Międzynarodowych w Pradze, Instytucie Wspierania Pokoju i Zarządzania Konfliktami w Wiedniu, NATO Energy Security Centre of Excellence w Wilnie i NATO Centre of Excellence Defence Against Terrorism w Ankarze. Stypendysta OSCE & UNODA Peace and Security, NATO 2030 Global Fellowship oraz Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego. Główne zainteresowania badawcze to terroryzm, międzynarodowa współpraca na rzecz bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.

PODOBNE MATERIAŁY

Zobacz wszystkie Publikacje
  • Analiza, Bez kategorii, Indo-Pacyfik, Publikacje

Strategiczne okrążenie. Ewolucja porozumienia AUKUS i jego znaczenie dla regionu Indo-Pacyfiku

Tekst przygotowany w ramach Akademii INE, cyklu publikacji tworzonych przez młodych analityków i praktykantów Instytutu Nowej Europy. Na początku marca bieżącego roku, po 18 miesiącach…
  • Jakub Knopp
  • 25 maja, 2023
  • Analiza, Bezpieczeństwo, Publikacje, Wojsko i armia, Wywiad

Jakiej armii potrzebuje Polska? O reformie Sił Zbrojnych RP mówi gen. Leon Komornicki [cz. 2]

Leon Komornicki – generał dywizji Wojska Polskiego w stanie spoczynku, były zastępca szefa Sztabu Generalnego WP. Od 1991 prezes Fundacji…
  • Aleksy Borówka
  • 23 maja, 2023
  • Media, Publikacje, Trójmorze

Program Trójmorze w INE – rekrutujemy!

Miło nam ogłosić, że tworzymy w INE Program Trójmorze, którego dyrektorem został dr Tomasz Pawłuszko! Jednocześnie mamy przyjemność uruchomić nabór…
  • Zespół INE
  • 20 maja, 2023
Zobacz wszystkie Publikacje

Comments are closed.

Dr Aleksander Olech Dr Aleksander Olech. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Doświadczenie badawcze zdobywał m.in. na Université Jean Moulin Lyon 3, Instytucie Stosunków Międzynarodowych w Pradze, Instytucie Wspierania Pokoju i Zarządzania Konfliktami w Wiedniu, NATO Energy Security Centre of Excellence w Wilnie i NATO Centre of Excellence Defence Against Terrorism w Ankarze. Stypendysta OSCE & UNODA Peace and Security, NATO 2030 Global Fellowship oraz Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego. Główne zainteresowania badawcze to terroryzm, międzynarodowa współpraca na rzecz bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.
Program Europa tworzą:

Marcin Chruściel

Dyrektor programu. Absolwent studiów doktoranckich z zakresu nauk o polityce na Uniwersytecie Wrocławskim, magister stosunków międzynarodowych i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prezes Zarządu Instytutu Nowej Europy.

dr Artur Bartoszewicz

Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej. Ekspert w dziedzinie polityki publicznej, w tym m. in. strategii państwa i gospodarki.

Michał Banasiak

Specjalizuje się w relacjach sportu i polityki. Autor analiz, komentarzy i wywiadów z zakresu dyplomacji sportowej i polityki międzynarodowej. Były dziennikarz Polsat News i wysłannik redakcji zagranicznej Telewizji Polskiej.

Maciej Pawłowski

Ekspert ds. migracji, gospodarki i polityki państw basenu Morza Śródziemnego. W latach 2018-2020 Analityk PISM ds. Południowej Europy. Autor publikacji w polskiej i zagranicznej prasie na temat Hiszpanii, Włoch, Grecji, Egiptu i państw Magrebu. Od września 2020 r. mieszka w północnej Afryce (Egipt, Algieria).

Jędrzej Błaszczak

Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi.

Program Bezpieczeństwo tworzą:

dr Aleksander Olech

Dyrektor programu. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Jego główne zainteresowania badawcze to terroryzm, bezpieczeństwo w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.

dr Agnieszka Rogozińska

Członek Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce. Zainteresowania badawcze koncentruje na problematyce bezpieczeństwa euroatlantyckiego, instytucjonalnym wymiarze bezpieczeństwa i współczesnych zagrożeniach.

Aleksy Borówka

Doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów w kadencji 2020. Autor kilkunastu prac naukowych, poświęconych naukom o bezpieczeństwie, naukom o polityce i administracji oraz stosunkom międzynarodowym. Laureat I, II oraz III Międzynarodowej Olimpiady Geopolitycznej.

Karolina Siekierka

Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku stosunki międzynarodowe, specjalizacji Bezpieczeństwo i Studia Strategiczne. Jej zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną i wewnętrzną Francji, prawa człowieka oraz konflikty zbrojne.

Stanisław Waszczykowski

Podoficer rezerwy, student studiów magisterskich na kierunku Bezpieczeństwo Międzynarodowe i Dyplomacja na Akademii Sztuki Wojennej, były praktykant w BBN. Jego zainteresowania badawcze obejmują m.in. operacje pokojowe ONZ oraz bezpieczeństwo Ukrainy.

Leon Pińczak

Student studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku stosunki międzynarodowe. Dziennikarz polskojęzycznej redakcji Biełsatu. Zawodowo zajmuje się obszarem postsowieckim, rosyjską polityką wewnętrzną i doktrynami FR. Biegle włada językiem rosyjskim.

Program Indo-Pacyfik tworzą:

Łukasz Kobierski

Dyrektor programu. Współzałożyciel INE oraz prezes zarządu w latach 2019-2021. Stypendysta szkoleń z zakresu bezpieczeństwa na Daniel Morgan Graduate School of National Security w Waszyngtonie, ekspert od stosunków międzynarodowych. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wiceprezes Zarządu INE.

dr Joanna Siekiera

Prawnik międzynarodowy, doktor nauk społecznych, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bergen w Norwegii. Była stypendystką rządu Nowej Zelandii na Uniwersytecie Victorii w Wellington, niemieckiego Institute of Cultural Diplomacy, a także francuskiego Institut de relations internationales et stratégiques.

Paweł Paszak

Absolwent stosunków międzynarodowych (spec. Wschodnioazjatycka) na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta University of Kent (W. Brytania) i Hainan University (ChRL). Doktorant UW i Akademii Sztuki Wojennej. Jego zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną ChRL oraz strategiczną rywalizację Chiny-USA.

Jakub Graca

Magister stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim; studiował także filologię orientalną (specjalność: arabistyka). Analityk Centrum Inicjatyw Międzynarodowych (Warszawa) oraz Instytutu Nowej Europy. Zainteresowania badawcze: Stany Zjednoczone (z naciskiem na politykę zagraniczną), relacje transatlantyckie.

Patryk Szczotka

Absolwent filologii dalekowschodniej ze specjalnością chińską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz student kierunku double degree China and International Relations na Aalborg University oraz University of International Relations (国际关系学院) w Pekinie. Jego zainteresowania naukowe to relacje polityczne i gospodarcze UE-ChRL oraz dyplomacja.

The programme's team:

Marcin Chruściel

Programme director. Graduate of PhD studies in Political Science at the University of Wroclaw and Master studies in International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. President of the Management Board at the Institute of New Europe.

PhD Artur Bartoszewicz

Chairman of the Institute's Programme Board. Doctor of Economic Sciences at the SGH Warsaw School of Economics. Expert in the field of public policy, including state and economic strategies. Expert at the National Centre for Research and Development and the Digital Poland Projects Centre.

Michał Banasiak

He specializes in relationship of sports and politics. Author of analysis, comments and interviews in the field of sports diplomacy and international politics. Former Polsat News and Polish Television’s foreign desk journalist.

Maciej Pawłowski

Expert on migration, economics and politics of Mediterranean countries. In the period of 2018-2020 PISM Analyst on Southern Europe. Author of various articles in Polish and foreign press about Spain, Italy, Greece, Egypt and Maghreb countries. Since September 2020 lives in North Africa (Egypt, Algeria).

Jędrzej Błaszczak

Graduate of Law at the University of Silesia. His research interests focus on the Three Seas Initiative and politics in Bulgaria. He acquired experience at the European Foundation of Human Rights in Vilnius, the Center for the Study of Democracy in Sofia, and in Polish embassies in Tehran and Tbilisi.

PhD Aleksander Olech

Programme director. Visiting lecturer at the Baltic Defence College, graduate of the European Academy of Diplomacy and War Studies University. His main research interests include terrorism, international cooperation for security in Eastern Europe and the role of NATO and the EU with regard to hybrid threats.

PhD Agnieszka Rogozińska

Member of the Institute's Programme Board. Doctor of Social Sciences in the discipline of Political Science. Editorial secretary of the academic journals "Politics & Security" and "Independence: journal devoted to Poland's recent history". Her research interests focus on security issues.

Aleksy Borówka

PhD candidate at the Faculty of Social Sciences in the University of Wroclaw, the President of the Polish National Associations of PhD Candidates in 2020. The author of dozen of scientific papers, concerning security studies, political science, administration, international relations. Laureate of the I, II and III International Geopolitical Olympiad.

Karolina Siekierka

Graduate of International Relations specializing in Security and Strategic Studies at University of Warsaw. Erasmus student at the Université Panthéon-Sorbonne (Paris 1) and the Institut d’Etudes Politique de Paris (Sciences Po Paris). Her research areas include human rights, climate change and armed conflicts.

Stanisław Waszczykowski

Reserve non-commissioned officer. Master's degree student in International Security and Diplomacy at the War Studies University in Warsaw, former trainee at the National Security Bureau. His research interests include issues related to UN peacekeeping operations and the security of Ukraine.

Leon Pińczak

A second-degree student at the University of Warsaw, majoring in international relations. A journalist of the Polish language edition of Belsat. Interested in the post-Soviet area, with a particular focus on Russian internal politics and Russian doctrines - foreign, defense and information-cybernetic.

Łukasz Kobierski

Programme director. Deputy President of the Management Board. Scholarship holder at the Daniel Morgan Graduate School of National Security in Washington and an expert in the field of international relations. Graduate of the University of Warsaw and the Nicolaus Copernicus University in Toruń

PhD Joanna Siekiera

International lawyer, Doctor of social sciences, postdoctor at the Faculty of Law, University of Bergen, Norway. She was a scholarship holder of the New Zealand government at the Victoria University of Wellington, Institute of Cultural Diplomacy in Germany, Institut de relations internationales et stratégiques in France.

Paweł Paszak

Graduate of International Relations (specialisation in East Asian Studies) from the University of Warsaw and scholarship holder at the University of Kent (UK) and Hainan University (China). PhD candidate at the University of Warsaw and the War Studies University. His research areas include the foreign policy of China and the strategic rivalry between China and the US in the Indo-Pacific.

Jakub Graca

Master of International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. He also studied Arabic therein. An analyst at the Center for International Initiatives (Warsaw) and the Institute of New Europe. Research interests: United States (mainly foreign policy), transatlantic relations.

Patryk Szczotka

A graduate of Far Eastern Philology with a specialization in China Studies at the University of Wroclaw and a student of a double degree “China and International Relations” at Aalborg University and University of International Relations (国际关系学院) in Beijing. His research interests include EU-China political and economic relations, as well as diplomacy.

Three Seas Think Tanks Hub is a platform of cooperation among different think tanks based in 3SI member countries. Their common goal is to strengthen public debate and understanding of the Three Seas region seen from the political, economic and security perspective. The project aims at exchanging ideas, research and publications on the region’s potential and challenges.

Members

The Baltic Security Foundation (Latvia)

The BSF promotes the security and defense of the Baltic Sea region. It gathers security experts from the region and beyond, provides a platform for discussion and research, promotes solutions that lead to stronger regional security in the military and other areas.

The Institute for Politics and Society (Czech Republic)

The Institute analyses important economic, political, and social areas that affect today’s society. The mission of the Institute is to cultivate the Czech political and public sphere through professional and open discussion.

Nézöpont Institute (Hungary)

The Institute aims at improving Hungarian public life and public discourse by providing real data, facts and opinions based on those. Its primary focus points are Hungarian youth, media policy and Central European cooperation.

The Vienna Institute for International Economic Studies (Austria)

The wiiw is one of the principal centres for research on Central, East and Southeast Europe with 50 years of experience. Over the years, the Institute has broadened its expertise, increasing its regional coverage – to European integration, the countries of Wider Europe and selected issues of the global economy.

The International Institute for Peace (Austria)

The Institute strives to address the most topical issues of the day and promote dialogue, public engagement, and a common understanding to ensure a holistic approach to conflict resolution and a durable peace. The IIP functions as a platform to promote peace and non-violent conflict resolution across the world.

The Institute for Regional and International Studies (Bulgaria)

The IRIS initiates, develops and implements civic strategies for democratic politics at the national, regional and international level. The Institute promotes the values of democracy, civil society, freedom and respect for law and assists the process of deepening Bulgarian integration in NATO and the EU.

The European Institute of Romania

EIR is a public institution whose mission is to provide expertise in the field of European Affairs to the public administration, the business community, the social partners and the civil society. EIR’s activity is focused on four key domains: research, training, communication, translation of the EHRC case-law.

The Institute of New Europe (Poland)

The Institute is an advisory and analytical non-governmental organisation active in the fields of international politics, international security and economics. The Institute supports policy-makers by providing them with expert opinions, as well as creating a platform for academics, publicists, and commentators to exchange ideas.

YouTube

Zachęcamy do subskrypcji!

Co dwa tygodnie będziesz otrzymywać aktualizacje dotyczące najnowszych publikacji INE i dodatkowych materiałów.

Najnowsze publikacje

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org
  • Strategiczne okrążenie. Ewolucja porozumienia AUKUS i jego znaczenie dla regionu Indo-Pacyfiku
    przez Jakub Knopp
    25 maja, 2023
  • Jakiej armii potrzebuje Polska? O reformie Sił Zbrojnych RP mówi gen. Leon Komornicki [cz. 2]
    przez Aleksy Borówka
    23 maja, 2023
  • Program Trójmorze w INE – rekrutujemy!
    przez Zespół INE
    20 maja, 2023

Kategorie

NAJPOPULARNIEJSZE TAGI:

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org

Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo międzynarodowe Chiny Geopolityka NATO Polityka międzynarodowa Polska Rosja Ukraina Unia Europejska USA

  • About
  • Publications
  • Europe
  • Security
  • O nas
  • Publikacje
  • Europa
  • Bezpieczeństwo
  • Indo-Pacific
  • Three Seas Think Tanks Hub
  • People
  • Contact – Careers
  • Indo-Pacyfik
  • Trójmorze
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera

Financed with funds from the National Freedom Institute - Center for Civil Society Development under the Governmental Civil Society Organisations Development Programme for 2018-2030.

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.



© 2019-2023 Fundacja Instytut Nowej Europy · Wszystkie prawa zastrzeżone · Wesprzyj nas