Email · kontakt@ine.org.pl
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
sty 11
Analiza, Dania, Grenlandia, Polityka międzynarodowa, Publikacje, USA

Grenlandia – najbardziej pożądana wyspa świata?

11 stycznia, 2021

Artykuł w skrócie:

Grenlandia – najbardziej pożądana wyspa świata?Pobierz

– Grenlandia to największa wyspa świata o strategicznym położeniu geopolitycznym. Wyspa obfituje w ogromne zasoby surowców naturalnych i stanowi bramę do wpływów w reszcie Arktyki.

– Grenlandia jest uzależniona finansowo od Danii, której subwencja wynosi od 50% do 80% rocznego budżetu Grenlandii, a która to dotacja pozwala Grenlandczykom na rozszerzenie świadczeń socjalnych i życie na „zachodnim poziomie” pomimo zacofanej i nieefektywnej gospodarki.

– W 2019 roku świat obiegła informacja, że prezydent USA Donald Trump chce odkupić Grenlandię od Danii. Propozycja spotkała się z ostrą reakcją Danii i Grenlandii, jak również i innych państw.

Wstęp

Grenlandia to największa wyspa świata, położona w Arktyce w większości za kołem podbiegunowym. Kontynentalnie przynależy do Ameryki Północnej, jednakże historycznie i politycznie zawsze była związana z Europą. Na ponad 2 166 086 km², w 80% pokrytych grubą warstwą lodu, żyje niespełna 56 tys. ludzi. Grenlandczycy to w 89% Inuici, czyli plemię wywodzące się z ludów pochodzenia azjatyckiego, które przekroczyły Cieśninę Beringa (ok. 11-15 tys. lat temu) i zaczęły zasiedlać obydwie Ameryki w czasie ekspansji człowieka w prehistorii[1]. Pozostałe 11% mieszkańców wyspy to głównie Duńczycy.

PKB Grenlandii według danych Banku Światowego za rok 2018 to 3,052 mld USD, co w przeliczeniu na głowę mieszkańca daje ponad 54 tys. USD (dla porównania w Polsce PKB per capita wynosi 15,42 tys. USD)[2]. Status międzynarodowy wyspy to autonomiczne terytorium zależne Danii, która od ok. 1380 r. zasadniczo włada tym obszarem. Sama nazwa w językach staroskandynawskich znaczy „zielona ziemia” i miała zachęcać do osadzania się na jej obszarze, w odróżnieniu od Islandii, czyli „lodowej ziemi”. Językiem urzędowym jest język grenlandzki, jednakże powszechna jest znajomość języka duńskiego. Środkiem płatniczym jest korona duńska.

Rys historyczny po II wojnie światowej

W czasie II wojny światowej nazistowskie Niemcy podjęły się próby budowy stacji meteorologicznych na Grenlandii. Zgodnie z doktryną Monroe Stany Zjednoczone podjęły wówczas interwencję militarną, udaremniając te plany. W 1941 roku rząd USA zawarł porozumienie z Danią, na mocy którego Stany Zjednoczone miały zapewnić bezpieczeństwo militarne wyspie w zamian za prawo do budowy niezbędnych ku temu obiektów. Po II wojnie światowej Dania intensywnie naciskała na rząd USA, aby ten wycofał swoje siły z Grenlandii, jednakże Amerykanie pozostają tam do dziś. Sprawę uregulowano porozumieniem z 1951 roku, gdy to Grenlandia — ze względu na jej położenie geograficzne — została oficjalnie uznana za ważny punkt strategiczny dla NATO. W czasach zimnowojennych wyspa miała strategiczne znaczenie dla obronności nuklearnej.

W 1973 roku Dania wraz z Grenlandią wstąpiła w struktury Wspólnoty Europejskiej, jednakże mieszkańcy Grenlandii od początku sprzeciwiali się akcesji. Wyspy Owcze, czyli inne terytorium zależne od Danii, w związku ze swoim sprzeciwem nie weszły w struktury Wspólnoty. W 1979 roku 63% mieszkańców Grenlandii opowiedziało się za utworzeniem szerokiej autonomii na wyspie[3]. W przeprowadzonym w 1982 roku referendum 53% Grenlandczyków opowiedziało się za opuszczeniem przez wyspę Wspólnoty Europejskiej[4], przez co Grenlandia straciła ogromne fundusze. Oficjalnie decydujące w tej kwestii były niekorzystne warunki rybołówstwa oraz zakaz eksportu skór foczych. Nieoficjalnie jednak wskazywano na kwestie narodowościowe, tożsamościowe i wolnościowe oraz niezrozumienie grenlandzkiej specyfiki przez Europę. W 1985 roku Grenlandia opuściła Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i uzyskała statut europejskiego terytorium zamorskiego formalnie pozostającego poza Wspólnotą, pozostającego jednak w stowarzyszeniu z EWG poprzez fakt bycia terytorium zależnym Królestwa Danii. Grenlandia straciła w ten sposób szansę na rozwój zacofanej gospodarki, która mogła zostać pobudzona dzięki dotacjom EWG.

Kolejne referendum odbyło się w 2008 roku. Przy frekwencji 71,96%, ponad 75,54% mieszkańców wyspy opowiedziało się za poszerzeniem autonomii[5]. Od 21 czerwca 2009 roku język grenlandzki jest na wyspie językiem urzędowym, a kompetencje rządu w Nuuk poszerzono m.in. o politykę morską, kwestię zasobów naturalnych, a także sądownictwo i sprawy policyjne.

Polityka wewnętrzna

Grenlandia od 1979 roku posiada szeroką autonomię od Królestwa Danii, niemniej jednak wciąż pozostaje jego integralną częścią. W kwestiach grenlandzkiej polityki zagranicznej, obronnej oraz walutowej władze Danii posiadają wyłączne kompetencje, jednakże współpracują w tym zakresie z lokalnym grenlandzkim ciałem ustawodawczym (31-osobowy Landstinget, zbierający się 2-3 razy do roku). Pozostałe sfery działalności publicznej są zadaniami własnymi Grenlandii. Aktualnie urząd królewskiego przedstawiciela – wysokiego komisarza Grenlandii — piastuje Mikaela Engell. Grenlandia ma zapewnione dwa mandaty w duńskim parlamencie (Folketingecie).

Na scenie politycznej o władzę na wyspie rywalizują: socjaldemokratyczna partia Siumut („Naprzód”) opowiadająca się za jak najszerszą autonomią w ramach Królestwa Danii, konserwatywno-liberalna Atassut („Poczucie Wspólnoty”) postulująca jak najbliższą współpracę z Danią, niepodległościowa i separatystyczna partia Inuit Ataqatigiit („Wspólnota Ludzka”) opowiadająca się za pełną niepodległością, a ponadto Demokraci, Naleraq, Partia Współpracy i Nunatta Qitornai. Aktualnie parlament jest zdominowany przez ugrupowania lewicowo-niepodległościowe. Premierem Grenlandii wybranym z parlamentarnej większości jest wywodzący się z Siumutu Kim Kielsen.

Grenlandia na sprzedaż?

Pomimo końca zimnowojennej rywalizacji mocarstw Grenlandia nie przestała być obiektem zainteresowań na arenie międzynarodowej. W 2019 roku Donald Trump ogłosił, że rozważa możliwość zakupu Grenlandii od duńskiego rządu. Propozycja spotkała się z ostrą reakcją zarówno ze strony duńskich, jak i grenlandzkich polityków, którzy jednogłośnie nazwali pomysł niedorzecznym. W wywiadzie dla Reutersa Ane Lone Bagger szefowa grenlandzkiego MSZ powiedziała: „Jesteśmy otwarci na rozmowę o interesach, ale nie jesteśmy na sprzedaż”[6]. Były duński premier Lars Løkke Rasmussen określił pomysł „primaaprilisowym żartem”[7], z kolei Søren Espersen, czyli szef parlamentarnego zespołu ds. polityki zagranicznej Danii, uznał słowa Donalda Trumpa, za „ostateczny dowód, że [Trump] oszalał”[8]. Premier Danii Mette Frederiksen powiedziała, że „Grenlandia nie jest na sprzedaż” i że „Grenlandia nie jest duńska, lecz należy do jej mieszkańców”[9]. W odwecie Trump odwołał swoją wizytę w Danii, co zostało odebrane bardzo negatywnie.

Dla podkreślenia międzynarodowego charakteru Arktyki oraz przeciwko próbom jej zawłaszczania przez jakiekolwiek państwo Francja wysłała okręt wojenny w trasę od Norwegii do Cieśniny Beringa. Chiny, w odpowiedzi na propozycję Trumpa względem Danii na zakup wyspy, określiły się jako near-Arctic state tj. państwem bliskim Arktyce[10].

Pomysł poszerzenia Stanów Zjednoczonych o największą wyspę świata nie jest nowy. Możliwość zakupienia Grenlandii rozważano już za prezydentury Abrahama Lincolna (1861-1865). William H. Seward (ten sam, który negocjował zakup Alaski od Rosji w 1867 roku), uznawał ten pomysł za „godny rozważenia”[11]. Wówczas, ze względu na ostrą krytykę, pomysł nie został zrealizowany. Zakup kolejnego zimnego, pokrytego lodem i — wedle ówczesnej wiedzy — pozbawionego złóż naturalnych terytorium uchodził za bezcelowy. Już przy transakcji z Alaską ukuło się powiedzenie „szaleństwo Sewarda”. Historia pokazała jednak, że zarówno zakup Alaski, jak i intuicja Sewarda co do Grenlandii okazały się słuszne. Oprócz zakupu Grenlandii rozważano, niejako w pakiecie, zakupić od Danii Islandię[12]. Dopiero po II wojnie światowej, w 1946 roku USA złożyły Danii ofertę kupna wyspy za 100 mln USD. Do transakcji nie doszło, ale rząd Królestwa udostępnił Amerykanom tereny pod kolejne bazy wojskowe. Niezmienne od 1941 roku Stany Zjednoczone posiadają na terenie Grenlandii bazę sił powietrznych Thule, gdzie zamontowano system wczesnego ostrzegania przed pociskami balistycznym, chroniący terytorium USA przed atakami ze strony półkuli wschodniej. Jak na razie jedyną terytorialną transakcją amerykańsko-duńską pozostaje zakup przez USA Duńskich Indii Zachodnich, będących dziś amerykańskim terytorium zależnym o nazwie Wyspy Dziewicze.

Chęć przejęcia wyspy wpisuje się w dwa szersze konteksty. Pierwszy to wyścig o złoża surowców naturalnych Arktyki, drugim jest zaś rywalizacja pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami.

Bogate złoża Arktyki

Grenlandia posiada bogate złoża surowców naturalnych. Na samej wyspie, jak i w całej Arktyce wokół bieguna północnego znajdują się ogromne złoża gazu ziemnego i ropy naftowej, a także diamentów, złota, uranu, rudy żelaza, ołowiu, cynku oraz pożądanych pierwiastków ziem rzadkich. Należy jednak pamiętać, że obszar Arktyki i Grenlandii nadal nie jest należycie przebadany i zasoby mogą być znacznie większe, niż jest to obecnie szacowane, zwłaszcza jeśli chodzi o ropę naftową i gaz ziemny. Ogromna pokrywa lodowa, która, gdyby stopniała, podniosłaby średni poziom mórz o 7 metrów, do tej pory skutecznie uniemożliwiała wydobycie surowców.

Topnienie lodowców oraz rozwój technologii eksploatacji sprawiają, że wydobycie staje się powoli możliwe, jednak ekonomiści uważają, że jest ono na ten moment wciąż mało opłacalne. Surowce nadal są trudno dostępne i wciąż brakuje odpowiednich technologii umożliwiających efektywne ich wydobycie. Ponadto na Grenlandii brakuje kadr, które mogłyby pracować w zaawansowanym przemyśle wydobywczym, albowiem 54% mieszkańców wyspy ma wykształcenie podstawowe, a tylko 5% wyższe. Kolejnym powodem braków kadrowych jest struktura zatrudnienia, gdyż ponad 40% zatrudnionych pracuje w administracji[13]. Ponadto nie ma w tamtym rejonie świata wystarczającej infrastruktury logistycznej do wydobywania, magazynowania i dystrybucji surowców, ewentualna eksploatacja wymagałaby budowy całego zaplecza logistyczno-technologicznego. Nie można pominąć faktu, że ropa czy gaz ziemny powoli tracą na znaczeniu na rzecz odnawialnych źródeł energii i energetyki jądrowej, co stawia pod znakiem zapytania opłacalność inwestycji w wydobycie tych surowców na omawianym obszarze[14].

Próby chińskiej ekspansji na Grenlandii

Chiny, które dysponują ok. 35% procentami znanych zasobów ziem rzadkich (skand, itr, lantan, cer, neodym, samar, gadolin, terb, dysproz, holm, erb, tul, iterb, lutet) wykorzystywanych w produkcji zaawansowanych technologii i nowoczesnego sprzętu elektronicznego, starają się dominować na rynku metali ziem rzadkich i utrzymywać w uzależnieniu jak największą liczbę podmiotów. W roku 2010 Pekin pokazał, jak bardzo jest zdeterminowany, by utrzymać swoją pozycję światowego hegemona ziem rzadkich, nakładając nieformalne embargo na dostawy tych surowców do Japonii[15],[16].

Agresywna polityka chińska sprawiła, że oczy całego świata zwróciły się w stronę Grenlandii, a właściwie jej surowców. Wizyty na wyspie złożyli m.in. Hillary Clinton (2011, jako sekretarz stanu USA) i Antonio Tajani (2012, komisarz UE ds. przemysłu). Tajani, w zamian za prawo do wydobycia surowców, miał zaoferować 35% dochodów z eksploatacji złóż[17]. Na reakcję Pekinu nie trzeba było długo czekać. Wedle informacji przekazanych przez Tajaniego w wywiadzie dla AFP ówczesny przewodniczący ChRL Hu Jintao złożył wizytę w Kopenhadze już dzień po wizycie komisarza[18].

Grenlandzki rząd początkowo chciał przystać na chińskie propozycje. Zgodnie z uchwaloną w 2012 roku ustawą zagraniczny przedsiębiorca, inwestując na Grenlandii, mógł wypłacać wynagrodzenie zgodnie ze stawką, która obowiązuje w kraju jego pochodzenia. Ten wysoce prochiński gest spotkał się ze sprzeciwem rządu Danii, który zablokował ustawę. W 2013 roku lokalny parlament Grenlandii zniósł zakaz eksploatacji surowców na swoim terenie. Grenlandia nie chce sama wydobywać surowców, gdyż nie ma ku temu ani technologii, ani wykwalifikowanych pracowników. Władze wyspy są jednak skłonne udostępnić innym swoje ziemie na wydobycie w zamian za zyski z eksploatacji, choć w tym momencie nie ma na to chętnych.

Po tych burzliwych wydarzeniach wokół Grenlandii z lat 2010-2013 chińskie zaangażowanie w regionie osłabło. Przede wszystkim o swojej obecności w Arktyce przypomniała Rosja, w której interesie nie leży, aby pojawił się tam nowy gracz, zwłaszcza Chiny. Rosja remilitaryzuje daleką północ swojego kraju, czym wyraźnie daje sygnał, że nie będzie biernie przyglądać się poczynaniom jakiegokolwiek państwa w Arktyce.

Stany Zjednoczone, które chcą utrzymać swoją pozycję lidera nowych technologii oraz wiodącą pozycję swoich firm, są żywo zainteresowane kwestią Grenlandii oraz jej surowców. Gdyby USA udało się uzyskać dostęp do grenlandzkich złóż, zdobyłyby dodatkowy atut w wojnie handlowej z Chinami.

Nie do przeoczenia pozostaje fakt, że Grenlandia widzi w Chinach kartę przetargową w negacjach z rządem Danii nad dalszym poszerzaniem autonomii czy nawet uzyskaniem niepodległości. Jednakże oderwanie się od Danii oznaczać będzie dla wyspy utratę ogromnych subwencji od rządu duńskiego, które stanowią połowę (a czasem nawet 80%) rocznego budżetu wyspy, który pozwala zapewnić Grenlandczykom wysokiej jakości usługi i życie na „zachodnim poziomie”. Kopenhaga de facto dopłaca do grenlandzkiego budżetu w zamian za pohamowanie tendencji niepodległościowych oraz za rynek zbytu dla swojego rolnictwa. Subwencje wynoszą rocznie od 3,5 do 5,5 mld DKK, tj. od 2,08 do 3,27 mld PLN. Gospodarka wyspy jest mało produktywna i nie ma do zaoferowania praktycznie żadnych dóbr oprócz trudnodostępnych surowców i ryb. Zatem oderwanie się od Danii byłoby katastrofalne w skutkach. Grenlandia poszukuje zagranicznych inwestorów, którzy wypełniliby lukę w budżecie, jednakże bez radykalnych zmian społecznych i odejścia od modelu „życia na koszt innych” niepodległość wyspy jest mało prawdopodobna.

Brama do Arktyki

Ten, kto kontroluje Grenlandię, ma ułatwiony dostęp do Arktyki. Od 2014 roku duńskie MSZ walczy o uznanie na arenie międzynarodowej odkrycia duńskich naukowców, którzy na podstawie badań geologicznych dowiedli, iż Grenlandia ma naturalne połączenie grzbietem z podmorskim masywem górskim pod Oceanem Arktycznym w okolicach bieguna północnego, co powinno dać Danii szansę na rozszerzenie swojej wyłącznej strefy ekonomicznej. Zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzoną w Montego Bay 10 grudnia 1982 roku, wyłączna strefa ekonomiczna państw na morzu rozciąga się do granicy szelfu kontynentalnego, czyli naturalnego przedłużenia terytorium państwa w morzu (co do zasady obszar do głębokości 200 m p.p.m.), aż do gwałtownego załamania w uskok kontynentalny, ale nie dalej niż 200 mil morskich (370,4 km) od linii podstawowej (w uproszczeniu od wybrzeża państwa[19]). Jednakże w przypadku występowania grzbietów podwodnych, które są „połączone z lądem” uznaje się, że są one naturalnymi składnikami obrzeża kontynentalnego i wchodzą w szelf kontynentalny, ale nie dalej niż 350 mil morskich, tj. 648,2 km od linii podstawowych. Oznacza to, że obszar, na którym Dania i Grenlandia miałyby wyłączne prawo do eksploatacji zasobów naturalnych, jest dłuższy o 150 mil morskich. Jednakże na tym obszarze Dania musi dzielić się wpływami z Kanadą, USA, Norwegią oraz Rosją, która już wcześniej wysuwała argument, że szelf kontynentalny prawdopodobnie sięga dalej niż 200 mil morskich i domagała się jego rozszerzenia. W chwili obecnej wyłączna strefa ekonomiczna oraz szelf kontynentalny wszystkich pięciu państw na obszarze Arktyki wynosi 200 mil morskich.

Podsumowanie

Kwestia rywalizacji mocarstw o wpływy w Arktyce oraz na Grenlandii będzie co jakiś czas poruszać opinię publiczną. Na razie nie wydaje się, aby którekolwiek z państw było na tyle silne, by jednoznacznie narzucić swoja wolę w rejonie Arktyki. Należy pamiętać, że na ten moment dla żadnego z nich eksploatacja surowców w Arktyce nie jest opłacalna. Dlatego z pewną ostrożnością można spodziewać się, iż aktywność największych graczy na geopolitycznej planszy będzie się ograniczać do działań propagandowych. Natomiast sama Grenlandia jeszcze przez wiele lat pozostanie uzależniona finansowo od duńskiej pomocy, co de facto przesądza o jej politycznej przynależności.

Źródła:

http://web.archive.org/web/20130323061827/http://blogs.aljazeera.com:80/blog/europe/rising-suicide-rate-baffles-greenland

http://web.archive.org/web/20160812104540/http://www.rp.pl/artykul/224561-Grenlandczycy-proszli-do-urn.html

http://web.archive.org/web/20160812104540/http://www.rp.pl/artykul/224561-Grenlandczycy-proszli-do-urn.html

http://www.rulers.org/rulg2.html#greenland

https://bank.stat.gl/pxweb/en/Greenland

https://bank.stat.gl/pxweb/en/Greenland/Greenland__UD__UD99__UD9940__UD994020/UDXISCPROB.PX?rxid=UDXISCPROB01-01-2021%2013:54:46

https://bioguideretro.congress.gov/Home/MemberDetails?memIndex=S000261

https://books.google.be/books?id=6suDDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

https://books.google.be/books?id=dzKr3mSKyIgC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

https://books.google.be/books?id=ImHGDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

https://books.google.be/books?id=n0gIBgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

https://books.google.be/books?id=Xa_Pq8X_MIsC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

https://books.google.be/books?id=Xs5wDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

https://books.google.fi/books?id=k9g5CgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

https://books.google.fi/books?id=UiLFMfm1R9AC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

https://businessinsider.com.pl/finanse/trump-chce-kupic-grenlandie-oto-powody/pzfxl41

https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/stare-amerykanskie-bazy-na-grenlandii/4g3ex3z

https://cordis.europa.eu/article/id/28003-greenland-once-truly-green-scientists-reveal/pl

https://data.worldbank.org/country/greenland?view=chart

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;4574167

https://forsal.pl/artykuly/1426293,msz-grenlandii-jestesmy-otwarci-na-biznes-ale-wyspa-nie-jest-na-sprzedaz.html

https://history.state.gov/departmenthistory/people/seward-william-henry

https://naalakkersuisut.gl/en/About-government-of-greenland/About-Greenland/Politics-in-Greenland

https://natmus.dk/organisation/forskning-samling-og-bevaring/nyere-tid-og-verdens-kulturer/etnografisk-samling/arktisk-forskning/prehistory-of-greenland/independence-ii/

https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konwencja-narodow-zjednoczonych-o-prawie-morza-montego-bay-1982-12-10-16959103

https://web.archive.org/web/20060910161513/http://news.nationalgeographic.com/news/2006/02/0216_060216_warming.html

https://web.archive.org/web/20131214222921/http://ocean.am.gdynia.pl/kmikp/grenl_11.html

https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/alaska-ogromna-lodowka-sewarda/vmle0cx

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gl.html

https://www.dw.com/pl/wyzwania-dla-arktyki-zmiany-klimatyczne-chiny-czy-rosja/a-54873403

https://www.forbes.pl/gospodarka/donald-trump-naprawde-chcial-kupic-grenlandie/y1bd56m

https://www.money.pl/gielda/rafalska-roczny-koszt-programu-500-wyniesie-po-jego-rozszerzeniu-ok-40-mld-zl-6353587337885825a.html

https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/dunski-wywiad-wojskowy-ostrzega-rosjanie-coraz-blizej-naszych-baz/yq7h6xc,79cfc278

https://www.parkiet.com/artykul/1318126.html

https://www.politico.eu/article/us-makes-greenland-return-after-trump-attempt-to-buy-it-us-consulate/

https://www.politico.eu/article/us-makes-greenland-return-after-trump-attempt-to-buy-it-us-consulate/

https://www.rp.pl/Prezydent–USA/190819600-Grenlandia-do-Trumpa-Nie-jestesmy-na-sprzedaz.html

https://www.rp.pl/Prezydent–USA/190829874-Trump-odwoluje-wizyte-bo-Dania-nie-chce-sprzedac-Grenlandii.html

https://www.rp.pl/Unia-Europejska/200139836-Brexit-Grenlandia-byla-pierwsza.html


[1] https://books.google.be/books?id=n0gIBgAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

[2] https://data.worldbank.org/country/greenland?view=chart

[3] https://naalakkersuisut.gl/en/About-government-of-greenland/About-Greenland/Politics-in-Greenland

[4] https://www.rp.pl/Unia-Europejska/200139836-Brexit-Grenlandia-byla-pierwsza.html

[5]http://web.archive.org/web/20160812104540/http://www.rp.pl/artykul/224561-Grenlandczycy-proszli-do-urn.html

[6] https://www.rp.pl/Prezydent–USA/190819600-Grenlandia-do-Trumpa-Nie-jestesmy-na-sprzedaz.html

[7] https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/trump-chce-kupic-grenlandie-dania-mowi-nie/

[8] https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/trump-chce-kupic-grenlandie-dania-mowi-nie/

[9] https://www.rp.pl/Prezydent–USA/190829874-Trump-odwoluje-wizyte-bo-Dania-nie-chce-sprzedac-Grenlandii.html

[10] https://www.dw.com/pl/wyzwania-dla-arktyki-zmiany-klimatyczne-chiny-czy-rosja/a-54873403

[11] https://businessinsider.com.pl/finanse/trump-chce-kupic-grenlandie-oto-powody/pzfxl41

[12] https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/trump-chce-kupic-grenlandie-dania-mowi-nie/ , https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/alaska-ogromna-lodowka-sewarda/vmle0cx

[13] https://bank.stat.gl/pxweb/en/Greenland/?rxid=UDXISCPROB01-01-2021+13%3a54%3a46

[14] https://www.dw.com/pl/wyzwania-dla-arktyki-zmiany-klimatyczne-chiny-czy-rosja/a-54873403

[15] https://www.parkiet.com/artykul/1318126.html

[16] https://businessinsider.com.pl/finanse/trump-chce-kupic-grenlandie-oto-powody/pzfxl41

[17] ibidem

[18] ibidem

[19] Dokładny opis sposobu wyznaczania linii podstawowej można znaleźć w Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzonej w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/konwencja-narodow-zjednoczonych-o-prawie-morza-montego-bay-1982-12-10-16959103

  • Facebook
  • Twitter
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Google+
  • LinkedIn
  • E-Mail
Emil Plewa Emil Plewa. Student prawa, administracji oraz filozofii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dyrektor ds. Rozwoju Naukowego Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Poznań. Aktywny członek Samorządu studenckiego i działacz społeczny m. in. w Ogólnopolskiej Federacji Młodych. Zainteresowania koncentruje wokół integracji europejskiej, w szczególności jej prawnych aspektów, a także wokół krajów Beneluksu oraz obszaru postradzieckiego.

PODOBNE MATERIAŁY

Zobacz wszystkie Publikacje
  • Analiza, Publikacje, Wywiad

Forum Polsko-Czeskie 2023: Jan Macháček o relacjach Polsko-Czeskich. Wywiad Instytutu Nowej Europy

Niniejszy tekst stanowi tłumaczenie transkrypcji rozmowy przeprowadzonej przez Michała Banasiaka. Jan Macháček - czeski felietonista i muzyk. Zajmuje się kwestiami politycznymi,…
  • Michał Banasiak
  • 3 października, 2023
  • Analiza, Indo-Pacyfik, Korea Południowa, Publikacje

Jak Polska i Korea Południowa korzystają na współpracy swoich przemysłów zbrojeniowych

Kontrakty na dostawy broni między Polską a Koreą Południową doprowadziły do bliskiej współpracy w sektorze obronnym między azjatyckim oraz europejskim…
  • Jakub Witczak
  • 28 września, 2023
  • Analiza, Europa, Publikacje

Forum Polsko-Czeskie 2023: Promocja Polski i Współpraca Polsko-Czeska. Wywiad z Dyrektorem Instytutu Polskiego w Pradze

Niniejszy tekst stanowi tłumaczenie transkrypcji rozmowy przeprowadzonej przez Michała Banasiaka. Maciej Ruczaj - absolwent Uniwersytetu Karola w Pradze, publicysta, analityk i…
  • Michał Banasiak
  • 26 września, 2023
Zobacz wszystkie Publikacje

Comments are closed.

Emil Plewa Emil Plewa. Student prawa, administracji oraz filozofii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dyrektor ds. Rozwoju Naukowego Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Poznań. Aktywny członek Samorządu studenckiego i działacz społeczny m. in. w Ogólnopolskiej Federacji Młodych. Zainteresowania koncentruje wokół integracji europejskiej, w szczególności jej prawnych aspektów, a także wokół krajów Beneluksu oraz obszaru postradzieckiego.
Program Europa tworzą:

Marcin Chruściel

Dyrektor programu. Absolwent studiów doktoranckich z zakresu nauk o polityce na Uniwersytecie Wrocławskim, magister stosunków międzynarodowych i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prezes Zarządu Instytutu Nowej Europy.

dr Artur Bartoszewicz

Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej. Ekspert w dziedzinie polityki publicznej, w tym m. in. strategii państwa i gospodarki.

Michał Banasiak

Specjalizuje się w relacjach sportu i polityki. Autor analiz, komentarzy i wywiadów z zakresu dyplomacji sportowej i polityki międzynarodowej. Były dziennikarz Polsat News i wysłannik redakcji zagranicznej Telewizji Polskiej.

Maciej Pawłowski

Ekspert ds. migracji, gospodarki i polityki państw basenu Morza Śródziemnego. W latach 2018-2020 Analityk PISM ds. Południowej Europy. Autor publikacji w polskiej i zagranicznej prasie na temat Hiszpanii, Włoch, Grecji, Egiptu i państw Magrebu. Od września 2020 r. mieszka w północnej Afryce (Egipt, Algieria).

Jędrzej Błaszczak

Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi.

Program Bezpieczeństwo tworzą:

dr Aleksander Olech

Dyrektor programu. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Jego główne zainteresowania badawcze to terroryzm, bezpieczeństwo w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.

dr Agnieszka Rogozińska

Członek Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce. Zainteresowania badawcze koncentruje na problematyce bezpieczeństwa euroatlantyckiego, instytucjonalnym wymiarze bezpieczeństwa i współczesnych zagrożeniach.

Aleksy Borówka

Doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów w kadencji 2020. Autor kilkunastu prac naukowych, poświęconych naukom o bezpieczeństwie, naukom o polityce i administracji oraz stosunkom międzynarodowym. Laureat I, II oraz III Międzynarodowej Olimpiady Geopolitycznej.

Karolina Siekierka

Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku stosunki międzynarodowe, specjalizacji Bezpieczeństwo i Studia Strategiczne. Jej zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną i wewnętrzną Francji, prawa człowieka oraz konflikty zbrojne.

Stanisław Waszczykowski

Podoficer rezerwy, student studiów magisterskich na kierunku Bezpieczeństwo Międzynarodowe i Dyplomacja na Akademii Sztuki Wojennej, były praktykant w BBN. Jego zainteresowania badawcze obejmują m.in. operacje pokojowe ONZ oraz bezpieczeństwo Ukrainy.

Leon Pińczak

Student studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku stosunki międzynarodowe. Dziennikarz polskojęzycznej redakcji Biełsatu. Zawodowo zajmuje się obszarem postsowieckim, rosyjską polityką wewnętrzną i doktrynami FR. Biegle włada językiem rosyjskim.

Program Indo-Pacyfik tworzą:

Łukasz Kobierski

Dyrektor programu. Współzałożyciel INE oraz prezes zarządu w latach 2019-2021. Stypendysta szkoleń z zakresu bezpieczeństwa na Daniel Morgan Graduate School of National Security w Waszyngtonie, ekspert od stosunków międzynarodowych. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wiceprezes Zarządu INE.

dr Joanna Siekiera

Prawnik międzynarodowy, doktor nauk społecznych, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bergen w Norwegii. Była stypendystką rządu Nowej Zelandii na Uniwersytecie Victorii w Wellington, niemieckiego Institute of Cultural Diplomacy, a także francuskiego Institut de relations internationales et stratégiques.

Paweł Paszak

Absolwent stosunków międzynarodowych (spec. Wschodnioazjatycka) na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta University of Kent (W. Brytania) i Hainan University (ChRL). Doktorant UW i Akademii Sztuki Wojennej. Jego zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną ChRL oraz strategiczną rywalizację Chiny-USA.

Jakub Graca

Magister stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim; studiował także filologię orientalną (specjalność: arabistyka). Analityk Centrum Inicjatyw Międzynarodowych (Warszawa) oraz Instytutu Nowej Europy. Zainteresowania badawcze: Stany Zjednoczone (z naciskiem na politykę zagraniczną), relacje transatlantyckie.

Patryk Szczotka

Absolwent filologii dalekowschodniej ze specjalnością chińską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz student kierunku double degree China and International Relations na Aalborg University oraz University of International Relations (国际关系学院) w Pekinie. Jego zainteresowania naukowe to relacje polityczne i gospodarcze UE-ChRL oraz dyplomacja.

The programme's team:

Marcin Chruściel

Programme director. Graduate of PhD studies in Political Science at the University of Wroclaw and Master studies in International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. President of the Management Board at the Institute of New Europe.

PhD Artur Bartoszewicz

Chairman of the Institute's Programme Board. Doctor of Economic Sciences at the SGH Warsaw School of Economics. Expert in the field of public policy, including state and economic strategies. Expert at the National Centre for Research and Development and the Digital Poland Projects Centre.

Michał Banasiak

He specializes in relationship of sports and politics. Author of analysis, comments and interviews in the field of sports diplomacy and international politics. Former Polsat News and Polish Television’s foreign desk journalist.

Maciej Pawłowski

Expert on migration, economics and politics of Mediterranean countries. In the period of 2018-2020 PISM Analyst on Southern Europe. Author of various articles in Polish and foreign press about Spain, Italy, Greece, Egypt and Maghreb countries. Since September 2020 lives in North Africa (Egypt, Algeria).

Jędrzej Błaszczak

Graduate of Law at the University of Silesia. His research interests focus on the Three Seas Initiative and politics in Bulgaria. He acquired experience at the European Foundation of Human Rights in Vilnius, the Center for the Study of Democracy in Sofia, and in Polish embassies in Tehran and Tbilisi.

PhD Aleksander Olech

Programme director. Visiting lecturer at the Baltic Defence College, graduate of the European Academy of Diplomacy and War Studies University. His main research interests include terrorism, international cooperation for security in Eastern Europe and the role of NATO and the EU with regard to hybrid threats.

PhD Agnieszka Rogozińska

Member of the Institute's Programme Board. Doctor of Social Sciences in the discipline of Political Science. Editorial secretary of the academic journals "Politics & Security" and "Independence: journal devoted to Poland's recent history". Her research interests focus on security issues.

Aleksy Borówka

PhD candidate at the Faculty of Social Sciences in the University of Wroclaw, the President of the Polish National Associations of PhD Candidates in 2020. The author of dozen of scientific papers, concerning security studies, political science, administration, international relations. Laureate of the I, II and III International Geopolitical Olympiad.

Karolina Siekierka

Graduate of International Relations specializing in Security and Strategic Studies at University of Warsaw. Erasmus student at the Université Panthéon-Sorbonne (Paris 1) and the Institut d’Etudes Politique de Paris (Sciences Po Paris). Her research areas include human rights, climate change and armed conflicts.

Stanisław Waszczykowski

Reserve non-commissioned officer. Master's degree student in International Security and Diplomacy at the War Studies University in Warsaw, former trainee at the National Security Bureau. His research interests include issues related to UN peacekeeping operations and the security of Ukraine.

Leon Pińczak

A second-degree student at the University of Warsaw, majoring in international relations. A journalist of the Polish language edition of Belsat. Interested in the post-Soviet area, with a particular focus on Russian internal politics and Russian doctrines - foreign, defense and information-cybernetic.

Łukasz Kobierski

Programme director. Deputy President of the Management Board. Scholarship holder at the Daniel Morgan Graduate School of National Security in Washington and an expert in the field of international relations. Graduate of the University of Warsaw and the Nicolaus Copernicus University in Toruń

PhD Joanna Siekiera

International lawyer, Doctor of social sciences, postdoctor at the Faculty of Law, University of Bergen, Norway. She was a scholarship holder of the New Zealand government at the Victoria University of Wellington, Institute of Cultural Diplomacy in Germany, Institut de relations internationales et stratégiques in France.

Paweł Paszak

Graduate of International Relations (specialisation in East Asian Studies) from the University of Warsaw and scholarship holder at the University of Kent (UK) and Hainan University (China). PhD candidate at the University of Warsaw and the War Studies University. His research areas include the foreign policy of China and the strategic rivalry between China and the US in the Indo-Pacific.

Jakub Graca

Master of International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. He also studied Arabic therein. An analyst at the Center for International Initiatives (Warsaw) and the Institute of New Europe. Research interests: United States (mainly foreign policy), transatlantic relations.

Patryk Szczotka

A graduate of Far Eastern Philology with a specialization in China Studies at the University of Wroclaw and a student of a double degree “China and International Relations” at Aalborg University and University of International Relations (国际关系学院) in Beijing. His research interests include EU-China political and economic relations, as well as diplomacy.

Three Seas Think Tanks Hub is a platform of cooperation among different think tanks based in 3SI member countries. Their common goal is to strengthen public debate and understanding of the Three Seas region seen from the political, economic and security perspective. The project aims at exchanging ideas, research and publications on the region’s potential and challenges.

Members

The Baltic Security Foundation (Latvia)

The BSF promotes the security and defense of the Baltic Sea region. It gathers security experts from the region and beyond, provides a platform for discussion and research, promotes solutions that lead to stronger regional security in the military and other areas.

The Institute for Politics and Society (Czech Republic)

The Institute analyses important economic, political, and social areas that affect today’s society. The mission of the Institute is to cultivate the Czech political and public sphere through professional and open discussion.

Nézöpont Institute (Hungary)

The Institute aims at improving Hungarian public life and public discourse by providing real data, facts and opinions based on those. Its primary focus points are Hungarian youth, media policy and Central European cooperation.

The Vienna Institute for International Economic Studies (Austria)

The wiiw is one of the principal centres for research on Central, East and Southeast Europe with 50 years of experience. Over the years, the Institute has broadened its expertise, increasing its regional coverage – to European integration, the countries of Wider Europe and selected issues of the global economy.

The International Institute for Peace (Austria)

The Institute strives to address the most topical issues of the day and promote dialogue, public engagement, and a common understanding to ensure a holistic approach to conflict resolution and a durable peace. The IIP functions as a platform to promote peace and non-violent conflict resolution across the world.

The Institute for Regional and International Studies (Bulgaria)

The IRIS initiates, develops and implements civic strategies for democratic politics at the national, regional and international level. The Institute promotes the values of democracy, civil society, freedom and respect for law and assists the process of deepening Bulgarian integration in NATO and the EU.

The European Institute of Romania

EIR is a public institution whose mission is to provide expertise in the field of European Affairs to the public administration, the business community, the social partners and the civil society. EIR’s activity is focused on four key domains: research, training, communication, translation of the EHRC case-law.

The Institute of New Europe (Poland)

The Institute is an advisory and analytical non-governmental organisation active in the fields of international politics, international security and economics. The Institute supports policy-makers by providing them with expert opinions, as well as creating a platform for academics, publicists, and commentators to exchange ideas.

YouTube

Zachęcamy do subskrypcji!

Co dwa tygodnie będziesz otrzymywać aktualizacje dotyczące najnowszych publikacji INE i dodatkowych materiałów.

Najnowsze publikacje

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org
  • Forum Polsko-Czeskie 2023: Jan Macháček o relacjach Polsko-Czeskich. Wywiad Instytutu Nowej Europy
    przez Michał Banasiak
    3 października, 2023
  • Jak Polska i Korea Południowa korzystają na współpracy swoich przemysłów zbrojeniowych
    przez Jakub Witczak
    28 września, 2023
  • Forum Polsko-Czeskie 2023: Promocja Polski i Współpraca Polsko-Czeska. Wywiad z Dyrektorem Instytutu Polskiego w Pradze
    przez Michał Banasiak
    26 września, 2023

Kategorie

NAJPOPULARNIEJSZE TAGI:

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org

Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo międzynarodowe Chiny Europa Geopolityka Polityka międzynarodowa Polska Rosja Ukraina Unia Europejska USA

  • About
  • Publications
  • Europe
  • Security
  • O nas
  • Publikacje
  • Europa
  • Bezpieczeństwo
  • Indo-Pacific
  • Three Seas Think Tanks Hub
  • People
  • Contact – Careers
  • Indo-Pacyfik
  • Trójmorze
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera

Financed with funds from the National Freedom Institute - Center for Civil Society Development under the Governmental Civil Society Organisations Development Programme for 2018-2030.

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.



© 2019-2023 Fundacja Instytut Nowej Europy · Wszystkie prawa zastrzeżone · Wesprzyj nas