Email · kontakt@ine.org.pl
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Kontakt – Kariera
  • Polish-Czech Forum
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Kontakt – Kariera
  • Polish-Czech Forum
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
sty 27
Analiza, Armenia, Geopolityka, Kaukaz, Niemcy, Polityka międzynarodowa, Publikacje, Turcja

Niemiecka aktywność w Armenii – od twardych do miękkich działań

27 stycznia, 2021

Artykuł w skrócie:

Niemiecka aktywność w Armenii – od twardych do miękkich działańPobierz

– Mimo pozornie niskiej intensywności wzajemnych relacji niemiecka aktywność odegrała istotną rolę w historii Armenii w pierwszej połowie XX wieku.

– Wraz z kolejnymi okresami wzajemnych kontaktów zmieniał się charakter i płaszczyzny bilateralnej współpracy.

– Pomimo pewnych trudności w dwustronnych stosunkach z początku XX wieku stanowisko Niemiec wobec Armenii uległo zmianie na przestrzeni kolejnych lat.

Wstęp

Dwustronne relacje niemiecko-armeńskie zaczęły się kształtować w wyniku wzrostu znaczenia Niemiec na Wschodzie. Wraz z zachodzącymi procesami międzynarodowymi na Kaukazie Południowym i zmianą układu sił w tym regionie zmieniała się też polityka Niemiec prowadzona w stosunku do Armenii. Na kształt stosunków niemiecko-armeńskich w ostatnich latach wpłynęły takie procesy jak upadek Związku Sowieckiego i wybuch konfliktu w Górskim Karabachu.

Rzeź Ormian

W latach 1908-1909 młodoturcy dokonali rzezi 30 tysięcy Ormian w Adanie[1]. Kwestię armeńską w swoje ręce postanowiła wziąć Rosja, która próbowała uzyskać panowanie nad Armenią Zachodnią, co spotkało się z ostrym sprzeciwem strony tureckiej i krajów zachodnich, w tym Niemiec. W 1913 roku rząd Rzeszy Niemieckiej dał do zrozumienia Rosji, iż wprowadzenie jej wojsk do Armenii Zachodniej uzna za powód do wojny[2]. Wraz z rozszerzaniem się niemieckich wpływów na Wschodzie na początku XX wieku strona niemiecka zaczęła szerzej interesować się kwestią armeńską[3]. Niemiecka obecność w Armenii przejawiała się poprzez uprawianie propagandy wśród Ormian; szczególnie istotną rolę w realizowaniu tej działalności spełniał Paul Rohrbach[4]. Ten niemiecki publicysta polityczny głosił konieczność ekspansji Cesarstwa Niemieckiego na region bliskowschodni, między innymi poprzez propagowanie niemieckiej świadomości przestrzennej wśród młodych ludzi. Z kolei niemieccy misjonarze prowadzili szkoły, gdzie wpajano młodym Ormianom oddanie dla Niemiec. Rohrbach postulował poszerzanie wpływów II Rzeszy na Wschód (Mała Azja, Syria, Mezopotamia i Palestyna), gdzie zlokalizowane są złoża ropy naftowej, miedzi i innych metali[5]. Aktywność niemiecka w Armenii widoczna była również w zatrudnianiu ludności armeńskiej w konsulatach niemieckich i przy budowie bagdadzkiej drogi kolejowej (której właścicielem stały się Niemcy)[6].

W latach 1915-1918/1922 miały miejsce okrutne zbrodnie dokonywane przez Turków na obywatelach Armenii Zachodniej za przyzwoleniem Niemiec[7]. Państwo niemieckie dostarczało Imperium Osmańskiemu broń służącą do przeprowadzania ludobójstwa na ludności ormiańskiej (miliony karabinów i pistoletów). Poza dostarczaniem broni żołnierze niemieccy udzielali fachowych porad odnośnie umiejętnego korzystania z niej[8].

Niepodległa Armenia a stosunki niemiecko-armeńskie

Na skutek przynależności Armeńskiej SRR do ZSRR w latach 1922-1991 relacje niemiecko-armeńskie były mocno ograniczone. Dopiero uzyskanie niepodległości przez Armenię 21 września 1991 roku umożliwiło rozwój bilateralnych stosunków, co nastąpiło w 1992 roku.

Polityka i bezpieczeństwo

Rzeź Ormian

24 kwietnia 2015 roku ówczesny prezydent Niemiec Joachim Gauck uznał rzeź Ormian za ludobójstwo. Był to pierwszy raz, gdy polityk niemiecki piastujący urząd państwowy określił w ten sposób eksterminację ludności ormiańskiej dokonaną ponad 100 lat wcześniej. Stanowisko niemieckiej głowy państwa doprowadziło do ochłodzenia stosunków na linii Berlin-Ankara. Po wypowiedzi Gaucka MSZ Turcji ostrzegło przed „długofalowym negatywnym wpływem” słów prezydenta Niemiec na relacje niemiecko-tureckie[9].

Dotychczas politycy znad Renu unikali określania zbrodni dokonanej na Ormianach przez Turków mianem ludobójstwa ze względu stosunki z Turcją[10]. Tymczasem na przełomie maja i czerwca 2016 roku Bundestag prawie jednogłośnie przyjął rezolucję potępiającą ludobójstwo tureckie dokonane na ludności ormiańskiej. Ówczesny lider Lewicy (Die Linke) Gregor Gysi oznajmił podczas debaty w niemieckim parlamencie, że należy wreszcie nazwać rzeczy po imieniu, w związku z tym, co się wydarzyło w kontekście zbrodni na Ormianach. Polityk ten dodał również, iż Niemcy były współodpowiedzialne za rzeź[11]. Z kolei parlamentarzysta CDU Franz Josef Jung zaznaczył, iż Berlin ma wiele wspólnych interesów z Ankarą. W tym kontekście chadecki poseł oznajmił też, iż poprzez przyjęcie rezolucji RFN chce wesprzeć porozumienie turecko-armeńskie[12]. Owo przyjęcie spotkało się z silną dezaprobatą strony tureckiej. Jeszcze przed debatą w niemieckiej izbie niższej premier Turcji Binali Yıldırım uznał głosowanie za „irracjonalne” i „rzeczywisty sprawdzian przyjaźni” między Berlinem a Ankarą[13]. Na znak sprzeciwu wobec uchwały Bundestagu Turcja niedługo później odwołała swojego ambasadora w Berlinie[14].

Konflikt w Górskim Karabachu

Będąc członkiem Grupy Mińskiej OECD, Niemcy wspierają wysiłki innych państw biorących udział w negocjacjach dotyczących konfliktu w Górskim Karabachu między Armenią a Azerbejdżanem. W związku z ostatnią eskalacją konfliktu (trwającą od 27 września do 10 listopada 2020 roku) oba walczące państwa wezwały Niemcy do potępienia drugiej strony konfliktu[15]. Z jednej strony ambasador Armenii w Berlinie Ashot Smbatyan oświadczył, że Niemcy powinny potępić agresję Azerbejdżanu i negatywną rolę Turcji w tym sporze (dodając, że inne państwa, takie jak USA, Rosja, Francja czy Kanada podjęły takie działania). Natomiast ambasador Azerbejdżanu w Niemczech Ramin Hasanov wezwał RFN do potępienia okupacji Górskiego Karabachu przez Armenię. Strona niemiecka konsekwentnie nalega, aby zwaśnieni rywale doszli do zawieszenia broni, zakończenia wszelkich działań wojennych i wypracowaniu wzajemnego porozumienia[16].

Warto podkreślić, że w wygaszeniu konfliktu karabaskiego kanclerz Niemiec Angela Merkel prowadziła rozmowy zarówno z premierem Armenii Nikolem Paszinianem, jak i z prezydentem Azerbejdżanu İlhamem Əliyevem. Co więcej, Merkel obyła też rozmowy na ten temat z prezydentem Turcji Recepem Tayyipem Erdoğanem[17].

Do końca 2020 roku Niemcy wydały 2 mln euro na działalność Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża (MKCK) w Górskim Karabachu[18]. Środki te zostały przeznaczone na doraźną pomoc dla ludności cywilnej dotkniętej działaniami wojennymi prowadzonymi w tym regionie[19]. Pod koniec października 2020 roku, minister spraw zagranicznych Niemiec Heiko Maas podkreślił, że Niemcy będą kierować dalsze wsparcie finansowe na rzecz ofiar konfliktu armeńsko-azerbejdżańskiego oraz że powinna zostać zwiększona presja międzynarodowa na obie strony konfliktu w celu obustronnego zawieszenia broni i rozpoczęcia nowych rozmów. Według niemieckiego polityka nacisk międzynarodowy powinien się nasilić w związku ze zbyt dużą determinacją obu stron sporu, która skutkowała natychmiastowym zerwaniem wcześniejszych negocjacji pokojowych[20]. Maas oznajmił również, iż Unia Europejska powinna odgrywać ważną rolę w konflikcie karabaskim poprzez stosowanie instrumentów wspierających negocjacje polityczne między dwiema stronami sporu i późniejsze wsparcie w odbudowie gospodarek Armenii i Azerbejdżanu[21].

Zbliżenie Armenii do struktur euroatlantyckich

Niemcy wspierają również Armenię w jej zbliżeniu do Unii Europejskiej i NATO. Podczas wizyty Angeli Merkel w Erywaniu 24 sierpnia 2018 roku niemiecka kanclerz zadeklarowała wsparcie swojego kraju w procesie liberalizacji unijnego systemu wiz dla Armeńczyków[22]. Szefowa niemieckiego rządu podczas wizyty w stolicy Armenii stwierdziła, że prawdopodobnie nie odbędą się żadne formalne negocjacje między Unią Europejską a Euroazjatycką Unią Gospodarczą, do której należy Armenia. Niemniej jednak Merkel zaznaczyła, iż szersza forma współpracy ze stroną armeńską jest możliwa, nawiązując do umowy o kompleksowym i wzmocnionym partnerstwie (CEPA), która została podpisana między UE a Armenią 24 listopada 2017 roku. Umowa ta służy zacieśnianiu dwustronnej współpracy odnośnie praworządności i zwalczania przestępstw gospodarczych oraz poprawieniu polityk gospodarczych[23]. Szefowa rządu RFN wyraziła gotowość do dużego zaangażowania swojego kraju na rzecz zbliżania Armenii do struktur europejskich. Co więcej, władze niemieckie nie widzą przeszkód w rozwijaniu relacji z partnerem armeńskim, który ma jednocześnie dobre relacje z Rosją. Podczas wizyty zagranicznej w Erywaniu Merkel stwierdziła, iż Armenia może stać się pomostem dla korzystnych relacji gospodarczych między EUG a UE[24].

Gospodarka

Zaangażowanie gospodarcze Niemiec w Armenii przejawia się w dużej mierze poprzez działalność organizacji pozarządowych[25]. Jedną z wiodących NGO zaangażowanych w rozwój bilateralnych stosunków w obszarze ekonomicznym jest Pan Armenian German Organization (PAGO). Organizacja ta zajmuje się łączeniem niemieckich produktów i usług z armeńskimi sieciami handlowymi w różnych państwach (w USA, Rosji, Francji, Chinach, Austrii i w samej Armenii). PAGO jest również odpowiedzialne za tworzenie sieci współpracy między Ormianami na całym świecie a Niemcami (w szczególności w dziedzinie IT). Umożliwi to dzielenie się pomysłami między społecznościami niemieckimi i armeńskimi (w obszarze gospodarczym) oraz ich rozwój[26].

Inną organizacją niemiecką równie mocno angażującą się w Armenii jest Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH. Ta agencja rozwoju zajmuje się modernizacją lokalnej i regionalnej infrastruktury, szerzeniem wartości demokratycznych i praworządności. Działania te mają doprowadzić do poprawy standardu życia Ormian, a w dalszej perspektywie do wsparcia Armenii w dostosowaniu się do struktur europejskich (poprzez przyjęcie norm i standardów unijnych)[27]. Jednym z projektów zrealizowanych przez tę organizację był Public Finance Management in the South Caucasus, dotyczący zarządzania publicznego w państwach południowokaukaskich (w latach 2017-2020), w tym w Armenii. Inicjatywa ta była finansowana przez środki unijne i realizowana na zlecenie niemieckiego Ministerstwa Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (BMZ). Realizacja programu przyczyniła się do zorganizowania szkoleń w zakresie zarządzania finansami sektora publicznego i administracji publicznej dla pracowników. Ich przeszkolenie przyczyniło się do bardziej przejrzystego wykorzystywania środków publicznych[28].

Aktywność Niemiec w Armenii jest również realizowana poprzez niemiecki państwowy bank rozwoju KfW Entwicklungsbank, który finansuje rozmaite inwestycje służące zwiększaniu bezpieczeństwa wodnego, klimatycznego i energetycznego oraz działania przyczyniające się do rozwoju gospodarczego Armenii. Do najważniejszych inwestycji KfW należy m.in. tworzenie bezpiecznych higienicznie sieci wodociągowo-kanalizacyjnych czy finansowanie inicjatyw służących zapewnianiu zrównoważonych dostaw energii i wody pitnej w kraju[29]. Niemiecka instytucja udziela również pożyczek dla armeńskich małych i średnich przedsiębiorstw. Bank ten oraz Centralny Bank Armenii założyły w 1998 roku Fundusz Niemiecko-Armeński (GAF), który odpowiada za udzielanie kredytów[30].

Współpraca rozwojowa rządowa i pozarządowa oraz projekty ambasady osiągnęły kwotę ponad 750 mln euro, a realizowane były m.in. w obszarach biznesu, kultury i edukacji[31]. Środki na realizację programów najczęściej były wykorzystywane do rozwoju prywatnego sektora oraz w celu upowszechniania znaczenia zielonej energii i dobrego zarządzania.

W 2019 roku Niemcy były piątym (po Rosji, Chinach, Iranie i Turcji) największym eksporterem Erywania, odpowiadając za 5% całego eksportu tego państwa[32]. W latach 2010-2019 sprzedaż towarów znad Renu do Armenii systematycznie wzrastała (z jednym spadkiem w 2016 roku)[33]. Z kolei w tym samym roku eksport z Erywania do Berlina był już nieco mniejszy i stanowił 128.46 mln USD (2,7% całego eksportu Armenii, 8. najpopularniejszy kierunek eksportowy tego państwa[34]).

Dialog, kultura i edukacja

Na obszarze Armenii funkcjonują organizacje pozarządowe promujące współpracę międzynarodową, takie jak Fundacja im. Friedricha Eberta, Fundacja im. Konrada Adenauera, Fundacja im. Friedricha Naumanna – Fundacja na rzecz Wolności, Fundacja im. Heinricha Bölla, Niemieckie Stowarzyszenie Edukacji Dorosłych (DVV), Niemiecka Fundacja Międzynarodowej Współpracy Prawnej (IRZ). Organizacje te zajmują się obserwowaniem i analizowaniem procesów społeczno-gospodarczych zachodzących w Armenii[35]. W ramach działalności tych organizacji analizowane są również problemy i sposoby ich rozwiązywania oraz wyzwania w bilateralnych stosunkach niemiecko-armeńskich[36]. Jedna z nich — DVV — podejmuje działania na rzecz pojednania turecko-ormiańskiego. W ramach tej organizacji zorganizowano w 2015 roku projekt „Acting Together” („Działajmy razem”). Inicjatywa polegała na edukacji osób w niej uczestniczących (młodych Ormian i Turków), jak również na szerzeniu wiedzy historycznej na temat rzezi Ormian[37].

Zaangażowanie Niemiec w kulturze i edukacji realizowane jest między innymi przez: Niemiecką Centralę Wymiany Akademickiej (DAAD), Federalny Urząd Administracji – Centralną Agencję ds. Szkół Zagranicznych (ZfA) czy też Centrum Goethego w Erywaniu[38]. Organizacje te podejmują rozmaite działania na rzecz zacieśniania relacji niemiecko-armeńskich. Instytucje finansują międzynarodową wymianę studentów i naukowców oraz promują germanistykę i naukę języka niemieckiego za granicą. Podmioty te wspierają również tworzenie efektywnie działających uczelni wyższych w Armenii, prowadzą doradztwo w obszarze kulturalnym i edukacyjnym[39] oraz zachęcają do aktywności biznesowej czy podjęcia studiów w Niemczech[40].

W ramach kooperacji niemiecko-armeńskiej nawiązana została ścisła współpraca niemieckich i armeńskich archeologów. W ramach niej niemieccy naukowcy odwiedzają Armenię i prowadzą tam prace wykopaliskowe wspólnie z armeńskimi archeologami. Jedną z takich form dwustronnej współpracy były wykopaliska prowadzone we wsi Kalavan (w prowincji Gegharkunik) przez armeńsko-niemiecką ekipę ekspedycyjną (rozpoczęte w 2004 i wznowione w 2017 roku).

Podsumowanie

W związku ze wzrostem znaczenia Niemiec w XX wieku oraz ekspansją państwa niemieckiego w kierunku wschodnim (głównie w Turcji, co miało umożliwić późniejsze dalsze poszerzanie swoich wpływów) relacje niemiecko-armeńskie stały się klarowniejsze. Jednoznaczne stanowisko Niemiec wobec Armenii zostało zdefiniowane dopiero podczas rzezi Ormian. Wtedy Niemcy stanęli po stronie tureckiej, dostarczając Ankarze broń (produkowaną przez niemieckie firmy zbrojeniowe), która służyła do dokonywania zbrodni na społeczności ormiańskiej.

W historii bilateralnych stosunków niemiecko-armeńskich czynnik gospodarczy miał duże znaczenie. Od czasu uzyskania niepodległości przez Armenię na jej obszarze działa wiele organizacji wspierających z jednej strony rozwój gospodarki armeńskiej, a z drugiej — promocję niemieckich produktów i usług w Erywaniu.

W ostatnich latach relacje Niemiec z Armenią utrzymywane i rozwijane są na wielu płaszczyznach. Oprócz utrzymywania aktywności ekonomicznej strona niemiecka angażuje się w zacieśnianie kontaktów w sferze kultury i edukacji. Niemniej jednak ze względów geopolitycznych kluczowym partnerem dla Armenii na płaszczyźnie międzynarodowej pozostaje Rosja. Ta z kolei ma duży wpływ na funkcjonowanie gospodarki Armenii i pośrednio na relacje gospodarcze tej republiki z innymi państwami (również z Niemcami).

Biorąc pod uwagę interesy Niemiec w Azji Mniejszej, widzimy, że kluczowym parterem w regionie pozostaje Turcja. Na intensywność relacji tych dwóch państw wpływa szereg czynników: obecność około 3 mln osób pochodzenia tureckiego w Niemczech, silne powiązania gospodarcze (do Niemiec trafia 10% eksportu z Turcji, a dla państwa tureckiego Niemcy są największym eksporterem), kooperacja obu stron mająca na celu rozwiązanie konfliktu syryjskiego oraz ściganie przemytników ludzi. Ponadto oba państwa stają przed koniecznością współpracy w związku z nowymi wyzwaniami, jak kryzys migracyjny. Dwustronne relacje Niemiec z Armenią są więc znacznie mniej intensywne niż relacje RFN z Turcją.

Rosja i Turcja odgrywają większą rolę w Armenii niż Niemcy. Jednakże RFN prowadzi poniekąd politykę zsynchronizowaną z tą prowadzoną przez Moskwę i Ankarę (każde z nich osobno). Niemcy jako wiodący gracz w gospodarce światowej są niezmiernie aktywne w Armenii przede wszystkim na polu gospodarczym — zarówno poprzez inwestowanie w podstawową infrastrukturę czy kształcenie Ormian umożliwiające ich przyszły rozwój zawodowy, jak i finansowanie ważnych dla rozwoju tego kaukaskiego państwa inwestycji. Z kolei działania Rosji i Turcji w Armenii koncentrują się bardziej na aspekcie militarnym i dyplomatycznym (rozwiązywanie lokalnych sporów, w tym konfliktu o Górski Karabach). Podczas gdy Kaukaz Południowy (w tym Armenia) służy Niemcom do wzmacniania ich własnego potencjału gospodarczego, region ten w polityce Rosji i Turcji sprzyja uzyskiwaniu przez te państwa (osobno) dominacji nad tym obszarem.

Mimo jednoznacznego zaangażowania Berlina po stronie Ankary w kwestii zbrodni na Ormianach i prowadzenia kompatybilnej (w stosunku do Turcji) polityki w Armenii Niemcy podejmują szereg działań sprzeciwiających się konfliktom, których stroną jest Armenia. Dotyczą one między innymi wyrażenia sprzeciwu i potępienia przez polityków niemieckich rzezi Ormian (za którą współodpowiedzialne były Niemcy), jak również dezaprobaty wobec działań wojennych w Górskim Karabachu. Działania te — odbierane negatywnie przez stronę turecką — motywowane są poszukiwaniem i utrzymywaniem rynków zbytu dla niemieckich towarów i usług.


[1] M. Zakrzewska-Dubasowa, Historia Armenii, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1990, str. 222-223.

[2] M. Zakrzewska-Dubasowa, Historia Armenii, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1990, str. 224.

[3] M. Zakrzewska-Dubasowa, Historia Armenii, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1990, str. 225.

[4] M. Zakrzewska-Dubasowa, Historia Armenii, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1990, str. 225.

[5] W. Hładkiewicz, Ideologia Weltmachtpolitik w doktrynie kolonializmu niemieckiego (zarys problematyki),https://geopolityka.net/ideologia-weltmachtpolitik/ [dostęp 07.11.2020].

[6] M. Zakrzewska-Dubasowa, Historia Armenii, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1990, str. 225-226.

[7] M. Zakrzewska-Dubasowa, Historia Armenii, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1990, str. 229.

[8] M. Zakrzewska-Dubasowa, Historia Armenii, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1990, str. 229.

[9] I. Metzner, Kryzys dyplomatyczny między Niemcami a Turcją o zbrodnie wobec Ormian,https://www.dw.com/pl/kryzys-dyplomatyczny-mi%C4%99dzy-niemcami-a-turcj%C4%85-o-zbrodnie-wobec-ormian/a-18408209 [dostęp online 09.11.2020].

[10] I. Metzner, Kryzys dyplomatyczny między Niemcami a Turcją o zbrodnie wobec Ormian,https://www.dw.com/pl/kryzys-dyplomatyczny-mi%C4%99dzy-niemcami-a-turcj%C4%85-o-zbrodnie-wobec-ormian/a-18408209 [dostęp online 09.11.2020].

[11] M. Matzke, Bundestag o rzezi Ormian: to było ludobójstwo. Turcja odwołuje ambasadora,https://www.dw.com/pl/bundestag-o-rzezi-ormian-to-by%C5%82o-ludob%C3%B3jstwo-turcja-odwo%C5%82uje-ambasadora/a-19300097 [dostęp online 16.01.2021].

[12] M. Matzke, Bundestag o rzezi Ormian: to było ludobójstwo. Turcja odwołuje ambasadora,https://www.dw.com/pl/bundestag-o-rzezi-ormian-to-by%C5%82o-ludob%C3%B3jstwo-turcja-odwo%C5%82uje-ambasadora/a-19300097 [dostęp online 09.11.2020].

[13] M. Matzke, Bundestag o rzezi Ormian: to było ludobójstwo. Turcja odwołuje ambasadora,https://www.dw.com/pl/bundestag-o-rzezi-ormian-to-by%C5%82o-ludob%C3%B3jstwo-turcja-odwo%C5%82uje-ambasadora/a-19300097 [dostęp online 09.11.2020].

[14] Turkish ambassador back in Berlin after 'genocide’ tension,https://www.dw.com/en/turkish-ambassador-back-in-berlin-after-genocide-tension/a-35991643 [dostęp online 10.11.2020].Ambasador wrócił do Berlinia na przełomie września i października tego samego roku (2016), gdy napięcia w relacjach niemiecko-tureckich się zmniejszyły.

[15] Germany under pressure to take sides in Nagorno-Karabakh conflict,https://www.dw.com/en/germany-under-pressure-to-take-sides-in-nagorno-karabakh-conflict/a-55364432 [dostęp online 10.11.2020].

[16] Germany under pressure to take sides in Nagorno-Karabakh conflict,https://www.dw.com/en/germany-under-pressure-to-take-sides-in-nagorno-karabakh-conflict/a-55364432 [dostęp online 10.11.2020].

[17] Germany under pressure to take sides in Nagorno-Karabakh conflict,https://www.dw.com/en/germany-under-pressure-to-take-sides-in-nagorno-karabakh-conflict/a-55364432 [dostęp online 06.01.2021].

[18] Z. Pashkin, Germany allocates two million euros for ICRC activity in Nagorno-Karabakh region,https://apa.az/en/nagorno_garabagh/Germany-allocates-two-million-euros-for-ICRC-activity-in-Nagorno-Karabakh-region-336316 [dostęp online 05.01.2021].

[19] S. Ghazanchyan, Germany will provide 2 million euros in emergency aid to civilians affected by Karabakh conflict,https://en.armradio.am/2020/10/30/germany-will-provide-2-million-euros-in-emergency-aid-to-civilians-affected-by-karabakh-conflict/ [dostęp online 05.01.2021].

[20] S. Ghazanchyan, Germany will provide 2 million euros in emergency aid to civilians affected by Karabakh conflict, https://en.armradio.am/2020/10/30/germany-will-provide-2-million-euros-in-emergency-aid-to-civilians-affected-by-karabakh-conflict/ [dostęp online 05.01.2021].

[21] S. Ghazanchyan, Germany will provide 2 million euros in emergency aid to civilians affected by Karabakh conflict, https://en.armradio.am/2020/10/30/germany-will-provide-2-million-euros-in-emergency-aid-to-civilians-affected-by-karabakh-conflict/ [dostęp online 05.01.2021].

[22] Germany to support Armenia to resolve Nagorno-Karabakh issue peacefully: Merkel, http://www.xinhuanet.com/english/2018-08/25/c_137416705.htm [dostęp online 04.12.2020].

[23] EU-Armenia Comprehensive and Enhanced Partnership Agreement (CEPA) signed, https://www.coe.int/en/web/corruption/bilateral-activities/ukraine/-/asset_publisher/plqBCeLYiBJQ/content/eu-armenia-comprehensive-and-enhanced-partnership-agreement-cepa-signed?inheritRedirect=false [dostęp online 04.12.2020].

[24] Merkel Pledges Germany’s Support for Karabakh Peace, Hails EU-Armenia Relations, https://ancawr.org/merkel-pledges-germanys-support-for-karabakh-peace-hails-eu-armenia-relations/.

[25] Armenia, https://www.auswaertiges-amt.de/en/aussenpolitik/laenderinformationen/armenien-node/armenia/233206 [dostęp online 08.11.2020].

[26] Pan Armenian German Organization,https://www.pago-global.de/ [dostęp online 09.11.2020].

[27] Armenia, https://www.giz.de/en/worldwide/374.html [dostęp online 04.12.2020].

[28] Public Finance Management in the South Caucasus, https://www.giz.de/en/worldwide/20314.html [dostęp online 06.01.2020].

[29] Armenia. Armenia: The heart of the Southern Caucasus, https://www.kfw-entwicklungsbank.de/International-financing/KfW-Development-Bank/Local-presence/Europe/Armenia/ [dostęp online 06.01.2020].

[30] Armenien, https://www.kfw-entwicklungsbank.de/Internationale-Finanzierung/KfW-Entwicklungsbank/Weltweite-Pr%C3%A4senz/Europa/Armenien/ [dostęp online 05.12.2020]

[31] Activities of the Federal Republic Germany in Armenia, https://eriwan.diplo.de/blob/1291018/14893517eaf5e8538602882c937fd20a/ez-broschuere-eng-data.pdf str. 1 [dostęp online 04.12.2020]..Stan na listopad 2017 roku.

[32] Armenia Imports By Country, https://tradingeconomics.com/armenia/imports-by-country [dostęp online 09.11.2020].

[33] Armenia imports from Germany, https://tradingeconomics.com/armenia/imports/germany [dostęp online 09.11.2020].

[34] Armenia Exports By Country, https://tradingeconomics.com/armenia/exports-by-country [dostęp online 16.01.2021].

[35] Armenien im Aufbruch, https://www.boell.de/de/armenien-im-aufbruch [dostęp online 09.11.2020].

[36] Schwerpunkte der Konrad-Adenauer-Stiftung, https://www.kas.de/en/main-topics [dostęp online 09.11.2020].

[37] “Acting together” – Building bridges between Armenia and Turkey, https://www.dvv-international.de/en/our-work/news/detail/acting-together-building-bridges-between-armenia-and-turkey [dostęp online 06.01.2021].

[38] Armenia, https://www.auswaertiges-amt.de/en/aussenpolitik/laenderinformationen/armenien-node/armenia/233206, [dostęp online 08.11.2020].

[39] About the DAAD, https://www.daad.am/en/about-us/about-the-daad/ [dostęp online 09.11.2020].

[40] The Central Agency for Schools Abroad (ZfA), https://www.auswaertiges-amt.de/en/aussenpolitik/themen/kulturdialog/04-schulen/-/227670 [dostęp online 09.11.2020].

  • Facebook
  • Twitter
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Google+
  • LinkedIn
  • E-Mail
Piotr Wójcik Piotr Wójcik. Absolwent studiów magisterskich na kierunku Stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie Warszawskim. Brał udział w licznych projektach ponadnarodowych. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół procesów międzynarodowych w Europie Środkowo-Wschodniej. W szczególności interesuje go Inicjatywa Trójmorza. Pisał pracę magisterską i analizy dotyczące tego formatu regionalnego w EŚW dla różnych organizacji. Również fascynują go takie tematy badawcze jak współpraca międzynarodowa na Kaukazie Południowym oraz zaangażowanie podmiotów trzecich w tym regionie, i także na obszarze środkowoeuropejskim.

PODOBNE MATERIAŁY

Zobacz wszystkie Publikacje
Pixabay
  • Analiza, Chiny, Publikacje, Rosja, Węgry

Dlaczego Viktor Orbán stawia na Rosję? Prorosyjską postawę Węgier komentuje Eugeniusz Romer

W dniu 17 października 2023 roku Viktor Orbán spotkał się z Władimirem Putinem w Pekinie podczas organizowanego przez Chiny Forum…
  • Eugeniusz Romer
  • 21 listopada, 2023
Karwowski Krzysztof Węgry
  • Analiza, Chiny, Polska, Publikacje, Węgry, Wybory

Czy wciąż bratanki? Polskie wybory parlamentarne w optyce Węgier z Chinami w tle

Analiza w skrócie: ▪ Proeuropejska społeczność akademicka Węgier postrzega wyniki wyborów w Polsce jako pozytywny sygnał, powrót Polski na liberalny…
  • Krzysztof Karwowski
  • 9 listopada, 2023
Photo by ArtificialOG
  • Analiza, Nowe technologie, Publikacje, Unia Europejska

Europejski akt w sprawie czipów – notatka

Unia Europejska podejmuje próbę stworzenia stricte unijnego ekosystemu wytwarzania półprzewodników w Europie. Ma on na celu zapewnienie ciągłości dostaw i…
  • Ksawery Stawiński
  • 7 listopada, 2023
Zobacz wszystkie Publikacje

Comments are closed.

Piotr Wójcik Piotr Wójcik. Absolwent studiów magisterskich na kierunku Stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie Warszawskim. Brał udział w licznych projektach ponadnarodowych. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół procesów międzynarodowych w Europie Środkowo-Wschodniej. W szczególności interesuje go Inicjatywa Trójmorza. Pisał pracę magisterską i analizy dotyczące tego formatu regionalnego w EŚW dla różnych organizacji. Również fascynują go takie tematy badawcze jak współpraca międzynarodowa na Kaukazie Południowym oraz zaangażowanie podmiotów trzecich w tym regionie, i także na obszarze środkowoeuropejskim.
Program Europa tworzą:

Marcin Chruściel

Dyrektor programu. Absolwent studiów doktoranckich z zakresu nauk o polityce na Uniwersytecie Wrocławskim, magister stosunków międzynarodowych i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prezes Zarządu Instytutu Nowej Europy.

dr Artur Bartoszewicz

Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej. Ekspert w dziedzinie polityki publicznej, w tym m. in. strategii państwa i gospodarki.

Michał Banasiak

Specjalizuje się w relacjach sportu i polityki. Autor analiz, komentarzy i wywiadów z zakresu dyplomacji sportowej i polityki międzynarodowej. Były dziennikarz Polsat News i wysłannik redakcji zagranicznej Telewizji Polskiej.

Maciej Pawłowski

Ekspert ds. migracji, gospodarki i polityki państw basenu Morza Śródziemnego. W latach 2018-2020 Analityk PISM ds. Południowej Europy. Autor publikacji w polskiej i zagranicznej prasie na temat Hiszpanii, Włoch, Grecji, Egiptu i państw Magrebu. Od września 2020 r. mieszka w północnej Afryce (Egipt, Algieria).

Jędrzej Błaszczak

Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi.

Program Bezpieczeństwo tworzą:

dr Aleksander Olech

Dyrektor programu. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Jego główne zainteresowania badawcze to terroryzm, bezpieczeństwo w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.

dr Agnieszka Rogozińska

Członek Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce. Zainteresowania badawcze koncentruje na problematyce bezpieczeństwa euroatlantyckiego, instytucjonalnym wymiarze bezpieczeństwa i współczesnych zagrożeniach.

Aleksy Borówka

Doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów w kadencji 2020. Autor kilkunastu prac naukowych, poświęconych naukom o bezpieczeństwie, naukom o polityce i administracji oraz stosunkom międzynarodowym. Laureat I, II oraz III Międzynarodowej Olimpiady Geopolitycznej.

Karolina Siekierka

Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku stosunki międzynarodowe, specjalizacji Bezpieczeństwo i Studia Strategiczne. Jej zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną i wewnętrzną Francji, prawa człowieka oraz konflikty zbrojne.

Stanisław Waszczykowski

Podoficer rezerwy, student studiów magisterskich na kierunku Bezpieczeństwo Międzynarodowe i Dyplomacja na Akademii Sztuki Wojennej, były praktykant w BBN. Jego zainteresowania badawcze obejmują m.in. operacje pokojowe ONZ oraz bezpieczeństwo Ukrainy.

Leon Pińczak

Student studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku stosunki międzynarodowe. Dziennikarz polskojęzycznej redakcji Biełsatu. Zawodowo zajmuje się obszarem postsowieckim, rosyjską polityką wewnętrzną i doktrynami FR. Biegle włada językiem rosyjskim.

Program Indo-Pacyfik tworzą:

Łukasz Kobierski

Dyrektor programu. Współzałożyciel INE oraz prezes zarządu w latach 2019-2021. Stypendysta szkoleń z zakresu bezpieczeństwa na Daniel Morgan Graduate School of National Security w Waszyngtonie, ekspert od stosunków międzynarodowych. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wiceprezes Zarządu INE.

dr Joanna Siekiera

Prawnik międzynarodowy, doktor nauk społecznych, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bergen w Norwegii. Była stypendystką rządu Nowej Zelandii na Uniwersytecie Victorii w Wellington, niemieckiego Institute of Cultural Diplomacy, a także francuskiego Institut de relations internationales et stratégiques.

Paweł Paszak

Absolwent stosunków międzynarodowych (spec. Wschodnioazjatycka) na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta University of Kent (W. Brytania) i Hainan University (ChRL). Doktorant UW i Akademii Sztuki Wojennej. Jego zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną ChRL oraz strategiczną rywalizację Chiny-USA.

Jakub Graca

Magister stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim; studiował także filologię orientalną (specjalność: arabistyka). Analityk Centrum Inicjatyw Międzynarodowych (Warszawa) oraz Instytutu Nowej Europy. Zainteresowania badawcze: Stany Zjednoczone (z naciskiem na politykę zagraniczną), relacje transatlantyckie.

Patryk Szczotka

Absolwent filologii dalekowschodniej ze specjalnością chińską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz student kierunku double degree China and International Relations na Aalborg University oraz University of International Relations (国际关系学院) w Pekinie. Jego zainteresowania naukowe to relacje polityczne i gospodarcze UE-ChRL oraz dyplomacja.

The programme's team:

Marcin Chruściel

Programme director. Graduate of PhD studies in Political Science at the University of Wroclaw and Master studies in International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. President of the Management Board at the Institute of New Europe.

PhD Artur Bartoszewicz

Chairman of the Institute's Programme Board. Doctor of Economic Sciences at the SGH Warsaw School of Economics. Expert in the field of public policy, including state and economic strategies. Expert at the National Centre for Research and Development and the Digital Poland Projects Centre.

Michał Banasiak

He specializes in relationship of sports and politics. Author of analysis, comments and interviews in the field of sports diplomacy and international politics. Former Polsat News and Polish Television’s foreign desk journalist.

Maciej Pawłowski

Expert on migration, economics and politics of Mediterranean countries. In the period of 2018-2020 PISM Analyst on Southern Europe. Author of various articles in Polish and foreign press about Spain, Italy, Greece, Egypt and Maghreb countries. Since September 2020 lives in North Africa (Egypt, Algeria).

Jędrzej Błaszczak

Graduate of Law at the University of Silesia. His research interests focus on the Three Seas Initiative and politics in Bulgaria. He acquired experience at the European Foundation of Human Rights in Vilnius, the Center for the Study of Democracy in Sofia, and in Polish embassies in Tehran and Tbilisi.

PhD Aleksander Olech

Programme director. Visiting lecturer at the Baltic Defence College, graduate of the European Academy of Diplomacy and War Studies University. His main research interests include terrorism, international cooperation for security in Eastern Europe and the role of NATO and the EU with regard to hybrid threats.

PhD Agnieszka Rogozińska

Member of the Institute's Programme Board. Doctor of Social Sciences in the discipline of Political Science. Editorial secretary of the academic journals "Politics & Security" and "Independence: journal devoted to Poland's recent history". Her research interests focus on security issues.

Aleksy Borówka

PhD candidate at the Faculty of Social Sciences in the University of Wroclaw, the President of the Polish National Associations of PhD Candidates in 2020. The author of dozen of scientific papers, concerning security studies, political science, administration, international relations. Laureate of the I, II and III International Geopolitical Olympiad.

Karolina Siekierka

Graduate of International Relations specializing in Security and Strategic Studies at University of Warsaw. Erasmus student at the Université Panthéon-Sorbonne (Paris 1) and the Institut d’Etudes Politique de Paris (Sciences Po Paris). Her research areas include human rights, climate change and armed conflicts.

Stanisław Waszczykowski

Reserve non-commissioned officer. Master's degree student in International Security and Diplomacy at the War Studies University in Warsaw, former trainee at the National Security Bureau. His research interests include issues related to UN peacekeeping operations and the security of Ukraine.

Leon Pińczak

A second-degree student at the University of Warsaw, majoring in international relations. A journalist of the Polish language edition of Belsat. Interested in the post-Soviet area, with a particular focus on Russian internal politics and Russian doctrines - foreign, defense and information-cybernetic.

Łukasz Kobierski

Programme director. Deputy President of the Management Board. Scholarship holder at the Daniel Morgan Graduate School of National Security in Washington and an expert in the field of international relations. Graduate of the University of Warsaw and the Nicolaus Copernicus University in Toruń

PhD Joanna Siekiera

International lawyer, Doctor of social sciences, postdoctor at the Faculty of Law, University of Bergen, Norway. She was a scholarship holder of the New Zealand government at the Victoria University of Wellington, Institute of Cultural Diplomacy in Germany, Institut de relations internationales et stratégiques in France.

Paweł Paszak

Graduate of International Relations (specialisation in East Asian Studies) from the University of Warsaw and scholarship holder at the University of Kent (UK) and Hainan University (China). PhD candidate at the University of Warsaw and the War Studies University. His research areas include the foreign policy of China and the strategic rivalry between China and the US in the Indo-Pacific.

Jakub Graca

Master of International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. He also studied Arabic therein. An analyst at the Center for International Initiatives (Warsaw) and the Institute of New Europe. Research interests: United States (mainly foreign policy), transatlantic relations.

Patryk Szczotka

A graduate of Far Eastern Philology with a specialization in China Studies at the University of Wroclaw and a student of a double degree “China and International Relations” at Aalborg University and University of International Relations (国际关系学院) in Beijing. His research interests include EU-China political and economic relations, as well as diplomacy.

Three Seas Think Tanks Hub is a platform of cooperation among different think tanks based in 3SI member countries. Their common goal is to strengthen public debate and understanding of the Three Seas region seen from the political, economic and security perspective. The project aims at exchanging ideas, research and publications on the region’s potential and challenges.

Members

The Baltic Security Foundation (Latvia)

The BSF promotes the security and defense of the Baltic Sea region. It gathers security experts from the region and beyond, provides a platform for discussion and research, promotes solutions that lead to stronger regional security in the military and other areas.

The Institute for Politics and Society (Czech Republic)

The Institute analyses important economic, political, and social areas that affect today’s society. The mission of the Institute is to cultivate the Czech political and public sphere through professional and open discussion.

Nézöpont Institute (Hungary)

The Institute aims at improving Hungarian public life and public discourse by providing real data, facts and opinions based on those. Its primary focus points are Hungarian youth, media policy and Central European cooperation.

The Vienna Institute for International Economic Studies (Austria)

The wiiw is one of the principal centres for research on Central, East and Southeast Europe with 50 years of experience. Over the years, the Institute has broadened its expertise, increasing its regional coverage – to European integration, the countries of Wider Europe and selected issues of the global economy.

The International Institute for Peace (Austria)

The Institute strives to address the most topical issues of the day and promote dialogue, public engagement, and a common understanding to ensure a holistic approach to conflict resolution and a durable peace. The IIP functions as a platform to promote peace and non-violent conflict resolution across the world.

The Institute for Regional and International Studies (Bulgaria)

The IRIS initiates, develops and implements civic strategies for democratic politics at the national, regional and international level. The Institute promotes the values of democracy, civil society, freedom and respect for law and assists the process of deepening Bulgarian integration in NATO and the EU.

The European Institute of Romania

EIR is a public institution whose mission is to provide expertise in the field of European Affairs to the public administration, the business community, the social partners and the civil society. EIR’s activity is focused on four key domains: research, training, communication, translation of the EHRC case-law.

The Institute of New Europe (Poland)

The Institute is an advisory and analytical non-governmental organisation active in the fields of international politics, international security and economics. The Institute supports policy-makers by providing them with expert opinions, as well as creating a platform for academics, publicists, and commentators to exchange ideas.

YouTube

Zachęcamy do subskrypcji!

Co dwa tygodnie będziesz otrzymywać aktualizacje dotyczące najnowszych publikacji INE i dodatkowych materiałów.

Najnowsze publikacje

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org
  • Dlaczego Viktor Orbán stawia na Rosję? Prorosyjską postawę Węgier komentuje Eugeniusz Romer
    przez Eugeniusz Romer
    21 listopada, 2023
  • Czy wciąż bratanki? Polskie wybory parlamentarne w optyce Węgier z Chinami w tle
    przez Krzysztof Karwowski
    9 listopada, 2023
  • Europejski akt w sprawie czipów – notatka
    przez Ksawery Stawiński
    7 listopada, 2023

Kategorie

NAJPOPULARNIEJSZE TAGI:

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org

Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo międzynarodowe Chiny Europa Geopolityka Polityka międzynarodowa Polska Rosja Ukraina Unia Europejska USA

  • About
  • Publications
  • Europe
  • Security
  • O nas
  • Publikacje
  • Europa
  • Bezpieczeństwo
  • Indo-Pacific
  • Three Seas Think Tanks Hub
  • People
  • Contact – Careers
  • Indo-Pacyfik
  • Trójmorze
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera

Financed with funds from the National Freedom Institute - Center for Civil Society Development under the Governmental Civil Society Organisations Development Programme for 2018-2030.

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.



© 2019-2023 Fundacja Instytut Nowej Europy · Wszystkie prawa zastrzeżone · Wesprzyj nas