Notatka podsumowująca Raport z realizacji „Celów Zrównoważonego Rozwoju” 2020

Notatka podsumowujaca Raport z realizacji „Celow Zrownowazonego Rozwoju” 2020 Pobierz

Notatka w skrócie:

– Zdaniem autorów raportu nie uda się osiągnąć Celów Zrównoważonego Rozwoju przed 2030 rokiem.

– COVID-19 to obecnie największe wyzwanie, które cofnęło realizację Agendy 2030 o dekady.

– Po raz pierwszy od 1998 r. zaczęło wzrastać ubóstwo – w 2020 r. ponad 71 milionów ludzi znalazło się na granicy biedy.

Przyszłość świata

25 września 2015 r. Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło rezolucję pt. Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, w której znalazły się Cele Zrównoważonego Rozwoju 2030. Ustanowiony program jest efektem globalnych wysiłków na rzecz wzrostu i rozwoju, potrzeby reakcji na zmiany klimatyczne, a także odpowiedzią na wyzwania stojące przed ludzkością. Agenda 2030 składa się z 17 celów rozumianych jako zadania, które świat powinien wspólnymi wysiłkami rozwiązać. Działania koncentrują się na pięciu obszarach: planeta, ludzie, rozwój, pokój i partnerstwo. Zróżnicowanie obszarów pokazuje, jak szerokie i dogłębne powinny być zmiany, ażeby przekształcić świat w zrównoważone miejsce równych szans do rozwoju.

Raport 2020

Notatka powstała w oparciu o tegoroczny Raport z realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju[1]. W liście otwierającym sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres podkreślił, że raport z realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju (ang. Sustainable Development Goals, SDG) z roku 2020 pokazuje, że osiągnięcie celów w 2030 roku jest niemożliwe. Przeszkodą w drodze do realizacji planu jest m.in. pandemia COVID-19. Podsekretarz ds. ekonomicznych i społecznych Liu Zhenmin zaznaczył, że pandemia cofnęła globalne wysiłki w niektórych obszarach. Przykładem może być ubóstwo, które w 2020 r. po raz pierwszy od 22 lat wzrosło.

COVID-19 zajmuje kluczowe miejsce w raporcie, gdyż jest to największy problem, z jakim obecnie zmaga się świat, a który wpłynął na wszystkie dziedziny życia ludzkiego. Sekretarz Generalny podkreślał, że konieczne jest zapewnienie krajom rozwijającym się ochrony ich gospodarek. Jak zaznaczają autorzy raportu, pandemia stała się nowym zagrożeniem dla systemów żywieniowych (obok konfliktów zbrojnych, suszy, plag szarańczy).

Pandemię koronawirusa należy rozpatrywać odwołując się do 3. Celu Zrównoważonego Rozwoju – dobre zdrowie i jakość życia. Na pierwszej linii frontu znalazły się systemy opieki zdrowotnej. W wielu krajach zostały zagrożone programy szczepionkowe, pojawiło się zagrożenie wzrostu zgonów dzieci nowonarodzonych. Dodatkowo, liczba zgonów w wyniku chorób niezakaźnych najprawdopodobniej wzrośnie. Zaburzony dostęp do usług medycznych i przekierunkowanie systemu zdrowia na walkę z chorobą zakaźną utrudniają dostęp do opieki lekarskiej osobom, które miały przechodzić planowe zabiegi.

Należy również wspomnieć o personelu medycznym – szacuje się, że w krajach średnio lub słabo rozwiniętych łącznie brakuje ponad 18 milionów pracowników służby zdrowia, a także o innych niż COVID-19 chorobach zakaźnych, ktore stanowią poważne zagrożenie dla ludzkości – wśród nich gruźlica, HIV/AIDS, malaria, choroby tropikalne. Prognozy pokazują, że zaniedbania w leczeniu wspomnianych chorób mogą skutkować dodatkowymi setkami tysięcy ludzkich istnień, zwłaszcza w Afryce Subsaharyjskiej, gdzie doszło również do zaburzenia programów immunologicznych, co wpłynie na stuprocentowy wzrost zgonów na malarię w regionie (w porównaniu do 2018 roku)[2].

Jeżeli wcześniejsze prognozy specjalistów pokazywały, że wykonanie Agendy 2030 jest raczej niemożliwe to po pandemii nawet częściowa realizacja celów będzie utrudniona. Dane przytoczone przez Organizację Narodów Zjednoczonych są zdumiewające:

– Lockdown spowodował wzrost zagrożenia przemocy psychicznej, psychologicznej i seksualnej wobec kobiet;

– Świat przeżywa największą recesję gospodarczą od czasów wielkiej depresji z lat 20. XX wieku;

– Pandemia uderzyła najbardziej w kobiety, osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami, dzieci, migrantów i uchodźców – to powoduje utrudnienia w osiągnięciu celu 7. z Agendy 2030, który dotyczy likwidacji nierówności;

– Dzięki pandemii o 6% zmniejszyła się emisja gazów cieplarnianych, jednak wciąż brakuje 7,6% rocznej redukcji wymaganej do zatrzymania globalnego ocieplenia do 1,5°C;

– Nie uda się zrealizować celu dotyczącego równości płci. Ponadto, dziś kobiety stanowią 70% pracowników medycznych, jednak nie przekłada się to na reprezentację na stanowiskach kierowniczych w służbie zdrowia;

– Pandemia powoduje ogromne szkody wobec branży turystycznej. Najbardziej ucierpią małe państwa wyspiarskie, których dochód narodowy jest w większości oparty na turystyce;

– Wciąż aktualny jest problem wykluczenia cyfrowego.

Miasta okazały się być podstawowymi jednostkami administracyjnymi walczącymi z chorobą – ponad 90% zakażonych na COVID-19 zamieszkuje ośrodki miejskie. Wyzwania związane z pandemią pokazały jeszcze większą potrzebę zrównoważonego rozwoju miejskiego, zapewnienia podstawowych usług miejskich i bezpiecznego transportu. Kwestia mobilności była kluczowa przy wprowadzanych obostrzeniach – pojawiła się potrzeba zwiększonej liczby pojazdów, dzięki którym pasażerowie podróżujący w nich mogą zachować bezpieczny dystans społeczny. Pogłębił się problem slumsów. Autorzy raportu zaznaczają, że pandemia ma pozytywny wpływ na strategiczne programy rozwoju miejskiego, które po lockdownach zostaną poddane analizie i przemodelowane w taki sposób, żeby uniknąć negatywnych skutków ewentualnych przyszłych epidemii.

Kwestie ekologiczne odgrywają jedną z głównych ról w Agendzie 2030. Zmniejszona aktywność ludzka pozwoliła na krótką regenerację ekosystemów, zwłaszcza w małych państwach rozwijających się, jednak wciąż istnieją poważne problemy z bioróżnorodnością i lasami. Zgodnie z danymi podawanymi przez ONZ, jeżeli w ciągu następnych 10 lat ludzkość nie podejmie daleko idących kroków w kierunku bioróżnorodności, liczba gatunków biologicznych w jeszcze szybszym tempie będzie się zmniejszać[3].

Każdy z Celów zrównoważonego rozwoju zawiera w sobie zadania, które mają różny termin realizacji. Wśród tych, których termin mija w 2020 roku, udało się wykonać jedynie kilka zadań, m.in. objęto ochroną 10% wybrzeży i obszarów morskich, opracowano i rozpoczęto rozwój globalnej strategii na rzecz zatrudnienia młodzieży, a także w większym stopniu zapewniono dostęp do technologii informacyjnych. Nie osiągnięto większości zadań związanych z bioróżnorodnością, nie udało się też obniżyć liczby zgonów po wypadkach na drogach, ani nie wzrósł eksport z krajów rozwijających się.

Uwagi końcowe

Można poddać krytyce raport i politykę Organizacji Narodów Zjednoczonych w zakresie realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju 2030, które wydają się mieć charakter w większości deklaratywny. Dosyć często w raporcie pojawia się stwierdzenie, że realizacja zadań przypisanych do celów wymaga podjęcia pilnych działań. Należy się jednak zastanowić, czy Agenda 2030 nie przewyższa możliwości państw do jej realizacji, zwłaszcza państw rozwijających się.

Sekretarz generalny Guterres wezwał cały świat do odnowienia ambicji i mobilizacji na progu nowej dekady, żeby wygrać wyścig ze zmianami klimatycznymi, a także w celu zwalczenia pogłębiających się nierówności. Cele ujęte w Agendzie 2030 promują inkluzyjny rozwój gospodarek, a przede wszystkim równe szanse rozwoju dla każdej jednostki. Partnerstwo i wspólne wysiłki zajmują szczególne miejsce w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju 2030. Jak zostało zaznacznone w raporcie – państwa zubożałe jeszcze bardziej ucierpią na skutek koronawirusa, jeżeli nie zostanie im udzielone wsparcie przez społeczność międzynarodową.

[1] https://unstats.un.org/sdgs/report/2020/The-Sustainable-Development-Goals-Report-2020.pdf?fbclid=IwAR15vD4jhQgPK5h07ULXRZHOK9lPnyQxwcC3qNlPZFf6i0ODuWav8RH7gU8.

[2] https://unstats.un.org/sdgs/report/2020/The-Sustainable-Development-Goals-Report-2020.pdf, s. 30.

[3] Zero draft of the post – 2020 Global Diversity Framework, https://www.cbd.int/doc/c/efb0/1f84/a892b98d2982a829962b6371/wg2020-02-03-en.pdf, [dostęp: 27.02.2020].