Nowy ambasador Chin w USA

Artykuł w skrócie:

– Nowym ambasadorem Chin w USA został były wiceminister spraw zagranicznych ChRL, Qin Gang. Zastąpił on Cui Tiankai, który pełnił tę funkcję przez osiem lat;

– ton wypowiedzi nowego ambasadora jest bardziej pojednawczy. Podkreśla on jednak „czerwone linie”, których USA nie powinny przekraczać w relacjach z Chinami;

– strukturalna rywalizacja między USA i Chinami będzie trwała niezależnie od postawy nowego ambasadora.

Pod koniec lipca 2021 r. wybrano nowego ambasadora Chin w USA. Został nim Qin Gang (55 lat)[1], sprawujący funkcję wiceministra spraw zagranicznych ChRL w latach 2018-2021. Qin Gang zastąpił Cui Tiankai, który pełnił tę rolę przez osiem lat. Qin jest jedenastym ambasadorem ChRL w Stanach Zjednoczonych[2]. Dwukrotnie, w latach 2006-2014, był on rzecznikiem chińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych[3]. Zajmował także m.in. stanowisko Dyrektora Generalnego Departamentu Protokołu MSZ i inne, związane przede wszystkim ze sprawami europejskimi[4]. W przeciwieństwie do większości poprzednich ambasadorów Chin w Waszyngtonie (od lat 80.), Qin nigdy nie specjalizował się w kontaktach ze Stanami Zjednoczonymi, ani też nie był tam wcześniej delegowany. Zdobył jednak zaufanie przewodniczącego Xi Jinpinga, dzięki czemu regularnie mu towarzyszył podczas zagranicznych podróży i spotkań z przywódcami innych państw[5].

Po przylocie do Waszyngtonu ambasador Qin Gang wygłosił dnia 28 lipca 2021 r. przemówienie do chińskich i amerykańskich mediów. Wspomniał Henry’ego Kissingera, który odbył tajną wizytę w Chinach, rozpoczynającą normalizację relacji między Chinami a USA. „To było podczas zimnej wojny; w tym czasie nie było praktycznie żadnego kontaktu między tymi dwoma krajami. Dr Kissinger musiał potajemnie podróżować do Chin przez kraj trzeci. Pięćdziesiąt lat później, jako 11. ambasador Chin w USA, mogę otwarcie podróżować i lecieć bezpośrednio do tego kraju” – powiedział Qin[6]. Dodał „Jak zmienił się świat wraz z upływem czasu! Uważam, że drzwi do stosunków Chiny-USA już są otwarte, nie mogą zostać zamknięte. To trend świata, zew czasu i wola ludzi”[7]. Wskazał, że stosunki dwustronne po raz kolejny znalazły się w nowym, krytycznym momencie, a oba narody i społeczność międzynarodowa, mają nadzieję na stabilne stosunki między krajami. „Jako dwa wielkie państwa, różniące się historią, kulturą, systemem społecznym i etapem rozwoju, Chiny i Stany Zjednoczone wkraczają w nową rundę wzajemnej eksploracji, zrozumienia i adaptacji, próbując znaleźć sposób na wspólne porozumienie w nowej erze”[8], powiedział nowy ambasador.

Qin Gang powiedział, że będzie kontynuował rozmowy telefoniczne między prezydentami Chin i USA w przeddzień chińskiego Nowego Roku, przypadającego na dzień 1 lutego 2022 r., i będzie starał się budować mosty komunikacji i współpracy ze wszystkimi sektorami Stanów Zjednoczonych. „Nie mogę się doczekać bliskiej współpracy z nimi, aby zabezpieczyć podstawy stosunków chińsko-amerykańskich, podtrzymać wspólne interesy naszych ludzi i postaram się przywrócić stosunki chińsko-amerykańskie z powrotem na właściwe tory, zmieniając drogę dla obu krajów, aby się z nimi dogadać wzajemnie – wzajemny szacunek, równość, współpraca typu win-win i pokojowe współistnienie – od możliwości do rzeczywistości”[9] – powiedział Qin.

Ambasador życzył również Stanom Zjednoczonym „szybkiego zwycięstwa” nad pandemią COVID-19, mówiąc: „Ponieważ Stany Zjednoczone walczą z COVID-19 i pod przywództwem prezydenta Bidena podejmują działania mające na celu ożywienie gospodarki, życzę temu krajowi szybkiego zwycięstwa z pandemią, i życzę narodowi amerykańskiemu wszystkiego najlepszego”[10].

Drugie ważne przemówienie Qin Gang wygłosił podczas rozmów Narodowego Komitetu ds. stosunków USA-Chiny[11]. Potępił w nim „błędne wierzenia” USA i przestrzegł przed naruszaniem „czerwonych linii”, czyli podstawowych interesów Pekinu. Wśród nich wymienił działania w regionie Morza Południowochińskiego, Tajwanu i Xinjiang. Ostrzegł przed „katastrofalnymi konsekwencjami”, jeśli Stany Zjednoczone będą starać się stłumić Chiny za pomocą „podręcznika działań z czasów zimnej wojny”. Było to jasne przedstawienie warunków przez stronę chińską wobec aktywności międzynarodowej Waszyngtonu, wymierzanej w celu osłabienia Chin. Powyższe słowa nie były zaskoczeniem, gdyż są to kwestie stale powtarzane w agendzie MSZ ChRL.

Chińscy dziennikarze wskazywali, że USA wciąż nie mianowały nowego ambasadora Stanów Zjednoczonych w Chinach, co ma przedstawiać ich niechęć wobec Pekinu. Poprzedni ambasador Cui Tiankai został pochwalony za swoją ośmioletnią pracę[12].

Lü Xiang, pracownik naukowy zajmujący się badaniami nad USA w Chińskiej Akademii Nauk Społecznych w Pekinie, powiedział, że „Qin towarzyszył prezydentowi Xi przy wielu okazjach dyplomatycznych i wizytach zagranicznych, więc jest blisko szczebla decyzyjnego i widzi stosunki chińsko-amerykańskie i sprawy zagraniczne Chin z wyższej i szerszej perspektywy”[13].

1 października Qin Gang udzielił wywiadu chińskiej telewizji państwowej CGTN. Podczas rozmowy ambasador stwierdził, że w całych Stanach Zjednoczonych panuje powszechne uprzedzenie i ignorancja wobec Chin, podkreślając także, że amerykańskie środowisko biznesowe i edukacyjne wyraźnie sprzeciwiają się rozdzieleniu (decoupling) i konfrontacji na linii Chiny-USA[14].

Jak dotychczas Qin prowadzi łagodniejszą narrację niż pozostali dyplomaci ChRL w chińskiej dyplomacji, obwołanej przez media mianem dyplomacji „wilczych wojowników”. Qin wypowiada się w sposób stonowany, w przeciwieństwie do wielu innych przedstawicieli rządowych ChRL. Nie zawsze jednak tak było. Podczas sprawowania przez niego funkcji rzecznika, następnie wiceministra MSZ Qin stawiał sprawy jasno i zachęcał do obrony ChRL przed krytyką[15]. Zmiany na stanowiskach dyplomatycznych są według ekspertów szerszym zabiegiem wymiany starej kadry, na młodszą[16].

Strukturalna rywalizacja USA i Chin o hegemonię na świecie będzie prowadziła raczej do utrzymania stałego napięcia w relacjach Waszyngton-Pekin. Nie zmieni tego nowy ambasador, wysłannik KPCh. Partia, na czele z Xi Jinpingiem, dąży do „narodowego odmłodzenia” Chin i powrotu na zasłużone ich zdaniem miejsce na arenie międzynarodowej. Pierwsze spotkanie nowej administracji USA ze stroną chińską w Anchorage pokazało, że Chiny chcą i powinny być traktowane jako równorzędny partner. Obecnie widać drobne znaki odwilży we wzajemnych relacjach, np. wyrażenie przez USA zgody na uwolnienie z aresztu i powrót córki założyciela Huawei Meng Wanzhou, czy częstsze kontakty wyższych urzędników obu stron.

[1]Ministry of Foreign Affairs of the People’s Republic of China, President Xi Jinping Appoints New Ambassadors, https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjdt_665385/dsrm_665397/202108/t20210805_9170535.html, dostęp: 28.11.2021.

[2] Andrzej Borowiak, Wirtualny Nowy Przemysł, Chiny: MSZ: nowy ambasador ChRL w Waszyngtonie dotarł do USA, https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/chiny-msz-nowy-ambasador-chrl-w-waszyngtonie-dotarl-do-usa,484479.html, dostęp: 28.11.2021.

[3] New Chinese Ambassador Qin Gang arrives in US with optimism, Nikkei Asia, https://asia.nikkei.com/Politics/International-relations/US-China-tensions/New-Chinese-Ambassador-Qin-Gang-arrives-in-US-with-optimism, dostęp: 28.11.2021.

[4] Embassy of the People’s Republic of China in the United States of America, Biography of Ambassador Qin Gang, https://www.mfa.gov.cn/ce/ceus//eng/dszl/dsjl/t1895799.htm, dostęp: 28.11.2021.

[5] Chris Buckley, The New York Times, China’s New U.S. Ambassador Is Likely to Reflect Beijing’s Confidence, https://www.nytimes.com/2021/07/28/world/asia/china-ambassador-qin-gang.html, dostęp: 28.11.2021.

[6] Global Times, Door of bilateral ties cannot be closed: China’s new ambassador to US arrives for post, wishes US quick recovery from epidemic, https://www.globaltimes.cn/page/202107/1229961.shtml, dostęp: 28.11.2021.

[7] Tamże.

[8] Xinhua, Keeping door open for China-U.S. relationship accords with global trend, says new Chinese ambassador, http://www.xinhuanet.com/english/2021-07/29/c_1310094245.htm, dostęp: 28.11.2021.

[9] Tamże

[10] Tamże.

[11] Embassy of the People’s Republic of China in the United States of America, Keynote Speech by Ambassador Qin Gang at the Welcome Event by the National Committee on US-China Relations Board of Directors, https://www.mfa.gov.cn/ce/ceus//eng/zmgxss/t1903557.htm, dostęp: 28.11.2021.

[12] Global Times, US’ tough line on China behind China’s choice of diplomatic veteran Qin Gang as new ambassador: expert, https://www.globaltimes.cn/page/202107/1229952.shtml, dostęp: 28.11.2021.

[13] Tamże.

[14] https://twitter.com/shen_shiwei/status/1443893212700024837 oraz China Global Television Network, Exclusive: Chinese ambassador says China-U.S. relations in 'exploring’ period, https://news.cgtn.com/news/2021-10-01/Exclusive-Ambassador-Qin-says-China-U-S-relations-in-run-in-period–14049p0KKzu/index.html, dostęp: 28.11.2021.

[15] Chris Buckley, The New York Times, China’s New U.S. Ambassador Is Likely to Reflect Beijing’s Confidence, https://www.nytimes.com/2021/07/28/world/asia/china-ambassador-qin-gang.html, dostęp: 28.11.2021.

[16] Shi Jiangtao, South China Morning Post, From Cultural Revolution to Wolf Warrior: Chinese diplomats on edge of a new era, https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3144185/cultural-revolution-wolf-warrior-chinese-diplomats-edge-new?module=lead_hero_story&pgtype=homepage, dostęp: 28.11.2021.