O zmianach klimatu i innych zagrożenia dla bezpieczeństwa – notatka z webinaru z Jensem Stoltenbergiem

O zmianach klimatu i innych zagrożenia dla bezpieczeństwa notatka z webinaru z Jensem Stoltenbergiem Pobierz

Notatka w skrócie:

-W trakcie wydarzenia, Jens Stoltenberg podkreślił, że NATO ma obowiązek traktować zmiany klimatyczne jako zagrożenie dla bezpieczeństwa członków Sojuszu

– Sekretarz Generalny NATO odpowiadał na pytania m.in. o wpływ zmian klimatu na zjawisko migracji, a także przytaczał przykłady krajów, których siły zbrojne podejmują działania na rzecz ograniczenia śladu węglowego

– Co ważne, w trakcie dyskusji zostały poruszone również inne kwestie, dotyczące m.in. ostatnich napięć na linii Grecja-Turcja, czy dezinformacji

28 września br. miał miejsce webinar z udziałem Sekretarza Generalnego NATO Jensa Stoltenberga i przedstawicieli 10 uniwersytetów, reprezentujących całe spektrum geograficzne Sojuszu: od Danii, przez Niemcy i Hiszpanię, aż po USA i Kanadę. W spotkaniu, dotyczącym w głównej mierze zmian klimatu i ich implikacji dla bezpieczeństwa międzynarodowego, wziął udział dyrektor programu Indo-Pacyfik w Instytucie Nowej Europy Paweł Paszak, który reprezentował Uniwersytet Warszawski.

Wirtualne spotkanie rozpoczęło się od przemowy Stoltenberga, w której powtórzył on część zagadnień, jakie przed webinarem zostały poruszone przez niego w artykule opublikowanym na łamach Die Welt. Sekretarz Generalny przyznał, że kwestie zmian klimatycznych są mu bliskie od lat i przypomniał, że w trakcie swojej kariery miał okazję zajmować się kwestiami zmian klimatycznych sprawując m.in. funkcję wiceministra środowiska w norweskim rządzie, czy będąc Specjalnym Wysłannikiem ONZ ds. Zmian Klimatu. Podkreślił, że stojąc obecnie na czele największego i najtrwalszego w historii sojuszu polityczno-militarnego ma obowiązek traktować zmiany klimatu jako zagrożenie dla bezpieczeństwa państw ten sojusz tworzących.

Climate change affects our shared security & makes the world more dangerous. On September 28 I will speak to 10 universities across the Alliance about how NATO is adapting & what more we need to do to reduce emissions. #NATO2030 Tune in & join the debate: https://t.co/mjJ6GO4Mdo pic.twitter.com/tsjObz0MjT

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) September 23, 2020

Stoltenberg, w swoim przemówieniu, podał trzy powody, dla których NATO powinno skupić się na przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym. Pierwszym z nich jest fakt, że zmieniający się klimat czyni świat coraz bardziej niebezpiecznym. Powodzie, susze i inne ekstremalne zjawiska pogodowe niejednokrotnie napędzają istniejące konflikty, czego dowodem jest chociażby Sahel, gdzie wspomniane susze i powodzie stanowią dodatkowy czynnik wzmagający zjawisko migracji i tworzą podatny grunt dla działań grup terrorystycznych obecnych w regionie. Drugim przykładem, którym posłużył się Stoltenberg były topniejące lodowce w rejonie Arktyki, przyczyniające się do wzmocnienia geo-politycznej rywalizacji pomiędzy mocarstwami, które bardzo chętnie włączyłby ten obszar w strefę swoich wpływów.

Drugą z wymienionych przyczyn jest argument, że zmieniający się klimat sprawia, iż realizacja jednego z głównych celów NATO, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa ludności cywilnej, jest zdecydowanie trudniejsze. Poruszając tę kwestię, Sekretarz Generalny przyznał, że siły zbrojne Wielkiej Brytanii były zmuszone wymienić niektóre ze swych śmigłowców operujących w Afganistanie, ponieważ ich silniki nie mogły sobie poradzić z panującymi w tym kraju temperaturami. Przypomniał też o tym, że również NATO-wska infrastruktura jest narażona na liczne niebezpieczeństwa, podając jako przykład regularnie podtopienia bazy marynarki wojennej USA w Norfolk, która jest jednocześnie siedzibą jednego ze strategicznych dowództw NATO.

Trzecim powodem, na jaki powołał się Stoltenberg, było zaznaczenie, że nie tylko międzynarodowe organizacje powinny zajmować się zmianami klimatu, lecz każdy z osobna ma obowiązek działać na rzecz ograniczania emisji CO₂. W tym wymiarze Stoltenberg posłużył się przykładem holenderskich żołnierzy, którzy coraz częściej i w coraz większym zakresie wykorzystują panele słoneczne zamiast tradycyjnych generatorów prądu, a także sił zbrojnych USA i Kanady, które rozważają dołączenie paneli słonecznych mniejszych rozmiarów do wojskowego ekwipunku, aby żołnierze mogli ładować swój elektroniczny sprzęt, którego mają w ekwipunku coraz więcej, w sposób ekologiczny. Sekretarz Generalny NATO wspomniał również o inicjatywie osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku, podkreślając, że czas najwyższy, aby wszyscy członkowie Paktu zmniejszyli ślad węglowy jaki pozostawiają ich siły zbrojne.

Po zakończeniu przemowy, możliwość zadawania pytań Przewodniczącemu Sojuszu dostali reprezentanci 10 uniwersytetów. Jedną z kwestii przez nich poruszonych były zmiany klimatu i wpływ jaki wywierają na zjawisko migracji. Stoltenberg zauważył, że na przestrzeni lat zmieniający się klimat stał się dodatkowym czynnikiem – obok konfliktów zbrojnych, prześladowań politycznych, czy ubóstwa – zmuszającym ludzi do zmiany miejsca zamieszkania, powodując susze, powodzie, czy też inne pogodowe anomalie, które czynią niektóre miejsca na Ziemi niezdatnymi do zamieszkania. Stoltenberg zaznaczył, że NATO stara się przeciwdziałać samemu zjawisku migracji, jak i jego bardziej tradycyjnym przyczynom, w tym względzie wymieniając działania stabilizacyjne Sojuszu w Iraku, Afganistanie i innych częściach świata. Sekretarz Generalny przypomniał także, że już w 2010 roku NATO uznało zmiany klimatu i globalne ocieplenie za zagrożenia o charakterze strategicznym i wyraził nadzieję, że w ramach agendy NATO 2030 członkowie Paktu Północnoatlantyckiego przeprowadzą poważną dyskusję na temat ich zwalczania.

I welcome the announcement that #Afghanistan peace negotiations will begin on Sept 12. All parties should seize this historic opportunity & build on the gains made with so much sacrifice. #NATO remains committed to Afghanistan's long-term security.

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) September 10, 2020

Co warte zauważenia, pytania studentów nie dotyczyły jedynie zmian klimatu i zagrożeń powiązanych z nimi. Paweł Paszak, ekspert Instytutu Nowej Europy, zapytał Sekretarza Generalnego jak NATO zapatruje się na wyzwanie jakim jest rosnąca potęga Chin. Odpowiadając na pytanie Pawła, Jens Stoltenberg zaznaczył, że NATO nie postrzega Chin jako przeciwnika czy wroga, ale podkreślił, że są pewne konsekwencje dla międzynarodowego bezpieczeństwa związane z wzrostem potęgi Chin, a spowodowane faktem posiadania przez Pekin drugiego co do wielkości budżetu militarnego, jak również ciągłą intensyfikacją inwestycji chińskich firm w innych krajach. Przypomniał również wielomiesięczną debatę dotyczącą kwestii telekomunikacyjnych, a mianowicie 5G i Huawei.

Stoltneberg zdradził, że będąc w USA spotkał się z zaniepokojeniem dotyczącym szybkiego rozwoju Chin pod względem militarnym, technologicznym i ekonomicznym. W tym kontekście zwrócił się z przesłaniem do politycznego przywództwa Stanów Zjednocznonych, podkreślając wartość Sojuszu Północnoatlantyckiego i przyjacielskich relacji pomiędzy jego członkami, zwłaszcza w obliczu zmian na arenie międzynarodowej.

Jednym z ostatnich poruszonych zagadnień była kwestia zagrożenia, jakie niesie ze sobą dezinformacja. Stoltenberg podkreślił, że NATO nigdy nie będzie zwalczało propagandy za pomocą fake newsów czy własnej dezinformacji, oraz że jedną z najważniejszych wartości dla Sojuszu Północnoatlantyckiego jest istnienie niezależnej prasy, a możliwość rzetelnego sprawdzania informacji w źródłach i swobodnego zadawania przez dziennikarzy trudnych i dociekliwych pytań nazwał najlepszą metodą na walkę z dezinformacją.

W trakcie spotkania zostały poruszone również inne, niezmiernie ważne, kwestie dotyczące różnych aspektów bezpieczeństwa międzynarodowego, jak na przykład ostatnie napięcia pomiędzy dwoma członkami Sojuszu, Turcją i Grecją, czy też gwarancje bezpieczeństwa dla krajów Bałtyckich. Dialog Sekretarza Generalnego NATO z osobami młodymi będzie kontynuowany już wkrótce – na 9. listopada br. został zaplanowany pierwszy w historii Sojuszu NATO Youth Summit.