25 września br. konserwatywna partia Włoscy Bracia (Fratelli d’Italia – FdI) wygrała wybory parlamentarne we Włoszech i najprawdopodobniej utworzy rząd z innymi ugrupowaniami prawicy: Ligą i Naprzód Włochy (Forza Italia – FI). Jego głównymi celami będzie: uruchomienie funduszy unijnych, zaostrzenie polityki migracyjnej i zmiana ustroju na prezydencki. Włochy, mimo sporów z KE, nie zakłócą procesu integracji europejskiej. Jednocześnie będą lojalnym członkiem NATO oraz sojusznikiem Polski na arenie europejskiej i międzynarodowej.
Wyniki wyborów i potencjalny rząd
FdI wygrała wybory zdobywając 26,3% głosów i przejmując dominację w prawicowym bloku wyborczym, który współtworzyła z Ligą (10%) oraz FI (8%). Drugie miejsce zajął blok centro-lewicowy, na czele z Partią Demokratyczną, który uzyskał 23,4% %. Trzecie miejsce zajął, będący największym ugrupowanie poprzedniego parlamentu Ruch Pięciu Gwiazd (M5S) (15 %). W parlamencie znalazła się też koalicja centrowych partii Azione i Italia Viva (7,7%). Zgodnie z przedwyborczymi ustaleniami w niedługim czasie powinien powstać rząd na czele z przedstawicielem partii, która uzyskała najwięcej głosów w ramach prawicowego bloku. W tej sytuacji urząd premiera powinna objąć liderka FdI Giorgia Meloni, stając się tym samym pierwszą kobietą w historii na tym stanowisku.
Tajemnica sukcesu FdI
W wyborach parlamentarnych w 2018 roku FdI uzyskała zaledwie 4% głosów. Od tamtej pory partia zwiększyła swoje poparcie aż sześciokrotnie, początkowo przejmując wyborców rozczarowanych M5S. Następnie od lipca 2019 roku FdI zaczęło też pozyskiwać elektorat, dominującej wówczas w sondażach z prawie 40% poparciem Ligi. Sprzyjało temu: obarczenie przez wyborców lidera Ligi Matteo Salviniego winą za upadek rządu premiera Giuseppe Conte, ujawnienie nagrania z rozmowy polityka tej partii z przedstawicielami Gazpromu w sprawie finansowania jej kampanii do PE, niespójne stanowisko Ligi wobec pandemii oraz poparcie nią rządu Mario Draghiego. FdI jako partia nie powiązana z Rosją, konsekwentnie negująca pandemię oraz będąca jedyną opozycją wobec rządu Draghiego – przyciągnęła większość włoskiego elektoratu protestu.
Kontrowersje wokół zwycięzców
FdI jest partią o faszystowskim rodowodzie. Została utworzona w 2012 roku przez krytycznych wobec rządu Mario Montiego polityków Włoskiego Ruchu Społecznego (MSI) – powołanego po II wojnie światowej przez byłych faszystów. Do lat 80. MSI było izolowane na włoskiej scenie politycznej, jednak już od lat 90. jego politycy zasiadali w kolejnych rządach Silvio Berlusconiego (FI).
Obecnie FdI jest partią konserwatywną, która jako jedyna opowiada się za centralizacją władzy poprzez zmniejszenie kompetencji regionów i ustanowienie systemu prezydenckiego. Jest też krytyczna wobec postulatów środowisk LGBT oraz pogłębiania integracji europejskiej.
Jednak w ciągu ostatnich lat złagodziła swoje stanowisko, rezygnując m.in. z opuszczenia strefy euro na rzecz bardziej ogólnego postulatu budowy Europy ojczyzn.
Kontrowersje budzą też mniejsi koalicji. Zarówno Liga jak i FI są partiami sceptycznie nastawionymi wobec dostarczania broni Ukrainie i sankcji przeciwko Rosji. Jednak poglądy te podzielają też wszystkie mniejsze ugrupowania przyszłego opozycji. Wiosną br. za wsparciem dla Ukrainy głosowały tylko FdI, PD i Italia Viva. Liga dodatkowo jest ugrupowaniem eurosceptycznym, deklarującym wolę wyprowadzenia Włoch ze strefy euro.
Perspektywy
Wyzwaniem dla nowego rządu będzie przetrwanie całej kadencji. W powojennej historii Włoch gabinety średnio upadały co 10 miesięcy.
W latach 2018-2022 funkcjonowały 2 rządy koalicyjne o przeciwstawnych profilach ideologicznych i jeden rząd techniczny. Ponadto utrzymanie władzy będzie wymagało od Meloni poskromienia ambicji Salviniego i Berlusconiego.
Głównym celem FdI będzie przekształcenie systemu politycznego Włoch z parlamentarnego na prezydencki. Może się to jednak nie udać, ponieważ niezbędna do tego zmiana konstytucji wymaga organizacji referendum i dwóch głosowań w obydwu izbach parlamentu. W przypadku drugiego głosowania potrzebna jest większość 2/3 głosów.
Relacje Włoch z KE prawdopodobnie będą przypominać te z czasów rządu M5S i Ligi w latach 2018-2019, gdy miały miejsce spory o wysokość deficytu budżetowego i politykę migracyjną. Spór o budżet nie nastąpi jednak w tym roku, gdyż nowy rząd będzie musiał polegać na założeniach przyjętych przez swoich poprzedników. Z kolei nieprzyjmowanie statków z migrantami najprawdopodobniej zacznie mieć miejsce latem 2023 roku. O ile w sprawach migracji rząd będzie miał duże pole manewru, o tyle w zakresie polityki gospodarczej będzie zmuszony do kompromisów z KE. Będzie to konieczne dla uniknięcia negatywnej reakcji rynków finansowych grożącej kryzysem gospodarczym. Z tego względu możliwość wystąpienia Włoch ze strefy euro należy uznać za mało prawdopodobną.
Dopóki w rządzie dominować będzie FdI, Włochy będą udzielać wsparcia Ukrainie w konflikcie z Rosją. Głosowania w parlamencie nad nowymi dostawami broni prawdopodobnie będą przebiegać w poprzek podziału na koalicję i opozycję.
Meloni najprawdopodobniej będzie w tym zakresie pryncypialna, ponieważ od lat konsekwentnie występowała przeciwko reżimom autorytarnym, m.in. w Chinach i na Kubie. Kontynuowane będzie też zastępowanie gazu rosyjskiego przez dostawy tego surowca z Algierii.
Ze względu na bliską współpracę FdI z Prawem i Sprawiedliwością, nowy włoski rząd będzie wspierał polskie władze w dążeniach do uruchomienia środków z Krajowego Planu Odbudowy oraz w potencjalnych sporach światopoglądowych.
Foto: Vox España/Flickr
JEŻELI DOCENIASZ NASZĄ PRACĘ, DOŁĄCZ DO GRONA NASZYCH DARCZYŃCÓW!
Z otrzymanych funduszy sfinansujemy powstanie kolejnych publikacji.
Możliwość wsparcia to bezpośrednia wpłata na konto Instytutu Nowej Europy:
95 2530 0008 2090 1053 7214 0001 tytułem: „darowizna na cele statutowe”.
Comments are closed.