Email · kontakt@ine.org.pl
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • Home
  • Ukraina
  • Raporty
  • Publikacje
  • Programy
    • Europa
    • Bezpieczeństwo
    • Indo-Pacyfik
  • Ludzie
  • Kontakt
  • Newsletter
  • English
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • Home
  • Ukraina
  • Raporty
  • Publikacje
  • Programy
    • Europa
    • Bezpieczeństwo
    • Indo-Pacyfik
  • Ludzie
  • Kontakt
  • Newsletter
  • English
paź 04
Geopolityka, Klimat, Polityka międzynarodowa, Projekt ClimeNous, Publikacje

Projekt ClimeNous. Geopolityka transformacji energetycznej, cz. 1: Sześć wyzwań dla międzynarodowej równowagi sił wynikających z odchodzenia od paliw kopalnych

4 października, 2021
Projekt ClimeNous. Geopolityka transformacji energetycznej, cz. 1: Sześć wyzwań dla międzynarodowej równowagi sił wynikających z odchodzenia od paliw kopalnychPobierz

Artykuł w skrócie:

– Globalny proces stopniowego odchodzenia od paliw kopalnych charakteryzuje się dynamiką postępu typu „dwa kroki do przodu, jeden do tyłu”. Mimo że stanowi on zjawisko nieliniowe, podlegające tymczasowym recesjom, zmiennym regionalnym i mierzące się z wyzwaniem rosnącego światowego zapotrzebowania na energię, proces ten postępuje, a jego postępy są wymierne;

– odchodzeniu od paliw kopalnych towarzyszy przechodzenie  na odnawialne źródła energii. Zjawisko to wiąże się z wyzwaniami geopolitycznymi, ryzykami i szansami podobnymi w naturze do tych, które towarzyszyły poprzednim transformacjom energetycznym;

– przesłanka o nieuchronności odejścia od paliw kopalnych już teraz kształtuje długoterminowe strategie zarówno państw je importujących, jak i tych zależnych od ich eksportu. Wzajemne zależności wynikające z tego wyłaniającego się nowego krajobrazu bezpieczeństwa energetycznego w znaczącym stopniu zdefiniują geopolitykę następnych kilkudziesięciu lat.

W latach 2009-2019 udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w globalnej produkcji energii wzrastał o około 5% rocznie[1], w porównaniu ze średnim wzrostem o 1,7% dla paliw kopalnych w tym samym okresie.[2] Udział odnawialnych źródeł energii w zaspokajaniu krajowego zapotrzebowania na energię wzrastał systematycznie w minionych latach, osiągając w 2020 roku poziom 12%, 20% i 26% odpowiednio dla USA[3], UE[4] i Chin[5]. Do 2025 roku OZE wyprzedzą węgla jako główne źródło wytwarzania energii elektrycznej na świecie[6]. Jednocześnie, pomimo powszechnego poparcia dla „zielonej odbudowy” gospodarczej dla mitygacji kryzysu COVID-19, krajowe pakiety naprawcze obejmowały inwestycje w paliwa kopalne o wartości około sześciokrotnie wyższej niż kwoty przeznaczone na odnawialne źródła energii[7]. Zasadnicze znaczenie ma jednak fakt, że na te wartości i liczby należy patrzeć przez pryzmat szybko rosnącego globalnego zapotrzebowania na energię, którego zaspokojenie pozostanie strategicznym priorytetem dla gospodarek krajowych, zajmującym wyższą pozycję w hierarchii narodowych priorytetów niż ich wewnętrzne i międzynarodowe zobowiązania do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Świadomość powyższego jest kluczowa dla zrozumienia paradoksu polegającego na tym, że niektóre kraje, podwajając wysiłki na rzecz zielonej transformacji energetycznej, co roku dodają setki GW mocy węglowej do swoich sieci energetycznych (na przykład Chiny czy Indonezja, ale także Niemcy). Jakkolwiek decyzje takie wywołują oskarżenia o hipokryzję pod adresem rządów tych państw, bliższe przyjrzenie się przedmiotowemu zjawisku odsłania bardziej zniuansowany obraz.

O ile dzisiejsze prognozy – oparte na kwantyfikacji globalnych zobowiązań w zakresie polityki klimatycznej – utrudniają ocenę szans na osiągnięcie celów globalnej agendy klimatycznej, o tyle szacunki dotyczące przyszłego udziału czystej energii w globalnym miksie energetycznym są łatwiejsze do określenia. Jeśli obecnie obserwowane trendy się utrzymają, każdego roku, aż do 2040 roku, na świecie przybywać będzie około 300 GW energii słonecznej[8] i 160 GW energii wiatrowej[9], a rocznie będzie produkowanych od 50 do 70 milionów pojazdów elektrycznych[10]. Wartość branży zielonej energii w 2018 roku zrównała się z wartością paliw kopalnych, natomiast do 2030 roku może osiągnąć 10% wartości globalnego rynku[11]. Jeżeli aktualne tempo rozwoju zielonej gospodarki się utrzyma, rynek minerałów krytycznych przewyższy wartość przemysłu paliw kopalnych do 2040 roku[12]. Pomimo licznych znanych i nieznanych jeszcze przeszkód, jakie go czekają, proces odchodzenia gospodarki światowej od paliw kopalnych w kierunku czystej energii już trwa i nabiera rozpędu.

Implikacje globalnej transformacji zielonej energii wykraczają poza sektor energetyczny, a wzburzający charakter tego procesu znacząco wpływa na geopolityczne status quo. Jednocześnie, istniejące analizy postępującej zielonej transformacji zakładają jej specyficzną czasowość i koncentrują się na tym, co „przed”, a nie na tym, co „po” erze paliw kopalnych. Takie podejście może być szczególnie mylące, biorąc pod uwagę, że postępująca transformacja nie funkcjonuje w jednowymiarowych ramach czasowych. Mierzenie zielonej transformacji jest również problematyczne ze względu na jej nieliniowy przebieg w różnych regionach, co czyni jej ocenę podatną na subiektywizm i błędy analityczne. Przemiany energetyczne mogą być „nieuporządkowanymi, konfliktowymi i wysoce rozłącznymi procesami”[13], które często przypominają raczej równowagę dynamiczną (lub jej brak), niż linię na wykresie. Dlatego, aby uniknąć wpadnięcia w pułapkę zakładającą ograniczoną czasowość stale przyspieszającej transformacji zielonej energii, należy skupić się na samym procesie transformacji i jego stałym wpływie na globalną równowagę sił. Analiza geopolityczna powinna skupić się na identyfikacji bezpośrednich i pośrednich rezultatów, a także nowych relacji współzależności, które wynikają z samej transformacji oraz wysiłków na rzecz łagodzenia skutków zmian klimatycznych. Kierując się tym założeniem, niniejszy tekst identyfikuje sześć podstawowych uwarunkowań geopolitycznych, które – w zależności od podmiotu i zaangażowanych interesów – tworzą ryzyka, wyzwania i szanse dla poszczególnych interesariuszy zielonej transformacji energetycznej.

Ryzyka, wyzwania i szanse wynikające z procesu odchodzenia od paliw kopalnych

Po pierwsze, potrzeby energetyczne i polityki przyjęte w celu ich zaspokojenia będą coraz bardziej zróżnicowane w poszczególnych krajach. W ciągu ostatnich dwóch dekad zużycie energii spadało w regionach, gdzie wzrost gospodarczy był powolny, a efektywność energetyczna zajmowała wysokie miejsce wśród krajowych priorytetów. Obecnie państwa członkowskie UE zużywają łącznie około 5% mniej energii, niż w 2000 roku[14]. Spadek ten osiągnął 15% w Japonii, 20% w Kanadzie, a w USA pozostał na niezmienionym poziomie[15]. W tym samym okresie zużycie energii pierwotnej w Indiach i na Bliskim Wschodzie podwoiło się, a w Afryce Środkowej i Chinach prawie się potroiło, powodując ogólny wzrost zużycia energii na świecie o 40%[16]. Nie jest więc zaskoczeniem, że do 2040 roku kraje spoza obszaru OECD będą odpowiadać za 70% światowego zapotrzebowania na energię[17]. Sprostanie temu niemal wykładniczemu wzrostowi popytu bez uszczerbku dla globalnej agendy klimatycznej będzie wymagało rocznych inwestycji rzędu 100 mld dolarów na rozwój energii odnawialnej w samych tylko gospodarkach rozwijających się, przy czym większość z nich będzie musiała być finansowana przez kapitał zagraniczny[18]. Pytanie kto i w jaki sposób zapewni środki finansowe i technologię, aby sprostać temu rosnącemu zapotrzebowaniu, staje się coraz ważniejsze, nie tylko dla powodzenia globalnej agendy klimatycznej. Wynik rodzącej się rywalizacji międzynarodowej wokół tej kwestii prawdopodobnie zdecyduje o tym, kto będzie kontrolował część najważniejszych łańcuchów dostaw w przyszłości: niektóre z najsłabiej rozwiniętych państw świata posiadają większość złóż surowców mineralnych potrzebnych w czystych technologiach, przy czym jednocześnie potrzebują one rozwinąć własne sektory energetyki odnawialnej.

Po drugie, relacje import-eksport między państwami produkującymi i konsumującymi energię zmieniają się ze względu na geograficznie rozproszoną strukturę wdrażania technologii OZE. Własność technologii niskoemisyjnych leży dziś głównie w rękach członków OECD i Chin[19], które również inwestują najwięcej w ich badania i dalszy rozwój[20]. Wydobycie kluczowych minerałów potrzebnych do produkcji tych technologii jest skoncentrowane, często w ekstremalnym stopniu[21], w krajach innych niż te, które do tej pory zaspokajały globalny popyt na paliwa kopalne[22]. Co więcej, usługa przetwarzania surowych minerałów, aby nadawały się do użycia w sprzęcie, jest skoncentrowana w zaledwie kilku krajach, zwłaszcza w Chinach[23]. Połączenie wszystkich tych czynników prowadzi do powstania o wiele bardziej złożonej sieci wzajemnych zależności pomiędzy interesariuszami niż ta, która stanowiła podstawę globalnej gospodarki opartej na paliwach kopalnych. Rekonfiguracja globalnych łańcuchów dostaw energii, nieunikniona ze względu na wyłaniający się nowy krajobraz powiązań w sferze produkcji, transportu i dystrybucji energii, stwarza ryzyko ożywienia neokolonialnych struktur relacji pomiędzy krajami globalnej Północy i Południa. Wyzwania związane z rosnącym zapotrzebowaniem na mineralne surowce krytyczne oraz ryzyko odrodzenia się quasi-kolonialnych relacji, ponieważ same w sobie stanowią zjawiska ważne i dalekosiężne w skutkach, zostaną obszernie omówione w osobnym tekście jaki ukaże się w ramach programu ClimeNous.

Po trzecie, ryzyko zubożenia energetycznego w procesie zielonej transformacji może, jeśli się zmaterializuje, doprowadzić do bezprecedensowego uzależnienia niektórych państw od dostaw energii z zagranicy. W globalnej gospodarce opierającej się głównie na ropie, gazie i węglu, świat niejednokrotnie był świadkiem, jak rządy wykorzystują kontrolę nad kierunkiem przepływu paliw kopalnych dla wywierania wpływu na kraje uzależnione od ich importu. Stopniowo detronizując paliwa kopalne, zielona gospodarka tworzy nowe możliwości wywierania wpływu na sąsiednie państwa, a nawet na geograficznie odległych konkurentów. Jednym z takich przykładów jest ustalanie cen emisji dwutlenku węgla poprzez podatki i systemy handlu uprawnieniami do emisji (ETS). W ramach unijnego systemu ETS cena emisji wzrosła od 2018 roku z około 8 EUR do ponad 50 EUR za tonę i oczekuje się, że wzrost ten będzie postępował. Jest to kilkakrotnie więcej, niż obecna cena takich uprawnień dostępnych w ramach chińskiego systemu ETS[24], uruchomionego w 2021 roku po kilku latach pilotażowych projektów regionalnych, będącym obecnie największym na świecie[25]. O ile narzucona reguła cenowa jest zazwyczaj identycznie wiążąca dla podmiotów działających w ramach danego rynku – w przypadku UE obejmującym kilka krajów – o tyle rosnąca w ten sposób cena konsumpcji węgla w różnym stopniu wpływa na indywidualną sytuację branż i gospodarek narodowych. Jeśli chodzi o państwa, w których węgiel odgrywa główną rolę w krajowym koszyku energetycznym, tempo wzrostu cen uprawnień do emisji zwiększa ryzyko braku przystępności cenowej energii w czasie, gdy dziesięciolecia dzielą OZE od stania się domyślnym źródłem energii. Kraje takie nie mają wówczas praktycznie innego wyboru, jak tylko zaopatrywać się w nadmiernie drogą energię w celu zaspokojenia ich bieżącego zapotrzebowania, jednocześnie realizując bezprecedensowo kosztowną zieloną transformację. Ryzyko wystąpienia zubożenia energetycznego, jakie niesie ze sobą ta sytuacja, zwiększa znaczenie gazu ziemnego i innych niskoemisyjnych paliw dla osiągnięcia europejskich celów klimatycznych. Wpływa ono również na koniunkturę polityczną wokół projektów infrastruktury energetycznej, niezależnie od tego, czy są to projekty typu up-, mid- czy downstream, których użyteczność nie jest już mierzona wyłącznie dostępnością danego zasobu energetycznego, lecz przede wszystkim ich zgodnością z realizowanym programem klimatycznym i długoterminową opłacalnością ekonomiczną.

Po czwarte, przystosowanie się do zielonej transformacji energetycznej przez państwa uzależnione od dochodów z paliw kopalnych nie zmienia ich fundamentalnych interesów strategicznych. Większość największych światowych eksporterów paliw kopalnych to państwa o najbardziej zawiłych geopolitycznie otoczeniach. Ich często ekspansjonistyczna polityka, możliwa dzięki stałym strumieniom przychodów z takiego eksportu i samemu faktowi kontrolowania przepływ krytycznych zasobów stanowi narzędzie kształtujące regionalny, a miejscami także globalny układ sił. Choć jest mało prawdopodobne, by świat kiedykolwiek całkowicie zrezygnował z paliw kopalnych[26], a perspektywa niskoemisyjnej gospodarki globalnej jest odległa o dziesięciolecia, państwa, których finanse do tej pory opierały się na eksporcie węglowodorów, aktywnie antycypują wyłaniającą się zieloną gospodarkę. Narodowe strategie różnią się w tym zakresie; przykładowo, Arabia Saudyjska zamierza „zwiększyć udział eksportu surowców innych niż ropa naftowa w PKB z 16% do 50%”[27] i osiągnąć cel 50% odnawialnych źródeł energii już do 2030 roku[28], podczas gdy Rosja ogłosiła, że skupi się na produkcji LNG i błękitnego wodoru (tj. wodoru wytwarzanego z gazu ziemnego)[29]. Tempo i formy tych i innych strategii państw-eksporterów węglowodorów będą ewoluować w zależności od koniunktury geopolitycznej leżącej u podstaw globalnych rynków i agendy klimatycznej. Ich ostateczny kształt będzie konsekwencją wyborów dokonywanych przez rządy w celu sprostania zarówno istniejącym, jak i pojawiającym się wyzwaniom dla interesów narodowych, zwłaszcza wynikającym z położenia geograficznego państw, za pomocą środków kompatybilnych z rzeczywistością rynkową globalnej gospodarki nastawionej na dekarbonizację.

Po piąte, proces transformacji tworzy nową przestrzeń polityczną, w której państwa będą konkurować o zwiększenie swojego całościowego potencjału siłowego. Wspomniany wyżej wzrost znaczenia gazu ziemnego jako paliwa przejściowego na drodze do gospodarki niskoemisyjnej jest w tym kontekście stosownym przykładem. Niemcy, decydując się na zamknięcie swoich elektrowni jądrowych, postawiły na potencjał sektora odnawialnych źródeł energii kosztem ryzyka krajowej luki energetycznej. W efekcie węgiel, który ma być wycofany do 2038 roku[30], wyprzedził wiatr jako główne źródło energii elektrycznej w Niemczech[31]. Przede wszystkim jednak osiągnięcie celów niemieckiej polityki klimatycznej bez uciekania się do energii jądrowej będzie wymagało od Berlina importu coraz większych ilości gazu. To właśnie stanowiło główny powód zdecydowanego poparcia Niemiec dla projektu Nord Stream 2. Nowy dwururowy gazociąg znacząco zwiększy ilość gazu odbieranego bezpośrednio z Rosji, a tym samym poszerzy instrumentarium jej wpływu na geopolitykę europejską. Da też Gazpromowi przewagę nad amerykańskimi eksporterami LNG, których nadzieje na wykorzystanie szansy, jaką stworzyły przerwy w dostawach związane z pandemią, tj. aby uszczknąć większą niż dotychczas część europejskiego rynku gazu, pozostaną prawdopodobnie niespełnione. W samej Europie podobne problemy obejmują spory o to, czy energia jądrowa i niezielony wodór (tj. taki, który nie jest produkowany z energii odnawialnej) powinny zostać włączone do unijnej taksonomii (tj. nowego systemu klasyfikacji UE inwestycji zrównoważonych środowiskowo). Kwestia miejsca energii jądrowej w taksonomii, będąca zasadniczo sporem francusko-niemieckim, może mieć wpływ na wybory inwestycyjne i energetyczne w Europie, jak i poza nią. Jej wykluczenie z unijnej listy oznaczałoby prawdopodobnie dodatkowy impuls dla inwestycji w produkowane i rozwijane w Niemczech technologie OZE; z drugiej strony, jej umieszczenia na liście uspokoiłoby te kraje, które w osiąganiu zdefiniowanych celów klimatycznych opierają się – lub planują się oprzeć – na energetyce jądrowej pochodzenia prawdopodobnie francuskiego lub amerykańskiego. W przypadku wodoru problemem jest to, czy kraje, w których sektor OZE dopiero się rozwija, i które długo jeszcze pozostaną uzależnione od paliw kopalnych, będą w stanie produkować go przy użyciu mniej emisyjnych paliw, zwłaszcza gazu ziemnego. Ponieważ może upłynąć wiele dziesięcioleci, zanim liczne kraje europejskie będą w stanie produkować ekologiczny wodór w ilościach opłacalnych z handlowego punktu widzenia[32], ograniczenie taksonomii wyłącznie do zielonego wodoru może wzmocnić ekspansjonistyczny niemiecki przemysł kosztem innych europejskich gospodarek.

Po szóste, reakcja na kryzys klimatyczny jest tylko jedną z motywacji do odchodzenia od paliw kopalnych. O ile w przeszłości zasobność w paliwa kopalne przekładała się bezpośrednio na geopolityczne wpływy niektórych państw, o tyle trwająca obecnie transformacja zielonej energii już zakłóca ten trend. Dotychczas wiele krajów bogatych w węglowodory cieszyło się swobodą wykorzystywania dochodów z paliw kopalnych dla realizacji własnego rozwoju i pozostawało niewzruszonych powtarzającymi się zapowiedziami nadchodzącego szczytowego zapotrzebowania (ang. peak demand)[33]. Jeśli jednak antropogeniczne zmiany klimatu nie miałyby miejsca, szacunki dotyczące tego, jak długo świat może jeszcze polegać na paliwach nieodnawialnych, wskazują, że globalne przejście na odnawialne źródła energii stanie się najprawdopodobniej nieuniknione jeszcze w XXI wieku[34]. Dążenie do dekarbonizacji wynika z uznanej potrzeby łagodzenia zmian klimatycznych, przewidywanego wyczerpania się zasobów kopalnych wbudowanych w Ziemię, jak również z sumy ekonomicznych i politycznych korzyści, jakie głęboka przebudowa gospodarki światowej może przynieść jej zwolennikom. Pilny charakter działań na rzecz klimatu wywołał międzynarodowy impuls odpowiedzialny za obecny rozkwit zielonej gospodarki, tym samym zapoczątkował to, co później najprawdopodobniej musiałoby, mimo wszystko, stać się domyślną orientacją globalnej polityki. W dłuższej perspektywie, która prawdopodobnie wykracza poza XXI wiek, przewidywane wyczerpanie paliw kopalnych wyłania strukturalny problem i wyzwanie dla gospodarek uzależnionych od ich eksportu, co stanowi niezależne źródło ich motywacji dla realizacji zielonej transformacji.

Powyższe rozważania nie wyznaczają ostatecznego zakresu przedmiotowej problematyki. Powinny być raczej postrzegane jako centralne punkty „zapalne” w geopolityce transformacji energetycznej, które rządy i biznes muszą uwzględniać w długoterminowych strategiach.


[1] REN21. 2021. “Renewables 2021 Global Status Report”, str.  13, 33, https://www.ren21.net/reports/global-status-report/

[2] Id., str. 35.

[3] U.S. Energy Information Administration. 2021. “The United States consumed a record amount of renewable energy in 2020”, https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=48396#

Zob. także Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej. 2021. “Renewable Energy Statistics 2021”, str. 414, https://irena.org/publications/2021/Aug/Renewable-energy-statistics-2021

Zob. także U.S. Energy Information Administration. 2021. “The United States consumed a record amount of renewable energy in 2020”, https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=48396#

[4] Eurostat. 2020. “Renewable energy statistics”, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Renewable_energy_statistics

Zob. także Eurostat. 2021. “Renewable energy largely spared from pandemic effects”, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20210629-1

Zob. także Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej. 2020. “European Union 2020”, str.  14, https://www.iea.org/reports/european-union-2020

[5] China Energy Portal. 2021. “2019 electricity & other energy statistics (preliminary)”, via https://chinaenergyportal.org/en/2019-electricity-other-energy-statistics-preliminary/

Zob. także Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej. 2021. “Renewable Energy Statistics 2021”, str.  158, https://irena.org/publications/2021/Aug/Renewable-energy-statistics-2021

[6] Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2020. “Renewables 2020: overview”, https://www.iea.org/reports/renewables-2020?mode=overview

[7] Turk, D.; Kamiya, G. 2020. “The impact of the Covid-19 crisis on clean energy progress”. Międzynarodowa Agencja Energetyczna, https://www.iea.org/articles/the-impact-of-the-covid-19-crisis-on-clean-energy-progress

[7] Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2021. “The Role of Critical Minerals in Clean Energy Transitions”, str. 55.

[8] Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2021. “The Role of Critical Minerals in Clean Energy Transitions”, str. 55.

[9] Id., str.  63.

[10] Id., str.  84.

[11] FTSE Russell. 2018. “Investing in the global green economy: busting common myths”, https://content.ftserussell.com/sites/default/files/research/fr_investing_in_the_global_green_economy.pdf?_ga=2.2437301.443003715.1633101333-1935563774.1633101333

[12] Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2021. “Press release: Clean energy demand for critical minerals set to soar as the world pursues net zero goals”, https://www.iea.org/news/clean-energy-demand-for-critical-minerals-set-to-soar-as-the-world-pursues-net-zero-goals.

[13] Sovacool, B. K. 2016. “How long will it take? Conceptualizing the temporal dynamics of energy transitions”. Energy Research & Social Science 13: 202-215, str.  205.

[14] Berdysheva, S.; Ikonnikova, S. 2021. “The Energy Transition and Shifts in Fossil Fuel Use: The Study of International Energy Trade and Energy Security Dynamics”. Energies 14 (5396), str. 1.

[15] Id. str. 1-2.

[16] Id. str.  2.

[17] Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2018. “World Energy Outlook”, str. 180.

[18] Goldthau, A. 2020. “The Global Energy Transition and the Global South”. In The Geopolitics of the Global Energy Transition edited by M. Hafner and S. Tagliapietra, str. 334.

[19] Id., str. 321.

[20] Id., str. 324.

[21] Część kluczowych minerałów niezbędnych dla powodzenia globalnej transformacji ekologicznej są wydobywana jest przede wszystkim w niektórych z najsłabiej rozwiniętych krajów. Przykładem jest Demokratyczna Republika Konga, która zapewnia obecnie 70 % światowych dostaw kobaltu. Zob: Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2021. “The Role of Critical Minerals in Clean Energy Transitions”, str. 12.

[22] Goldthau, A. 2020. “The Global Energy Transition and the Global South”. In The Geopolitics of the Global Energy Transition edited by M. Hafner and S. Tagliapietra, str. 324.

[23] Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2021. “The Role of Critical Minerals in Clean Energy Transitions”, str. 13.

[24] Argus Media. 2021. “China ETS: Emissions prices, volumes hit new record low”, https://www.argusmedia.com/en/news/2250672-china-ets-emissions-prices-volumes-hit-new-record-low

[25] Zob. Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2020. “China’s Emissions Trading Scheme”, https://www.iea.org/reports/chinas-emissions-trading-scheme

[26] Zob. Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2021. “Net Zero by 2050: A Roadmap for the Global Energy Sector”, https://iea.blob.core.windows.net/assets/beceb956-0dcf-4d73-89fe-1310e3046d68/NetZeroby2050-ARoadmapfortheGlobalEnergySector_CORR.pdf

[27] Saudi Vision 2030. 2016. Available at: https://www.vision2030.gov.sa/v2030/overview/, str.  60.

[28] Saudi Green Initiative. Available at: https://www.saudigreeninitiative.org/targets/renewable-energy/.

[29] Zob. IFRI. 2019. “Russia’s Energy Strategy-2035: Struggling to Remain Relevant”, https://www.ifri.org/en/publications/etudes-de-lifri/russieneireports/russias-energy-strategy-2035-struggling-remain

[30] Commission on Growth, Structural Change and Employment. 2020. Act to Reduce and End Coal-Powered Energy and Amend Other Laws, http://www.bgbl.de/xaver/bgbl/start.xav?startbk=Bundesanzeiger_BGBl&jumpTo=bgbl120s1818.pdf

[31] Destatis. 2021. “Press release #429: Electricity production in the 1st half of 2021”, https://www.destatis.de/EN/Press/2021/09/PE21_429_43312.html. Accessed: 01.10.2021.

[32] Zob. Międzynarodowa Agencja Energetyczna. 2019. “The Future of Hydrogen”, https://www.iea.org/reports/the-future-of-hydrogen

[33] Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej. 2019. “A New World: The Geopolitics of the Energy Transition”. Global Commission on the Geopolitics of Energy Transformation, https://www.irena.org/publications/2019/Jan/A-New-World-The-Geopolitics-of-the-Energy-Transformation. Accessed: 01.10.2021.

[34] Zob.Ritchie, H. 2017. “How long before we run out of fossil fuels?”,str.  https://ourworldindata.org/how-long-before-we-run-out-of-fossil-fuels; zob. także Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej. 2018. “Global Energy Transformation: A roadmap to 2050”, https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2018/Apr/IRENA_Report_GET_2018.pdf. Accessed: 01.10.2021.

Obrazek posiada pusty atrybut alt; plik o nazwie NIW-PROO-jednolita-4.png

JEŻELI DOCENIASZ NASZĄ PRACĘ, DOŁĄCZ DO GRONA NASZYCH DARCZYŃCÓW!

Z otrzymanych funduszy sfinansujemy powstanie kolejnych publikacji.

Możliwość wsparcia to bezpośrednia wpłata na konto Instytutu Nowej Europy:

95 2530 0008 2090 1053 7214 0001 tytułem: „darowizna na cele statutowe”.

  • Facebook
  • Twitter
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Google+
  • LinkedIn
  • E-Mail

Related Posts

See All Publications
  • Chiny, Indo-Pacyfik, Publikacje, Wywiad

Niekończąca się pandemia, wiszący konflikt o Tajwan i rywalizacja z USA. Czy Chiny mają czas na Europę? [dr Michał Bogusz]

Poniższy wywiad jest fragmentem publikacji Instytutu Nowej Europy – Rok obaw i nadziei. Co czeka Europę w 2023? [Raport] Szansa czy zagrożenie? To dylemat…
  • Michał Banasiak
  • 20 marca, 2023
  • Bezpieczeństwo, NATO, Publikacje, Ukraina

Od specjalnej operacji wojskowej do wojny totalnej z NATO. Jak stworzyć nową żelazną kurtynę i uniknąć katastrofy

Tekst przygotowany w ramach Akademii INE, cyklu publikacji tworzonych przez młodych analityków i praktykantów Instytutu Nowej Europy. Włodzimierz Lenin stwierdził, że w historii ludzkości zdarzają…
  • Jakub Knopp
  • 16 marca, 2023
  • Azja, Bezpieczeństwo, Energetyka, Publikacje

Kryzys energetyczny w państwach Azji Centralnej

Artykuł w skrócie: Sektory energetyczne państw Azji Centralnej opierają się głównie na infrastrukturze z czasów Związku Radzieckiego.Kryzys energetyczny w Azji…
  • Krystian Pachucki-Włosek
  • 14 marca, 2023
See All Publications

Comments are closed.

Maciej Bukowski, LL.M. Doktorant w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, absolwent l'École de Droit de la Sorbonne i Cornell Law School. Ekspert w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.
Program Europa tworzą:

Marcin Chruściel

Dyrektor programu. Absolwent studiów doktoranckich z zakresu nauk o polityce na Uniwersytecie Wrocławskim, magister stosunków międzynarodowych i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prezes Zarządu Instytutu Nowej Europy.

dr Artur Bartoszewicz

Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej. Ekspert w dziedzinie polityki publicznej, w tym m. in. strategii państwa i gospodarki.

Michał Banasiak

Specjalizuje się w relacjach sportu i polityki. Autor analiz, komentarzy i wywiadów z zakresu dyplomacji sportowej i polityki międzynarodowej. Były dziennikarz Polsat News i wysłannik redakcji zagranicznej Telewizji Polskiej.

Maciej Pawłowski

Ekspert ds. migracji, gospodarki i polityki państw basenu Morza Śródziemnego. W latach 2018-2020 Analityk PISM ds. Południowej Europy. Autor publikacji w polskiej i zagranicznej prasie na temat Hiszpanii, Włoch, Grecji, Egiptu i państw Magrebu. Od września 2020 r. mieszka w północnej Afryce (Egipt, Algieria).

Jędrzej Błaszczak

Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi.

Program Bezpieczeństwo tworzą:

dr Aleksander Olech

Dyrektor programu. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Jego główne zainteresowania badawcze to terroryzm, bezpieczeństwo w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.

dr Agnieszka Rogozińska

Członek Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce. Zainteresowania badawcze koncentruje na problematyce bezpieczeństwa euroatlantyckiego, instytucjonalnym wymiarze bezpieczeństwa i współczesnych zagrożeniach.

Aleksy Borówka

Doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów w kadencji 2020. Autor kilkunastu prac naukowych, poświęconych naukom o bezpieczeństwie, naukom o polityce i administracji oraz stosunkom międzynarodowym. Laureat I, II oraz III Międzynarodowej Olimpiady Geopolitycznej.

Karolina Siekierka

Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku stosunki międzynarodowe, specjalizacji Bezpieczeństwo i Studia Strategiczne. Jej zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną i wewnętrzną Francji, prawa człowieka oraz konflikty zbrojne.

Stanisław Waszczykowski

Podoficer rezerwy, student studiów magisterskich na kierunku Bezpieczeństwo Międzynarodowe i Dyplomacja na Akademii Sztuki Wojennej, były praktykant w BBN. Jego zainteresowania badawcze obejmują m.in. operacje pokojowe ONZ oraz bezpieczeństwo Ukrainy.

Leon Pińczak

Student studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku stosunki międzynarodowe. Dziennikarz polskojęzycznej redakcji Biełsatu. Zawodowo zajmuje się obszarem postsowieckim, rosyjską polityką wewnętrzną i doktrynami FR. Biegle włada językiem rosyjskim.

Program Indo-Pacyfik tworzą:

Łukasz Kobierski

Dyrektor programu. Współzałożyciel INE oraz prezes zarządu w latach 2019-2021. Stypendysta szkoleń z zakresu bezpieczeństwa na Daniel Morgan Graduate School of National Security w Waszyngtonie, ekspert od stosunków międzynarodowych. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wiceprezes Zarządu INE.

dr Joanna Siekiera

Prawnik międzynarodowy, doktor nauk społecznych, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bergen w Norwegii. Była stypendystką rządu Nowej Zelandii na Uniwersytecie Victorii w Wellington, niemieckiego Institute of Cultural Diplomacy, a także francuskiego Institut de relations internationales et stratégiques.

Paweł Paszak

Absolwent stosunków międzynarodowych (spec. Wschodnioazjatycka) na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta University of Kent (W. Brytania) i Hainan University (ChRL). Doktorant UW i Akademii Sztuki Wojennej. Jego zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną ChRL oraz strategiczną rywalizację Chiny-USA.

Jakub Graca

Magister stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim; studiował także filologię orientalną (specjalność: arabistyka). Analityk Centrum Inicjatyw Międzynarodowych (Warszawa) oraz Instytutu Nowej Europy. Zainteresowania badawcze: Stany Zjednoczone (z naciskiem na politykę zagraniczną), relacje transatlantyckie.

Patryk Szczotka

Absolwent filologii dalekowschodniej ze specjalnością chińską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz student kierunku double degree China and International Relations na Aalborg University oraz University of International Relations (国际关系学院) w Pekinie. Jego zainteresowania naukowe to relacje polityczne i gospodarcze UE-ChRL oraz dyplomacja.

The programme's team:

Marcin Chruściel

Programme director. Graduate of PhD studies in Political Science at the University of Wroclaw and Master studies in International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. President of the Management Board at the Institute of New Europe.

PhD Artur Bartoszewicz

Chairman of the Institute's Programme Board. Doctor of Economic Sciences at the SGH Warsaw School of Economics. Expert in the field of public policy, including state and economic strategies. Expert at the National Centre for Research and Development and the Digital Poland Projects Centre.

Michał Banasiak

He specializes in relationship of sports and politics. Author of analysis, comments and interviews in the field of sports diplomacy and international politics. Former Polsat News and Polish Television’s foreign desk journalist.

Maciej Pawłowski

Expert on migration, economics and politics of Mediterranean countries. In the period of 2018-2020 PISM Analyst on Southern Europe. Author of various articles in Polish and foreign press about Spain, Italy, Greece, Egypt and Maghreb countries. Since September 2020 lives in North Africa (Egypt, Algeria).

Jędrzej Błaszczak

Graduate of Law at the University of Silesia. His research interests focus on the Three Seas Initiative and politics in Bulgaria. He acquired experience at the European Foundation of Human Rights in Vilnius, the Center for the Study of Democracy in Sofia, and in Polish embassies in Tehran and Tbilisi.

PhD Aleksander Olech

Programme director. Visiting lecturer at the Baltic Defence College, graduate of the European Academy of Diplomacy and War Studies University. His main research interests include terrorism, international cooperation for security in Eastern Europe and the role of NATO and the EU with regard to hybrid threats.

PhD Agnieszka Rogozińska

Member of the Institute's Programme Board. Doctor of Social Sciences in the discipline of Political Science. Editorial secretary of the academic journals "Politics & Security" and "Independence: journal devoted to Poland's recent history". Her research interests focus on security issues.

Aleksy Borówka

PhD candidate at the Faculty of Social Sciences in the University of Wroclaw, the President of the Polish National Associations of PhD Candidates in 2020. The author of dozen of scientific papers, concerning security studies, political science, administration, international relations. Laureate of the I, II and III International Geopolitical Olympiad.

Karolina Siekierka

Graduate of International Relations specializing in Security and Strategic Studies at University of Warsaw. Erasmus student at the Université Panthéon-Sorbonne (Paris 1) and the Institut d’Etudes Politique de Paris (Sciences Po Paris). Her research areas include human rights, climate change and armed conflicts.

Stanisław Waszczykowski

Reserve non-commissioned officer. Master's degree student in International Security and Diplomacy at the War Studies University in Warsaw, former trainee at the National Security Bureau. His research interests include issues related to UN peacekeeping operations and the security of Ukraine.

Leon Pińczak

A second-degree student at the University of Warsaw, majoring in international relations. A journalist of the Polish language edition of Belsat. Interested in the post-Soviet area, with a particular focus on Russian internal politics and Russian doctrines - foreign, defense and information-cybernetic.

Łukasz Kobierski

Programme director. Deputy President of the Management Board. Scholarship holder at the Daniel Morgan Graduate School of National Security in Washington and an expert in the field of international relations. Graduate of the University of Warsaw and the Nicolaus Copernicus University in Toruń

PhD Joanna Siekiera

International lawyer, Doctor of social sciences, postdoctor at the Faculty of Law, University of Bergen, Norway. She was a scholarship holder of the New Zealand government at the Victoria University of Wellington, Institute of Cultural Diplomacy in Germany, Institut de relations internationales et stratégiques in France.

Paweł Paszak

Graduate of International Relations (specialisation in East Asian Studies) from the University of Warsaw and scholarship holder at the University of Kent (UK) and Hainan University (China). PhD candidate at the University of Warsaw and the War Studies University. His research areas include the foreign policy of China and the strategic rivalry between China and the US in the Indo-Pacific.

Jakub Graca

Master of International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. He also studied Arabic therein. An analyst at the Center for International Initiatives (Warsaw) and the Institute of New Europe. Research interests: United States (mainly foreign policy), transatlantic relations.

Patryk Szczotka

A graduate of Far Eastern Philology with a specialization in China Studies at the University of Wroclaw and a student of a double degree “China and International Relations” at Aalborg University and University of International Relations (国际关系学院) in Beijing. His research interests include EU-China political and economic relations, as well as diplomacy.

Three Seas Think Tanks Hub is a platform of cooperation among different think tanks based in 3SI member countries. Their common goal is to strengthen public debate and understanding of the Three Seas region seen from the political, economic and security perspective. The project aims at exchanging ideas, research and publications on the region’s potential and challenges.

Members

The Baltic Security Foundation (Latvia)

The BSF promotes the security and defense of the Baltic Sea region. It gathers security experts from the region and beyond, provides a platform for discussion and research, promotes solutions that lead to stronger regional security in the military and other areas.

The Institute for Politics and Society (Czech Republic)

The Institute analyses important economic, political, and social areas that affect today’s society. The mission of the Institute is to cultivate the Czech political and public sphere through professional and open discussion.

Nézöpont Institute (Hungary)

The Institute aims at improving Hungarian public life and public discourse by providing real data, facts and opinions based on those. Its primary focus points are Hungarian youth, media policy and Central European cooperation.

The Vienna Institute for International Economic Studies (Austria)

The wiiw is one of the principal centres for research on Central, East and Southeast Europe with 50 years of experience. Over the years, the Institute has broadened its expertise, increasing its regional coverage – to European integration, the countries of Wider Europe and selected issues of the global economy.

The International Institute for Peace (Austria)

The Institute strives to address the most topical issues of the day and promote dialogue, public engagement, and a common understanding to ensure a holistic approach to conflict resolution and a durable peace. The IIP functions as a platform to promote peace and non-violent conflict resolution across the world.

The Institute for Regional and International Studies (Bulgaria)

The IRIS initiates, develops and implements civic strategies for democratic politics at the national, regional and international level. The Institute promotes the values of democracy, civil society, freedom and respect for law and assists the process of deepening Bulgarian integration in NATO and the EU.

The European Institute of Romania

EIR is a public institution whose mission is to provide expertise in the field of European Affairs to the public administration, the business community, the social partners and the civil society. EIR’s activity is focused on four key domains: research, training, communication, translation of the EHRC case-law.

The Institute of New Europe (Poland)

The Institute is an advisory and analytical non-governmental organisation active in the fields of international politics, international security and economics. The Institute supports policy-makers by providing them with expert opinions, as well as creating a platform for academics, publicists, and commentators to exchange ideas.

YouTube

Zachęcamy do subskrypcji!

Co tydzień będziesz otrzymywać aktualizacje dotyczące najnowszych publikacji INE i dodatkowych materiałów.

Najnowsze publikacje

  • Niekończąca się pandemia, wiszący konflikt o Tajwan i rywalizacja z USA. Czy Chiny mają czas na Europę? [dr Michał Bogusz]
    przez Michał Banasiak
    20 marca, 2023
  • Od specjalnej operacji wojskowej do wojny totalnej z NATO. Jak stworzyć nową żelazną kurtynę i uniknąć katastrofy
    przez Jakub Knopp
    16 marca, 2023
  • Kryzys energetyczny w państwach Azji Centralnej
    przez Krystian Pachucki-Włosek
    14 marca, 2023
  • 20 lat rządów i… koniec? Co w 2023 roku czeka Turcję Erdoğana?
    przez Michał Banasiak
    13 marca, 2023
  • Syria. Państwo w ruinie
    przez Grzegorz Kordylas
    9 marca, 2023

Kategorie

NAJPOPULARNIEJSZE TAGI:

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org

Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo międzynarodowe Chiny Geopolityka NATO Polityka międzynarodowa Polska Rosja Ukraina Unia Europejska USA

  • Home
  • Ukraine
  • Publications
  • Reports
  • Programmes
  • People
  • Contact

Funded by the National Liberty Institute – Center for Civil Society
Development under the Governmental Civil Society Organisations Development Programme for 2018-2030

© 2019-2022 Fundacja Instytut Nowej Europy · Wszystkie prawa zastrzeżone · Wesprzyj nas