Przegląd wydarzeń UE-Chiny (1.07-15.07)

Autorzy: Patryk Szczotka i Łukasz Kobierski

Sprzedaż 292 samolotów Airbusa dla chińskich przewoźników za 37 mld $

Cztery chińskie linie lotnicze – Air China, Southern Airlines, China Eastern Airlines, Shenzhen Airlines – ogłosiły zamówienia na 292 samoloty Airbus A320neo o wartości ponad 249 miliardów juanów (około 37 miliardów dolarów). W maju China Southern zdecydowało o pozbyciu się z planu rozwoju swojej floty ponad stu Boeingów 737 MAX – konkurentów A320 – powołując się na niepewność dostaw. Przedstawiciele Boeinga ogłosili w komentarzu do sytuacji, że „to rozczarowujące, że różnice geopolityczne nadal ograniczają eksport amerykańskich samolotów”.

Rozmowy holendersko-amerykańskie ws. wprowadzenia zakazu sprzedaży do Chin technologii wytwarzania chipów przez holenderską firmę ASML Holding NV

Holandia i USA prowadzą dyskusje na temat blokowania sprzedaży do Chin przez firmę ASML Holding NV technologii wykorzystywanej do produkcji chipów. Rzecznik chińskiego ministerstwa spraw zagranicznych Zhao Lijian stwierdził, że Stany Zjednoczone łączą kwestie technologiczne i handlowe z polityką i ideologią i wykorzystują je jako narzędzia do tworzenia blokady technologicznej. Blokada znacznie utrudni chińskie starania, aby stać się światowej klasy producentem półprzewodników. ASML jest największym na świecie producentem narzędzi litograficznych używanych do produkcji wszelkiego rodzaju chipów. Jak tłumaczy portal Tom’s Hardware, firma nie może sprzedawać swoim chińskim klientom sprzętu do litografii w skrajnym ultrafiolecie (EUV). Amerykańscy politycy proponują ograniczenia, zgodnie z którymi ASML nie będzie w stanie sprzedawać chińskim klientom także narzędzi do litografii głębokiego ultrafioletu (DUV). DUV jest używany do wytwarzania większości powszechnie stosowanych chipów, które zasilają komputery, serwery, elektronikę mobilną, pojazdy autonomiczne i roboty. Przekonanie rządu holenderskiego do zakazu sprzedaży produktów chińskim klientom jest problematyczną kwestią, gdyż chińscy kontrahenci odpowiadali za około 16% przychodów ASML w 2021 roku.

Wizyta czteroosobowej tajwańskiej delegacji na Litwie

Najwyższy wysłannik Tajwanu do Stanów Zjednoczonych Hsiao Bi-khim (蕭美琴) i wiceminister spraw zagranicznych Harry Tseng (曾厚仁) oraz deputowani rządzącej Demokratycznej Partii Postępowej Chiu Chih-wei (邱志偉) i Lin Ching-yi (林靜儀), którzy są członkami Grupy Parlamentarnej Przyjaźni z Krajami Bałtyckimi przybyli 7 lipca do Wilna na konferencję z okazji stulecia nawiązania stosunków dyplomatycznych Litwy z USA. Tseng wziął udział w dyskusji „Defining Europe Whole and Free”, podczas gdy Hsiao i Chiu rozmawiali w panelu „Global Arena of the Fight for Freedom”. Konferencja ma na celu zbudowanie „solidnego fundamentu wolności, aby dalej opowiadać się za pokojem i wartościami demokratycznymi na całym świecie, stojąc w opozycji do autokratycznych reżimów. W forum uczestniczyli przedstawiciele parlamentów z Polski Ukrainy, Wielkiej Brytanii, Francji, USA i Kanady, zaś samo wydarzenie zakończyło się wystąpieniem wygnanej liderki białoruskiej opozycji Swietłany Cichanouskiej. Wizyta tajwańskich urzędników w Wilnie jest kontynuacją trendu zbliżenia obu rządów, co jest nie w smak Chińskiej Republice Ludowej.

Potępienie przez PE aresztowania kardynała Josepha Zen oraz czterech innych działaczy na rzecz demokracji w Hongkongu – 7 lipca

7 lipca 2022 Parlament Europejski potępił aresztowanie kardynała 90-letniego Josepha Zen i czterech innych powierników Funduszu Pomocy Humanitarnej 612 w Hongkongu, uznając, że był to atak na wolności gwarantowane w ustawie zasadniczej Hongkongu, w tym wolność religii lub przekonań. Fundusz pomocowy powstał w 2019 r., aby nieść pomoc prawną i finansową osobom zaangażowanym w demonstracje prodemokratyczne, jednak musiał zakończyć działalność dwa lata później w wyniku rozpoczęcia przez policję dochodzenia w sprawie jego działań.

Przemówienie pożegnalne ambasadora UE w ChRL Nicolas Chapuisa nt. relacji UE-Chiny

8 lipca miało miejsce przyjęcie pożegnalne ambasadora UE w ChRL Nicolas Chapuisa, połączony z obchodami Dnia Europy (opóźnione o dwa miesiące z powodu ostatnich ograniczeń pandemicznych w Pekinie). W swoim przemówieniu, wskazał on głównie na problemy w wzajemnych relacjach. Wśród nich wymienił niezbilansowany handel, mniejsze zaufanie europejskich inwestorów, różnice polityczne, naciski gospodarcze na Litwę, inne postrzeganie wojny na Ukrainie, kwestia praw człowieka. Ze strony Chin uczestniczył w wydarzeniu specjalny przedstawiciel rządu chińskiego ds. europejskich Wu Hongbo. Wskazał na wysoką wymianę handlową i na ustanowiono mechanizmy dialogu wysokiego szczebla w kwestiach cyfrowych i ekologicznych. W jego opinii Chiny i UE powinny skoncentrować się na dialogu i współpracy.

Spotkanie ministra SZ Chin Wang Yi z ministrem SZ Hiszpanii Jose Manuel Albares Bueno w ramach spotkania ministrów SZ G20 na Bali – 8 lipca

8 lipca 2022 minister spraw zagranicznych ChRL Wang Yi spotkał się z hiszpańskim ministrem spraw zagranicznych José Manuelem Albaresem Bueno przy okazji spotkania ministrów spraw zagranicznych G20 na wyspie Bali. Wang wyraził chęć współpracy w sprawie organizacji chińsko-hiszpańskiego Roku Kultury i Turystyki 2023 i podkreślił, że Chiny są budowniczym, obrońcą i beneficjentem obecnego ładu międzynarodowego i będą wspierać wolny handel z otwartą postawą i promować współpracę win-win, co jest tradycyjnym elementem chińskich oświadczeń na arenie międzynarodowej. Hiszpania obejmie przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej w drugiej połowie 2023 roku. Albares stwierdził, że Chiny odgrywają kluczową rolę w rozwiązywaniu problemów globalnych takich zmiany klimatyczne, ale także utrzymanie pokoju i stabilności. Poprosił także o aktywną współpracę w zakończeniu wojny na Ukrainie. Podczas konferencji Albares spotkał się także ze swoimi odpowiednikami z USA, Japonii, Meksyku i Brazylii.

Posiedzenie Jensa Stoltenberga w Parlamencie Europejskim o Chinach

14 lipca odbyło się posiedzenie Sekretarza Generalnego NATO Jensa Stoltenberga z członkami Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego i Podkomisji Bezpieczeństwa i Obrony w PE. W swoim przemówieniu i odpowiedziach na pytania parlamentarzystów, mówił o ostatnich decyzjach NATO i dalszych planach. Powtórzył, że Chiny stały się wzywaniem dla naszych interesów, wartości i bezpieczeństwa. Dodał, że Chiny i Rosja coraz ściślej ze sobą współpracują. W kontekście ChRL wskazał, że w sprawie eksportu kluczowych technologii, handlu czy o kontrolę nad infrastrukturą krytyczną w tym sieci 5G, musimy upewnić się, że bezpieczeństwo jest ważniejsze niż wolny handel. Stoltenberga niepokoi również, chińska i rosyjska obecność na Bałkanach Zachodnich. Jego zdaniem, modernizacja i rozbudowa armii chińskiej mają raczej charakter ofensywny niż defensywny. Powiedział także, że szanuje, że Chiny różnią się od UE, ale poszanowanie praw człowieka jest niezbędne.

Spotkanie szefów MSZ Francji i Chin

8 lipca miało miejsce spotkanie minister ds. europejskich oraz zagranicznych Francji Catherine Colonna z jej chińskim odpowiednikiem Wang Yi w ramach spotkania ministrów SZ G20 na Bali. Francuska minister napisała, że rozmowa dotyczyła m.in. połączeń lotniczych, powrotu francuskich studentów do Chin i wpływie rosyjskiej agresji na Ukrainie. Wang Yi powiedział, że bardzo docenia i zdecydowanie popiera przestrzeganie autonomii strategicznej przez Francję. Obie strony uzgodniły, że będą promować wymianę międzyludzką i kulturalną, oraz zacieśniać współpracę w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu i ochrony różnorodności biologicznej.

Josep Borrell spotkał się z Wang Yi

7 lipca, Wysoki Przedstawiciele UE ds. Polityki Zagranicznej oraz Bezpieczeństwa Josep Borrell spotkał się ministrem spraw zagranicznych Chin Wang Yi w ramach spotkania ministrów spraw zagranicznych państw grupy G20 na Bali. Borrell wezwał Chiny do odegrania bardziej konstruktywnej roli w rozwiązaniu agresji Rosji na Ukrainę i powstrzymania dezinformacji o przyczynach i katastrofalnych globalnych skutkach gospodarczych ataku Rosji. Wang Yi powiedział, że obie strony muszą podtrzymywać prawdziwy multilateralizm i odrzucać próby odłączenia lub odcięcia łańcuchów dostaw i działań, które naruszają obiektywne prawa gospodarcze. Jego zdaniem Chiny i UE muszą odłożyć na bok różnice i dążyć do obopólnych korzyści.

Nowe unijne prawo zmieniające zasady zagranicznych subsydiów uderza m.in. w chińskie przedsiębiorstwa, które obawiają się zmian

Komisja Handlu Parlamentu Europejskiego zagłosowała w czwartek 14 lipca jednogłośnie nad nowym rozporządzeniem o dotacjach zagranicznych. Prawodawcy mają głosować nad nim na listopadowej sesji plenarnej. Zgodnie z rozporządzeniem firmy angażujące się w duże przetargi publiczne lub fuzje i przejęcia w UE będą musiały zgłaszać wkłady finansowe, które otrzymały od zagranicznych rządów. Komisja Europejska może również rozpocząć dochodzenie z własnej inicjatywy w sprawie potencjalnie antykonkurencyjnego zachowania. Rozporządzenie pozwala na zbadanie przejęć o wartości 500 mln euro oraz ofert zamówień publicznych od firm o wartości 250 mln euro, jeśli wystąpi podejrzenie, że są one sponsorowane przez dotacje zagraniczne. Chińska Izba Handlowa przy UE wygłosiła oświadczenie w którym zwróciła uwagę na to, że przepisy mogą stać się dla zagranicznych firm przyczyną znacznych obciążeń administracyjnych.

Nowa ambasador Niemiec w Chinach

15 lipca Patricia Flor oficjalnie rozpoczęła pracę jako nowa ambasador Republiki Federalnej Niemiec w Chinach. Ma blisko 30-letnie doświadczenie dyplomatyczne. Ostatnio pełniła funkcję ambasador UE w Japonii.