Przegląd wydarzeń UE-Chiny (01.05-15.05)

Autorzy: Łukasz Kobierski i Patryk Szczotka.

28. szczyt UE-Japonia i krytyka podejmowanych na nim tematów dot. ChRL

12 maja w Tokio odbył się szczyt Unii Europejskiej z Japonią, podczas którego Unię reprezentowali przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel oraz przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, z kolei Japonię – premier Fumio Kishida. We wspólnym oświadczeniu obie strony podkreśliły m.in. zaniepokojenie sytuacją na Morzu Wschodniochińskim, Morzu Południowochińskim oraz wokół wysp Senkaku, jak również poruszyły sporne kwestie dotyczące praw człowieka w regionie Xinjiangu oraz sytuacji w Hongkongu. Dzień później do oświadczenia ze szczytu UE-Japonia odniósł się na konferencji prasowej rzecznik MSZ ChRL Zhao Lijian, który stwierdził, że Unia Europejska oraz Japonia „oczerniają” ChRL i mieszają się w wewnętrzne sprawy Chin, do których zaliczył kwestie Tajwanu, Hongkongu, wysp Senkaku (w Chinach znanych pod nazwą Diaoyu) oraz Xinjiangu. Szczyt, oraz wynikający z niego zgrzyt na linii Pekin-Bruksela, to część szerszego zaangażowania Unii w partnerstwo z Japonią oraz Koreą Południową jako jednymi z kluczowych, liberalnych sojuszników Wspólnoty w Azji Wschodniej. W obliczu niewielkich rezultatów kwietniowego szczytu UE-ChRL dalsze wzmacnianie więzi instytucjonalnych z tymi państwami będzie postępować, wtórując także podobnym działaniom administracji prezydenta Bidena, która również stawia na zacieśnianie więzi z tradycyjnymi sojusznikami w regionie.

30-lecie stosunków dyplomatycznych Słowenia-Chiny

12 maja, z okazji 30-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Słowenią a Chińską Republiką Ludową, doszło do wymiany listów pomiędzy prezydentem Słowenii Borutem Pahorem a Przewodniczącym Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinpingiem. Prezydent Pahor pogratulował przewodniczącemu Xi rozwoju, jaki Chiny osiągnęły w wielu dziedzinach na przestrzeni tego czasu, jak również podkreślił gospodarczy wymiar wzajemnej współpracy, która w ostatnim czasie objęła między innymi sporty zimowe. Przewodniczący Xi zasugerował natomiast, żeby tegoroczną rocznicę potraktować jako punkt wyjścia do szerszej współpracy, opierającej się m.in. na Inicjatywie Pasa i Szlaku. Otwarte pozostaje pytanie, czy format 17+1 – dedykowany Słowenii i innym państwom regionu jako jedno z narzędzi globalnej Inicjatywy Pasa i Szlaku – jest w stanie przeżyć swój instytucjonalny renesans po tym, jak brak efektów formatu zniechęcił jego uczestników do aktywnego udziału.

Rozmowa Emmanuel Macron-Xi Jinping

Prezydent Francji Emmanuel Macron odbył 10 maja rozmowę telefoniczną z Przewodniczącym Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinpingiem. W rozmowie poruszono takie kwestie, jak wojna w Ukrainie (i związane z nią kryzys humanitarny oraz ryzyko kryzysu żywnościowego), architektura bezpieczeństwa w Europie, chińskie sankcje na Litwę, kryzys pandemiczny w Chinach, umowa inwestycyjna Unia Europejska-Chiny (znana szerzej pod swoją angielską nazwą Comprehensive Agreement on Investment), czy kwestia nieprzestrzegania przez Chiny konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (w kontekście organizowania przez Pekin przymusowych prac przez Ujgurów). Ponadto Emmanuel Macron podkreślił bilateralny wymiar współpracy na linii Paryż-Pekin w takich aspektach, jak przemysł lotniczy oraz cywilna energetyka jądrowa. Przewodniczący Xi zwrócił natomiast Macronowi uwagę, że Europa powinna sama wziąć odpowiedzialność za swoje bezpieczeństwo, a nie polegać w tej kwestii na Stanach Zjednoczonych, jak robiła to dotychczas. Obie strony zgodziły się, że pokój pomiędzy Rosją a Ukrainą powinien zostać przywrócony w drodze negocjacji na linii Moskwa-Kijów.

Rozmowa Olaf Scholz-Xi Jinping

Kanclerz Niemiec Olaf Scholz rozmawiał 9 maja z przewodniczącym Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinpingiem w formule wideokonferencji. Rozmowa dotyczyła m.in. dalszego pogłębiania stosunków dwustronnych i współpracy w sferze gospodarczej, rosyjskiego ataku na Ukrainę oraz jego wpływu na światowe dostawy żywności i bezpieczeństwo energetyczne. Xi powiedział, że należy dołożyć wszelkich starań, aby uniknąć nasilenia się konfliktu w Ukrainie oraz dodał, że bezpieczeństwo Europy powinno być w rękach samych Europejczyków. Zachęcał też Scholza do współpracy w zakresie technologii, ochrony środowiska, handlu usługami, sztucznej inteligencji i cyfryzacji. Przewodniczący wyraził nadzieję, że Niemcy odegrają pozytywną rolę w rozwoju stosunków chińsko-unijnych.

G7 i UE o wyborach w Hongkongu

Ministrowie spraw zagranicznych G7 – Kanady, Francji, Niemiec, Włoch, Japonii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych Ameryki – oraz Wysoki Przedstawiciel Unii Europejskiej, podkreślili we wspólnym oświadczeniu z 9 maja głębokie zaniepokojenie procesem wyboru na stanowisko szefa Hongkong oraz stałą erozją praw politycznych i obywatelskich, oraz autonomii Hongkongu. Zdaniem rzecznika MSZ ChRL proces wyborczy został przeprowadzony w sposób uczciwy i sprawiedliwy, zgodnie z prawem i przepisami. Zhao Lijian powiedział, że to czysto wewnętrzna sprawa Chin i sprzeciwiają się rażące ingerencji niektórych państw i organizacji zachodnich.

Dzień Wolności Prasy zorganizowany online przez Delegaturę UE w Chinach

Z okazji Światowego Dnia Wolności Pracy, który miał miejsce 3 maja, Delegatura Unii Europejskiej w Chinach zorganizowała 6 maja wydarzenie, które otworzył Ambasador Unii Europejskiej w Chińskiej Republice Ludowej Nicholas Chapuis. Podkreślił on, że Unia Europejska będzie wspierać wolność słowa oraz zwalczać dezinformację, jak również zwrócił uwagę, że w wyniku pogarszającej się sytuacji chińskich mediów coraz trudniej monitorować wydarzenia mające miejsce w ChRL. Zwrócił także uwagę na represje dziennikarzy, powołując się na przykłady zatrzymania takich redaktorów jak Gui Minhai, Zhang Zhan, Fang Bin, Sophia Huang Xieqin, Haze Fan.