Przegląd wydarzeń UE-Chiny (16.06-30.06)

Autorzy: Patryk Szczotka i Łukasz Kobierski.

Ambasadorowie kilku państw europejskich wystosowali apel do Pekinu o złagodzenie polityki zero-covid

Ambasadorowie Szwajcarii, Francji, Norwegii, Włoch i Chorwacji zaapelowali do Pekinu o złagodzenie przepisów uniemożliwiających spotkania fizyczne. Przedstawiciele dyplomatyczni zauważyli, że spotkania w tradycyjnej formie pozwalają ograniczyć ryzyko niezrozumienia i błędów komunikacyjnych, zaś w dalszej perspektywie mogą powodować brak zaufania pomiędzy stronami. Zwrócili oni ponadto uwagę na konieczność ożywienia wymiany akademickiej i biznesowej, która jest kluczem do pielęgnowania talentów i zapewnienia konkurencyjności ekonomicznej. Głosy ambasadorów zdają się potwierdzać opinie środowisk biznesowych i studenckich, które najbardziej ucierpiały na chińskim lockdownie, uniemożliwiając podjęcie studiów w Chinach, a także znacząco utrudniając pielęgnowanie relacji biznesowych z Państwem Środka.

Główny doradca kanclerza Niemiec ds. polityki międzynarodowej wypowiedział się krytycznie nt. traktowania ChRL i Rosji jako jednakowego zagrożenia dla Zachodu

20 czerwca podczas wydarzenia zorganizowanego przez Niemiecką Radę Stosunków Zagranicznych Jens Plötner – główny doradca ds. polityki zagranicznej kanclerza Niemiec Olafa Scholza – wezwał do uniknięcia rywalizacji z Chinami, argumentując, że umieszczenie „Chin i Rosji w jednym garnku” grozi przekształceniem się w samospełniającą się przepowiednię poprzez zbliżenie ich do siebie, podobnie jak próby ekonomicznego oddzielenia się od Chin. Plötner stwierdził: „uważam, że naszym celem musi być próba ograniczenia systemowej rywalizacji [z Chinami] tak dalece, jak to możliwe”, podkreślając jednocześnie potrzebę współpracy z Pekinem w takich kwestiach, jak zmiany klimatyczne.

Szwedzki sąd utrzymał zakaz sprzedaży sprzętu 5G przez Huawei

22 czerwca administracyjny sąd apelacyjny w Sztokholmie odrzucił odwołanie Huawei w sprawie decyzji rządu zakazującej producentowi wdrażania infrastruktury sieci 5G w Szwecji. Sąd stwierdził w oświadczeniu, że uważa za słuszne założenie, że wykorzystanie produktów Huawei w centralnych funkcjach sieci 5G „może zaszkodzić bezpieczeństwu Szwecji”. Sąd niższej instancji w zeszłym roku potwierdził tę decyzję. Portal Global Times nazwał ten werdykt nierozsądnym i niepotrzebnym ruchem Szwecji, który opóźni globalne wdrożenie technologii 5G. Po Wielkiej Brytanii z lata 2020 roku Szwecja stała się drugim krajem w Europie i pierwszym w UE, który wyraźnie zabronił producentowi dostępu do prawie całej infrastruktury sieciowej, potrzebnej do uruchomienia sieci 5G.

Wiceminister rolnictwa Litwy Egidijus Giedraitis odbył trzydniową wizytę na Tajwanie

Litewska delegacja złożona z przedstawicieli administracji rządowej i środowisk biznesowych, której przewodził minister rolnictwa Egidijus Giedraitis, przybyła na Tajwan 22 czerwca, by odbyć trzydniową wizytę w stolicy wyspy, Tajpej. Jednym z głównych punktów wizyty było międzynarodowe wydarzenie Taipei International Food Show. Oprócz tajwańskich wystawców, na tegorocznych targach spożywczych przygotowano 18 działów, w których prezentowano produkty rolno-spożywcze pochodzące od państw sojuszniczych i partnerów Tajwanu. Giedraitis podziękował Tajwańczykom za wsparcie gospodarcze okazane jego krajowi podczas ekonomicznych retorsji, jakie dotknęły Litwę po otwarciu w Wilnie przedstawicielstwa Tajwanu, a także poruszył kwestię zagrożeń dla światowego bezpieczeństwa żywnościowego, wynikającego z rosyjskiej agresji na Ukrainę. Na wydarzeniu była także obecna prezydent Tajwanu Tsai Ing-Wen, która stwierdziła, że eksport produktów rolnych i żywności ma kluczowe znaczenie, jednak napotyka on zakłócenia spowodowane czynnikami politycznymi. Słowa te mogą być odczytywane jako nawiązanie do wojny w Ukrainie, ale także na potencjalne niebezpieczeństwo dla Tajwanu. Oprócz uczestnictwa w targach, Giedraitis odbył spotkanie z wiceministrem gospodarki Chen Chern-chyi w celu omówienia kwestii handlu pomiędzy Litwą a Tajwanem. Wizyta litewskiego ministra w Tajpej jest kontynuacją stabilnego trendu zacieśniania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Litwą a Tajwanem, co od ponad roku pozostaje kością niezgody pomiędzy rządami w Wilnie i Pekinie.

Premier Holandii Mark Rutte sprzeciwia się ograniczaniu relacji gospodarczych UE z ChRL

Premier Holandii Mark Rutte stwierdził po szczycie Unii Europejskiej w Brukseli, że izolowanie gospodarcze i polityczne Chin nie przysłuży się nikomu, w szczególności mieszkańcom Hongkongu czy Xinjiangu. Ten niechętny twardemu kursowi wobec Pekinu komentarz ma najprawdopodobniej podłoże ekonomiczne. Jak zauważa South China Morning Post, Chiny są trzecim co do wielkości partnerem handlowym kraju po sąsiednich Niemczech i Belgii, zaś holenderska firma ASML Holding NV to wrażliwy punkt relacji handlowych ze względu na zależność Chin od technologii ASML w celu zbudowania swojego przemysłu produkującego chipy komputerowe. Jak dodał Rutte, „(…) uważam, że UE powinna stać się geopolityczną potęgą, że musimy rozwijać własną politykę wobec Chin, w ścisłym powiązaniu z USA”. Powiązania gospodarcze pomiędzy krajami europejskimi oraz Chinami podlegają w ostatnim czasie coraz większej obserwacji. Są one wrażliwym tematem, podatnym na naciski polityczne. Ostrożna postawa holenderskiego premiera nie jest tu wyjątkiem. Przywódcy europejscy dostrzegają rozdźwięk między polityką wartości europejskich i chińskich. Występujące różnice stawiają niektóre państwa Europy w trudnym położeniu, szczególnie gdy rozległe powiązania gospodarcze sprawiają, że sprzeciw wobec stanowiska chińskiego może nieść ze sobą reperkusje ekonomiczne.

Premier Polski o Chinach

27 czerwca na portalu Politico ukazał się anglojęzyczny artykuł premiera Polski Mateusza Morawieckiego pt. „Przyszłość Zachodu stoi pod znakiem zapytania”. Dotyczył on głównie konsekwencji wojny w Ukrainie, ale znalazło się też kilka zdań na temat Chin. Zdaniem premiera w wyniku trwających na terytorium Ukrainy walk Pekin może podjąć wzmożoną aktywność w zakresie przejmowania globalnych aktywów. Stwierdził również, że Stany Zjednoczone i Europę mogą zastąpić Chiny lub Chiny w parze z Rosją, a brak zdecydowanych działań wobec Rosji może mieć negatywne skutki także dla Tajwanu.

Szef Delegacji Unii Europejskiej spotkał się z Wang Yi

28 czerwca odbyło się spotkanie Ministra Spraw Zagranicznych Chin Wang Yi z ustępującym Szefem Delegacji Unii Europejskiej w Chinach Nicolasem Chapuisem. Chapuis powiedział, że istnieje ogromny potencjał rozwoju stosunków UE-Chiny. UE jest gotowa współpracować z Chinami, aby wspólnie stawić czoła globalnym wyzwaniom, takim jak zmiany klimatu, pandemia i transformacja cyfrowa. Chapuis przedstawił także stanowisko UE w sprawie Ukrainy. UE oczekuje szybkiego zawieszenia broni i zakończenia konfliktu oraz ma nadzieję, że Chiny odegrają w tej kwestii aktywną rolę. Wang Yi uważa, że Chiny i UE powinny wzmocnić dialog i komunikację oraz niezłomnie podtrzymywać partnerstwo.

Państwa formatu G7 wezwały Chiny do wywarcia wpływu na Rosję ws. zakończenia wojny w Ukrainie

Podczas szczytu grupy G7 w niemieckim Schloss Elmau uczestniczący w nim przywódcy poruszyli rolę Chińskiej Republiki Ludowej w rosyjskiej agresji na Ukrainę, wzywając rząd w Pekinie do wywarcia nacisków na Władimira Putina, by ten zakończył działania militarne wobec państwa ukraińskiego. W grupie G7 znajduje się duża reprezentacja państw europejskich – Niemcy, Włochy oraz Francja, a także będąca do niedawna w strukturach Unii Europejskiej Wielka Brytania. Oprócz wątku europejskiego, liderzy formatu wezwali Chiny do porzucenia roszczeń terytorialnych na Morzu Południowochińskim. Zawarta w oświadczeniu krytyka sytuacji w Xinjiangu i Hongkongu – jak i pozostałe tematy – spotkała się z nieprzychylną reakcją chińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, którego rzecznik prasowy Zhao Lijian stwierdził, że „kraje G7 stanowią tylko 10% światowej populacji. Nie mają prawa reprezentować świata ani uważać, że ich wartości i standardy powinny obowiązywać na całym świecie”. Zarówno oświadczenia grupy G7, jak i chińskie odpowiedzi nie odbiegają od retoryki obecnej w dyplomatycznej komunikacji świata zachodniego z Chinami już od dłuższego czasu.

Nowa Koncepcja Strategiczna państw NATO a ChRL

W nowej Koncepcji Strategicznej NATO zwrócono uwagę na „systemowe wyzwania stawiane przez Chińską Republikę Ludową bezpieczeństwu euroatlantyckiemu”, a także na „pogłębiające się strategiczne partnerstwo” pomiędzy Federacją Rosyjską a Chinami. Dokument jest w tym zakresie spójny z nową Strategią Obrony Narodowej Departamentu Obrony USA. Przywołanie przez państwa członkowskie kwestii Chin w nowej Koncepcji Strategicznej Sojuszu spotkało się z ostrą reakcją strony Pekinu, oskarżającego państwa zachodnie o „zimnowojenne myślenie i uprzedzenia ideologiczne”. Ten konceptualny zwrot w obu dokumentach podkreśla rosnącą rolę regionu Azji Wschodniej w strategii Stanów Zjednoczonych, które pozostają jednym z najważniejszych członków Sojuszu Północnoatlantyckiego. Reorientacja wysiłków NATO w stronę Indo-Pacyfiku zdaje się jednak nie być w bezpośrednim interesie państw Europy Środkowo-Wschodniej, dla których największym zagrożeniem pozostają agresywne działania Federacji Rosyjskiej.