Email · kontakt@ine.org.pl
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • O nas
  • Publikacje
    • Analizy
    • Wideo
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
    • Raporty
    • Mapy
    • ZOBACZ WSZYSTKIE PUBLIKACJE
  • Programy
    • Europa
    • Indo-Pacyfik
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
    • Bezpieczeństwo
    • Trójmorze
    • STRONA PROJEKTU
      TRÓJMORZE (ENG)
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera
  • TRÓJMORZE
  • PolskiPolski
    • EnglishEnglish
maj 16
Analiza, Europa, Publikacje, Ukraina, Unia Europejska

Przyszłość relacji UE-Ukraina

16 maja, 2022
Przyszłość relacji UE-UkrainaPobierz

Artykuł w skrócie:

  • Rosyjska agresja na Ukrainę zmobilizowała władze tego państwa i niektóre kraje UE do starań na rzecz stworzenia „szybkiej ścieżki” członkostwa w UE.
  • Szanse na członkostwo Ukrainy w UE w przewidywalnej przyszłości są bardzo małe. Wiedzą o tym zarówno władze Ukrainy, jak i promotorzy jej przystąpienia do UE w samej Wspólnocie. Ich celem maksimum na ten moment jest z pewnością przyznanie statusu kraju kandydującego. Naciskając na postęp na drodze do członkostwa, trzeba wykorzystać pojawiające się okno możliwości dla maksymalnego zaawansowania procesu zbliżenia ze Wspólnotą.
  • W najbliższych latach większy uzysk niż negocjacje akcesyjne będą miały konkretne inicjatywy dot. wsparcia finansowego dla Ukrainy, uzyskania przez nią niezależności energetycznej i modernizacji gospodarki oraz pogłębienia współpracy gospodarczej z UE i rozbudowy połączeń infrastrukturalnych.

Niedługo miną trzy miesiące od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Agresja Federacji Rosyjskiej już doprowadziła do głębokiego przewartościowania prawideł zachodniej polityki zarówno wobec Ukrainy, jak i Rosji. Jednym z kluczowych pytań jest przyszłość relacji Ukrainy z UE i perspektywy członkostwa tego kraju we Wspólnocie.

Krótko po rozpoczęciu wojny Prezydent Wołodymir Zełeński zaapelował o niezwłoczne przyznanie Ukrainie statusu kandydata do członkostwa w UE. Polityczna deklaracja została poparta złożeniem formalnego wniosku. Co zrozumiałe, inicjatywa spotkała się z natychmiastowym poparciem strony polskiej. Prezydent Duda zaapelował o jak najszybsze rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych i uruchomienie dla Ukrainy funduszy na jej odbudowę[1]. Również PE w swojej rezolucji z 1 marca br. wezwał do prac nad przyznaniem Ukrainie statusu kandydata do członkostwa w UE[2].

Pierwszym, formalnym krokiem na drodze do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych było wystąpienie przez Radę do KE o wydanie opinii ws. ukraińskiego wniosku o członkostwo. W czasie nieformalnego posiedzenia w Wersalu szefowie państw i rządów UE potwierdzili europejskie aspiracje Ukrainy, podkreślając jednocześnie konieczność przedłożenia przez KE opinii ws. przyznania Ukrainie statusu państwa kandydującego, zgodnie z postanowieniami Traktatów[3]. Stanowisko to zostało ponowione w oficjalnych już konkluzjach Rady Europejskiej z 24 i 25 marca[4]. Symbolicznym gestem było przekazanie 8 kwietnia przez Przewodniczącą KE prezydentowi Ukrainy kwestionariusza niezbędnego do wydania przez KE opinii ws. wniosku o rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych.

Po pierwszych entuzjastycznych reakcjach i apelach o jak najszybsze dołączenie Ukrainy do UE początkowa euforia, co naturalne, opadła w zderzeniu z realiami. Owszem, z jednej strony Zachód konsoliduje swoje wsparcie militarne dla walczącej Ukrainy, której sukces ma szansę wyeliminować Rosję na lata z gry o równowagę sił na świecie. Z drugiej strony rośnie jednak świadomość wyzwań związanych z odbudową Ukrainy po wojnie i stanem tego państwa.

Jakie są więc realne perspektywy przyszłych relacji UE-Ukraina?

Punktem wyjścia będzie status Ukrainy po zakończeniu wojny. Wojny, której termin zakończenia, lub chociażby zamrożenia, trudno dzisiaj przewidzieć. Coraz głośniejsze są opinie, że należy przygotować się na długotrwały konflikt przechodzący przez różne fazy intensywności. Taki stan rzeczy będzie dodatkową przeszkodą dla głębszej integracji, ponieważ UE będzie mieć „umiarkowaną” ochotę na akcesję państwa będącego de facto w stanie wojny z Rosją. W tym kontekście z perspektywy aspiracji unijnych w interesie Ukrainy byłoby trwałe uregulowanie powojennego ładu w świetle prawa międzynarodowego, aby nie dawać pretekstu do odwlekania akcesji[5].

Dzisiaj stosunki UE-Ukraina reguluje umowa stowarzyszeniowa z 2014 r., której centralnym elementem jest tzw. kompleksowa umowa o wolnym handlu (ang. Deep and Comprehensive Free Trade Agreement, DCFTA). Podstawą prawną umowy stowarzyszeniowej jest art. 217 TFUE[6], zgodnie z którym Unia może zawrzeć z jednym lub większą liczbą państw trzecich lub organizacji międzynarodowych umowy tworzące stowarzyszenie, charakteryzujące się wzajemnością praw i obowiązków, wspólnymi działaniami i szczególnymi procedurami. Celem umów stowarzyszeniowych jest m.in. zbliżenie prawodawstwa kraju stowarzyszonego z legislacją UE. W praktyce oznacza to konieczność wdrożenia do prawa krajowego przepisów odpowiadających regulacjom UE, wylistowanym w załącznikach do umowy. W zamian za przyjmowanie przepisów krajowych odpowiadających swoją treścią przepisom unijnym dane państwo uzyskuje coraz szerszy dostęp do unijnego rynku, w tym zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych w handlu. Postęp w zbliżeniu prawodawstwa jest cyklicznie monitorowany przez szereg wspólnych organów ustanowionych umową (różnego rodzaju komitetów i Radę Stowarzyszenia). W tym kontekście nie jest zaskoczeniem, że zdaniem UE największe opóźnienia reform Ukraina notuje w obszarze walki z korupcją, deoligarchizacji i modernizacji wymiaru sprawiedliwości, co podkreślono w oświadczeniu przyjętym w trakcie ostatniego szczytu UE-Ukraina 12 października 2021 r.[7] UE miała także zastrzeżenia w kwestiach związanych z otwarciem rynku ukraińskiego na unijne towary, usługi i kapitał, czy też likwidacji państwowych monopoli.

Samą procedurę akcesji do UE reguluje art. 49. Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z nim każde państwo europejskie szanujące wartości, na których opiera się Unia (m.in. poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości i państwa prawa), może złożyć wniosek o członkostwo. Wniosek ten jest kierowany do Rady, która stanowi jednomyślnie po zasięgnięciu opinii KE i uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego. Kryteria kwalifikacji do członkostwa w UE ustala natomiast RE (tzw. kryteria kopenhaskie). Zainteresowane państwo musi wykazać m.in. że dysponuje instytucjami gwarantującymi demokrację i rządy prawa, posiada gospodarkę rynkową zdolną do konkurowania na unijnym rynku oraz jest zdolne do wypełniania obowiązków wynikających z członkostwa. Również UE musi wykazać, że jest zdolna do przyjęcia nowego członka. Przyznanie statusu państwa kandydującego nie dość, że wymaga jednomyślności członków UE, to jest dopiero pierwszym krokiem, który pozwala jedynie otworzyć negocjacje. Są one procesem złożonym i prowadzonym w podziale na tzw. rozdziały negocjacyjne (obecnie 35), dotyczące różnych obszarów unijnego acquis, do którego przyjęcia i stosowania zobowiązuje się kandydujące państwo. Kończący cały proces Traktat akcesyjny podlega ratyfikacji zgodnie z wymogami konstytucyjnymi umawiających się stron.

Ta pobieżna analiza pokazuje, że dzisiaj droga Ukrainy do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych, o członkostwie w UE nie mówiąc, jest cały czas daleka. Doskonale zdaje sobie z tego sprawę PE, który we wspomnianej rezolucji owszem, wezwał do prac nad przyznaniem Ukrainie statusu państwa kandydującego, ale w zgodzie z art. 49. TUE i na podstawie merytorycznej oceny. Podobne sformułowanie (zgodnie ze stosownymi postanowieniami Traktatów) znalazło się również we wspomnianej już Deklaracji Wersalskiej i konkluzjach Rady Europejskiej. Nie ma też żadnej „szybkiej ścieżki” przystąpienia do UE. Oczywiście, gdyby była wola polityczna, to taka ścieżka z pewnością mogłaby powstać. Problem polega na tym, że w krajach Europy Zachodniej takiej woli nie ma i nie zanosi się na nią najbliższych latach. Zresztą cała procedura akcesji opiera się na jednomyślności członków UE, co w połączeniu z nastrojami w wielu państwach zachodnioeuropejskich czyni temat powiększenia Wspólnoty już od lat nierealistycznym. Szczególnie w kontekście Ukrainy warto zauważyć, że art. 88-5 Konstytucji Francji przewiduje obowiązek przeprowadzenia referendum przed rozszerzeniem UE, co może być skutecznie wykorzystane do zamrożenia procesu członkostwa[8].

Nie można też zapominać o pozostałych kandydatach, zarówno tych, którzy już prowadzą negocjacje (Albania, Północna Macedonia, Czarnogóra i Serbia), jak również Gruzji i Mołdawii, które podobnie jak Ukraina zawarły z UE umowy stowarzyszeniowe. Te dwa ostatnie kraje już zdążyły zresztą pójść w ślady Ukrainy, składając wniosek o członkostwo. Stworzenie specjalnej procedury dla Ukrainy oczywiście pociągnęłoby za sobą podobne żądania z ich strony. Najdobitniej tym wszystkim realiom w ostatnich dniach wyraz dały wypowiedzi prezydenta Macrona i niemieckiej minister spraw zagranicznych, które dobrze pokazują stosunek Europy Zachodniej do pomysłu ukraińskiej akcesji[9].

Zarówno władze Ukrainy, jak i promotorzy jej niezwłocznego przystąpienia do UE, w tym polski rząd, doskonale znają te wszystkie uwarunkowania. Ich obecne działania należy więc traktować raczej jako próbę ugrania jak najwięcej, póki nastroje wśród społeczeństw i polityków zachodnioeuropejskich są sprzyjające, niż jako rzeczywiste intencje. Celem maksimum jest z pewnością przyznanie statusu państwa kandydującego, co byłoby znaczącym sygnałem politycznym. Niewykluczone zresztą, że jakaś decyzja w tej kwestii zapadnie na najbliższym posiedzeniu Rady Europejskiej.

Skoro więc wszyscy wiedzą, że rychłe członkostwo Ukrainy w UE jest nierealne, to na czym może polegać zacieśnienie relacji ze Wspólnotą?

Po pierwsze, wsparcie w odbudowie zniszczonej gospodarki. Ukraina wyjdzie z tej wojny zrujnowana finansowo, zmagając się z kryzysem humanitarnym, z jeszcze większymi niż wcześniej potrzebami w zakresie inwestycji infrastrukturalnych. Ukraiński premier Denis Szmychal szacował, że tylko w ciągu sześciu pierwszych tygodni wojny straty Ukrainy wyniosły 500 mld dolarów, a długoterminowo mogą urosnąć do 1 bln[10]. To wszystko w warunkach drastycznego spadku PKB, który wedle Szmychala może skurczyć się w 2022 r. nawet o 50%.

Oczywiste jest, że potrzeby finansowe Ukrainy znacząco przekraczają jakiekolwiek fundusze dostępne dzisiaj Wspólnocie. UE dysponuje tzw. Instrumentem Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – Globalny Wymiar Europy, który służy finansowaniu zewnętrznych działań Wspólnoty. Na lata 2021-2027 program dysponuje budżetem w wysokości 79,5 mld EUR, z czego ponad 19 mld jest alokowane na kraje sąsiedztwa (w tym Ukrainę), ponad 3 mld jest przeznaczone na działania szybkiego reagowania, a 9,5 mld stanowi rezerwę na nowe wyzwania i priorytety. Trzeba przy tym pamiętać, że w skład instrumentu wchodzą nie tylko bezzwrotne granty, ale też np. gwarancje. Co więcej, nie tylko Ukraina jest adresatem tych środków. Nadanie statusu kraju kandydującego otworzyłoby z kolei dostęp do pomocy finansowej w ramach tzw. Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (choć obecnie jest on skrojony raczej pod kraje Bałkanów Zachodnich). UE dysponuje również tzw. programem makropomocy finansowej (ang. Macro-financial assistance), którego celem jest wsparcie państw trzecich, mających problemy ze zrównoważeniem swojego bilansu płatniczego. Ukraina już wielokrotnie korzystała z tego wsparcia, a jeszcze przed rosyjską inwazją w lutym br. KE zaproponowała uruchomienie kolejnej transzy pożyczek w wysokości 1,2 mld EUR.

Wszystkie powyższe kwoty to jednak kropla w morzu potrzeb, zatem, aby UE mogła wnieść większy wkład w odbudowę Ukrainy, konieczna byłaby mobilizacja dodatkowych zasobów finansowych. Politycznie będzie to duże wyzwanie, ponieważ będzie trzeba sfinansować taki mechanizm. Nawet wtedy działania UE będą jednak niewystarczające i konieczna będzie mobilizacja zarówno pozostałych państw zaangażowanych dzisiaj w pomoc Ukrainie (przede wszystkim USA, ale też Kanada, Japonia, Australia), jak i instytucji międzynarodowych (MFW, Bank Światowy, EBOiR). Liderzy UE mają tego pełną świadomość, a marcowa RE już wezwała do organizacji konferencji międzynarodowej celem pozyskania środków na Fundusz Powierniczy Solidarności z Ukrainą. Zaczątkiem takiego działania może być zorganizowana w Warszawie przez Polskę i Szwecję przy udziale UE międzynarodowa konferencja darczyńców na rzecz Ukrainy, w trakcie której zgromadzono nad 6 mld EUR na pomoc humanitarną[11].

W tym kontekście coraz głośniej mówi się także, że jednym ze źródeł funduszy dla Ukrainy mogłyby być aktywa zajęte w wyniku nałożonych przez UE sankcji. Przy czym nie dotyczy to wyłącznie majątków rosyjskich oligarchów, ale także o zajętych przez UE rosyjskich rezerw walutowych, o czym wspomniał w artykule Financial Times Wysoki Przedstawiciel UE Joseph Borrell[12].

Pomoc UE przy odbudowie Ukrainy nie musi ograniczać się wyłącznie do funduszy. Pamiętajmy, że wraz ze swoimi licznymi agendami administracja unijna ma duże doświadczenie w projektowaniu i wdrażaniu reform powiązanych z wydatkowaniem środków, dlatego może odegrać istotną rolę w administrowaniu międzynarodowym programem odbudowy Ukrainy. Zwracają na to uwagę autorzy pierwszego kompleksowego opracowania poświęconego planowi powojennej odbudowy Ukrainy z think-tanku CEPR[13]. Obok konieczności utrzymania perspektyw członkostwa jako bodźca modernizacyjnego wskazują oni na potrzebę ustanowienia przy UE specjalnej agencji, które zadaniem będzie koordynacja i zarządzanie programami pomocy i odbudowy Ukrainy. Te dwa elementy (perspektywa członkostwa oraz fundusze na obudowę) mogą być impulsem nie tylko do rekonstrukcji, ale też głębokiej modernizacji ukraińskiej gospodarki oraz ograniczenia korupcji i znaczenia oligarchów. Dużym wyzwaniem będzie natomiast opracowanie takiego programu, który przede wszystkim będzie uwzględniał interesy Ukrainy, a nie tylko podmiotów finansujących odbudowę.

Po drugie, rozbudowa współpracy energetycznej. Już dzisiaj UE wspiera Ukrainę w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu. Temat tranzytu, alternatywnych źródeł dostaw i niezależności energetycznej (m.in. poprzez interkonektory z krajami UE), stanie się jeszcze ważniejszy (szczególnie w obliczu spadku przychodów z przesyłu gazu w wyniku zmniejszania się zależności energetycznej UE od Rosji). Wyzwaniem dla Ukrainy będzie modernizacja energetyki i presja UE na dostosowanie się do wymogów Europejskiego Zielonego Ładu. Z drugiej strony np. unijna strategia wodorowa z 2020 r.[14] wymienia Ukrainę jako kluczowe państwo sąsiedztwa UE w zakresie produkcji i dostaw wodoru – m.in. dzięki posiadanej przez państwo rozległej sieci infrastruktury gazowej, którą można zmodernizować pod wodór co otwiera nowe możliwości dla ukraińskiej energetyki. Na konieczność odbudowy ukraińskiej gospodarki w duchu zeroemisyjności i oparcia na OZE wskazują również autorzy wspomnianego planu rekonstrukcji Ukrainy. Zresztą pewnymi sukcesami na polu współpracy energetycznej można pochwalić się już teraz, ponieważ 16 marca br. rozpoczęła się testowa synchronizacja ukraińskiego i mołdawskiego systemu elektroenergetycznego z UE[15].

Po trzecie, rozbudowa partnerstwa gospodarczego. W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę, że KE zaproponowała tymczasowe i jednostronne zniesienie ceł i kontyngentów taryfowych na ukraińskie towary (w tym z sektora rolno-spożywczego), aby wesprzeć eksport tego kraju[16]. W dalszej perspektywie można skupić się na przyśpieszeniu implementacji DCFTA i dalszego otwarcia wzajemnych rynków. Będzie to oznaczać konieczność trudnych reform zarówno po stronie ukraińskiej (wdrożenie prawa UE, walka z korupcją i państwowymi monopolami), jak i unijnej (liberalizacja handlu rolno-spożywczego, czy szczególnie wrażliwy dla Polski temat dostępu do rynku dla ukraińskich przewoźników drogowych). W tym drugim obszarze KE już teraz zaproponowała zawarcie z Ukrainą tymczasowej umowy liberalizującej dostęp do rynku przewozów drogowych[17]. W połączeniu z jednostronnym zniesieniem ceł i wsparciem dla znalezienia alternatywnych dróg transportu dla zablokowanego Morza Czarnego może to m.in. ułatwić utrzymanie eksportu zbóż i walkę ze skutkami grożącego kryzysu żywnościowego. Kwestia odblokowania eksportu ukraińskiego zboża staje się zresztą na tyle palącą, ze KE zaproponowała 12 maja szereg środków koordynacyjno-administracyjnych, które mają ułatwić organizację alternatywnych tras eksportu dla ukraińskich towarów rolno-spożywczych[18].

Kolejnym krokiem mogłoby być zawarcie sektorowej umowy, tzw. ACAA (ang. Agreement on Conformity Assessment and Acceptance of Industrial Goods), która znacząco uprościłaby procedury związane z dopuszczaniem ukraińskich towarów do obrotu na wspólnym rynku UE. Jej zawarcie jeszcze przed wojną było jednym z głównych celów strony ukraińskiej[19] i stanowiłoby znaczący sukces. Dotychczas UE zawarła bowiem tylko jedną umowę tego typu, z Izraelem w zakresie produktów medycznych.

Niewykluczone, że wszystkie powyższe kwestie – dalsze wdrożenie DCFTA, reformy będące elementem negocjacji akcesyjnych i fundusze na powojenną odbudowę wraz z warunkami ich wykorzystania – połączą się w jeden proces, tworząc sui generis nowy format współpracy z UE.

Planem długofalowym byłoby stworzenie alternatywy dla członkostwa w postaci „stowarzyszenia plus”, będącego formą sektorowego uczestnictwa Ukrainy we wspólnym rynku i wybranych politykach UE, dedykowanym wsparciem finansowym i, przykładowo, statusem obserwatora w unijnych gremiach decyzyjnych. Przy czym jest to pomysł kontrowersyjny, a sama KE jak ognia unika sektorowego podejścia do wspólnego rynku, o czym przekonali się Brytyjczycy w czasie negocjacji swojego wyjścia z UE. Stworzenie rozwiązania pośredniego pomiędzy członkostwem a stowarzyszeniem nie jest rozwiązaniem nowym, a w ostatnich dniach wydaje się zyskiwać na popularności, skoro prezydent Macron w swoim przemówieniu na Dzień Europy zaproponował utworzenie bliżej niesprecyzowanej Europejskiej wspólnoty politycznej, do której mogłaby należeć Ukraina[20]. Tego typu pomysły mogą nieść jednak szereg zagrożeń – od stworzenia iluzorycznej formuły dla krajów aspirujących do członkostwa, począwszy na próbie wypchnięcia „niewygodnych” członków UE, a skończywszy na powołaniu alternatywnej organizacji.

Wreszcie wsparcie w dziedzinie rozbudowy infrastruktury transportowej, w tym na potrzeby mobilności wojskowej. Obecnie jednym z głównych problemów w zakresie połączeń infrastrukturalnych między Ukrainą a UE jest odmienna skrajnia kolejowa w Ukrainie (1520 w porównaniu unijnego standardu 1435 mm). Oznacza to konieczność czasochłonnej wymiany wózków kolejowych na granicy lub przeładunku na wagony o innej skrajni. KE zidentyfikowała tę kwestię jako jeden z głównych problemów dla znalezienia alternatywnych dróg transportu ukraińskiego zboża. Aby temu zaradzić, w dłuższej perspektywie Komisja zaproponowała we wspomnianym już komunikacie z 12 maja, że rozważy wobec Ukrainy możliwość rozszerzenia korytarzy transportowych sieci TEN-T, celem ułatwienia budowy połączeń kolejowych w unijnym standardzie. Przy czym, aby taka rewizja miała realne znaczenie, musiałyby za nią pójść dodatkowe środki na budowę rzeczonej infrastruktury, być może w ramach funduszy przeznaczonych na odbudowę Ukrainy.

W kontekście mobilności wojskowej warto zauważyć, że ostateczna wersja tzw. Strategicznego Kompasu[21], czyli unijnej strategii bezpieczeństwa i obrony, została znacząco zmodyfikowana w odpowiedzi na rosyjską agresję wobec Ukrainy. Wśród zmian jest m.in. wskazane Rosji explicite jako głównego zagrożenia i położenie nacisku na military mobility, szczególnie w ramach infrastruktury podwójnego zastosowania, będącej częścią sieci TEN-T. Dotyczy to zarówno UE, jak i jej sąsiadów, na których rozciąga się sieć TEN-T.. Jest to kolejne działanie, które otwiera drogę do finansowania połączeń infrastrukturalnych pomiędzy UE a Ukrainą. Niestety, póki co nie przedstawiono żadnych konkretnych źródeł finansowania takich inwestycji infrastrukturalnych, a zwiększonym ambicjom w tym zakresie powinny towarzyszyć dodatkowe środki.

Podsumowując, wydaje się, że z formalnego punktu widzenia można jedynie liczyć na przyznanie Ukrainie w najbliższym czasie statusu państwa kandydującego. Perspektywa członkostwa, to w obecnych realiach politycznych bardzo odległa wizja, do której owszem należy aspirować, ale jednocześnie mieć świadomość jak wiele przeszkód czeka na tej drodze. Nawet bez członkostwa można zrobić dużo dla integracji unijno-ukraińskiej. Priorytet numer jeden, to odbudowa Ukrainy. UE może finansowano i administracyjnie odegrać znaczącą rolę. Tak samo ważne jest maksymalne wykorzystanie możliwości, które już dzisiaj gwarantuje DCFTA, i rozbudowa połączeń transportowych w regionie. Obok wywierania presji politycznej na realizację planu maksimum, polski rząd powinien mieć już teraz opracowane szczegółowe pomysły na pogłębienie współpracy ukraińsko-unijnej w sposób uwzględniający nasze interesy.


[1] Polska za ekspresową ścieżką członkostwa Ukrainy w UE, Kancelaria Prezydenta RP, https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/prezydent-polska-za-ekspresowa-sciezka-czlonkostwa-ukrainy-w-ue,49506, dostęp: 11.05.2022.

[2] Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 1 marca 2022 r. w sprawie rosyjskiej agresji na Ukrainę, Parlament Europejski, https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2022-0052_EN.html, dostęp: 11.05.2022.

[3] Deklaracja wersalska z nieformalnego posiedzenia szefów państw i rządów 10-11 marca 2022 r., strona Rady Europejskiej, https://www.consilium.europa.eu/media/54787/20220311-versailles-declaration-pl.pdf, dostęp: 11.05.2022.

[4] Konkluzje z posiedzenia Rady Europejskiej 24 i 25 marca 2022 r., strona Rady Europejskiej https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-1-2022-INIT/pl/pdf, dostęp 11.05.2022.

[5] Istnieje oczywiście precedens przystąpienia Cypru do UE jednak ze względu na ciężar gatunkowy i opór krajów Europy Zachodniej lepiej nie zakładać automatycznie jego powtórzenia.

[6] Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. U. UE C 326, 26.10.2012.

[7] Wspólne oświadczenie z 23. szczytu UE-Ukraina z 12.10.2021 r., strona Rady Europejskiej, https://www.consilium.europa.eu/media/52383/20211012-joint-statement-final.pdf, dostęp 11.05.2022.

[8] Conseil Constitutionnel, Constitution of 4 October 1958, https://www.conseil-constitutionnel.fr/en/constitution-of-4-october-1958; dostęp 16.05.2022.

[9] Germany tells Ukraine ‘no shortcut’ to EU membership as Baerbock meets Zelenskyy, Politico, https://www.politico.eu/article/annalena-baerbock-no-shortcut-ukrainian-eu-membership/, dostęp: 11.05.2022.

[10] Ukraine’s prime minister says reconstruction planning must start now, The Economist, https://www.economist.com/by-invitation/ukraines-prime-minister-says-reconstruction-planning-must-start-now/21808965, dostęp: 11.05.2022.

[11] Konferencja darczyńców w Warszawie – ponad 6,3 mld euro na pomoc dla Ukrainy, strona Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, https://www.gov.pl/web/premier/konferencja-darczyncow-w-warszawie–ponad-6-mld-euro-na-pomoc-dla-ukrainy, dostęp: 11.05.2022.

[12] EU should seize Russian reserves to rebuild Ukraine, top diplomat says, Financial Times, https://www.ft.com/content/82b0444f-889a-4f3d-8dbc-1d04162807f3, dostęp: 11.05.2022.

[13] A Blueprint for the Reconstruction of Ukraine, Centre for Economic Policy Research, https://cepr.org/content/blueprint-reconstruction-ukraine, dostęp: 11.05.2022.

[14] COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS A hydrogen strategy for a climate-neutral Europe, strona KE, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0301&from=EN, dostęp: 11.05.2022.

[15] Continental Europe successful synchronisation with Ukraine and Moldova power systems, strona ENTSO-E, https://www.entsoe.eu/news/2022/03/16/continental-europe-successful-synchronisation-with-ukraine-and-moldova-power-systems/, dostęp: 11.05.2022.

[16] EU takes steps to suspend all duties on imports from Ukraine, strona KE, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_2671, dostęp: 11.05.2022.

[17] Ukraine: Commission requests Council mandate for negotiating road transport agreements with Ukraine and Moldova, strona KE, https://transport.ec.europa.eu/news/ukraine-commission-requests-council-mandate-negotiating-road-transport-agreements-ukraine-and-2022-04-06_en, dostęp: 11.05.2022.

[18] COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS An action plan for EU-Ukraine Solidarity Lanes to facilitate Ukraine’s agricultural export and bilateral trade with the EU, strona KE,https://transport.ec.europa.eu/news/european-commission-establish-solidarity-lanes-help-ukraine-export-agricultural-goods-2022-05-12_en, dostęp: 12.05.2022.

[19] ACAA now at the top of the Ukraine EU agenda, https://eceap.eu/publication/acaa-now-at-the-top-of-the-ukraine-eu-agenda/, strona obecnie nieosiągalna.

[20]Macron floats European ‘community’ open to Ukraine and UK, Politico, https://www.politico.eu/article/emmanuel-macron-proposes-european-political-community-as-alternative-to-eu-membership/, dostęp: 11.05.2022.

[21] A STRATEGIC COMPASS FOR THE EU, strona ESDZ, https://www.eeas.europa.eu/eeas/strategic-compass-security-and-defence-1_en, dostęp: 12.05.2022.

JEŻELI DOCENIASZ NASZĄ PRACĘ, DOŁĄCZ DO GRONA NASZYCH DARCZYŃCÓW!

Z otrzymanych funduszy sfinansujemy powstanie kolejnych publikacji.

Możliwość wsparcia to bezpośrednia wpłata na konto Instytutu Nowej Europy:

95 2530 0008 2090 1053 7214 0001 tytułem: „darowizna na cele statutowe”.

Źródło zdjęcia głównego: Pixabay.

  • Facebook
  • Twitter
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Google+
  • LinkedIn
  • E-Mail
Dominik Cheda Dominik Cheda. Absolwent prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim i Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. W latach 2016-2021 urzędnik Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gdzie zajmował się politykami gospodarczymi UE. Zajmował się m.in. koordynacją stanowiska Polski w negocjacjach wyjścia Wielkiej Brytanii z UE oraz brał udział w pracach nad koncepcją autonomii strategicznej UE. Zawodowo interesuje się m.in. makroekonomią, polityką handlową i ewolucją integracji europejskiej.

PODOBNE MATERIAŁY

Zobacz wszystkie Publikacje
  • Analiza, Publikacje, Wywiad

Forum Polsko-Czeskie 2023: Jan Macháček o relacjach Polsko-Czeskich. Wywiad Instytutu Nowej Europy

Niniejszy tekst stanowi tłumaczenie transkrypcji rozmowy przeprowadzonej przez Michała Banasiaka. Jan Macháček - czeski felietonista i muzyk. Zajmuje się kwestiami politycznymi,…
  • Michał Banasiak
  • 3 października, 2023
  • Analiza, Indo-Pacyfik, Korea Południowa, Publikacje

Jak Polska i Korea Południowa korzystają na współpracy swoich przemysłów zbrojeniowych

Kontrakty na dostawy broni między Polską a Koreą Południową doprowadziły do bliskiej współpracy w sektorze obronnym między azjatyckim oraz europejskim…
  • Jakub Witczak
  • 28 września, 2023
  • Analiza, Europa, Publikacje

Forum Polsko-Czeskie 2023: Promocja Polski i Współpraca Polsko-Czeska. Wywiad z Dyrektorem Instytutu Polskiego w Pradze

Niniejszy tekst stanowi tłumaczenie transkrypcji rozmowy przeprowadzonej przez Michała Banasiaka. Maciej Ruczaj - absolwent Uniwersytetu Karola w Pradze, publicysta, analityk i…
  • Michał Banasiak
  • 26 września, 2023
Zobacz wszystkie Publikacje

Comments are closed.

Dominik Cheda Dominik Cheda. Absolwent prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim i Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. W latach 2016-2021 urzędnik Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gdzie zajmował się politykami gospodarczymi UE. Zajmował się m.in. koordynacją stanowiska Polski w negocjacjach wyjścia Wielkiej Brytanii z UE oraz brał udział w pracach nad koncepcją autonomii strategicznej UE. Zawodowo interesuje się m.in. makroekonomią, polityką handlową i ewolucją integracji europejskiej.
Program Europa tworzą:

Marcin Chruściel

Dyrektor programu. Absolwent studiów doktoranckich z zakresu nauk o polityce na Uniwersytecie Wrocławskim, magister stosunków międzynarodowych i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prezes Zarządu Instytutu Nowej Europy.

dr Artur Bartoszewicz

Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej. Ekspert w dziedzinie polityki publicznej, w tym m. in. strategii państwa i gospodarki.

Michał Banasiak

Specjalizuje się w relacjach sportu i polityki. Autor analiz, komentarzy i wywiadów z zakresu dyplomacji sportowej i polityki międzynarodowej. Były dziennikarz Polsat News i wysłannik redakcji zagranicznej Telewizji Polskiej.

Maciej Pawłowski

Ekspert ds. migracji, gospodarki i polityki państw basenu Morza Śródziemnego. W latach 2018-2020 Analityk PISM ds. Południowej Europy. Autor publikacji w polskiej i zagranicznej prasie na temat Hiszpanii, Włoch, Grecji, Egiptu i państw Magrebu. Od września 2020 r. mieszka w północnej Afryce (Egipt, Algieria).

Jędrzej Błaszczak

Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi.

Program Bezpieczeństwo tworzą:

dr Aleksander Olech

Dyrektor programu. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Jego główne zainteresowania badawcze to terroryzm, bezpieczeństwo w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.

dr Agnieszka Rogozińska

Członek Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce. Zainteresowania badawcze koncentruje na problematyce bezpieczeństwa euroatlantyckiego, instytucjonalnym wymiarze bezpieczeństwa i współczesnych zagrożeniach.

Aleksy Borówka

Doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów w kadencji 2020. Autor kilkunastu prac naukowych, poświęconych naukom o bezpieczeństwie, naukom o polityce i administracji oraz stosunkom międzynarodowym. Laureat I, II oraz III Międzynarodowej Olimpiady Geopolitycznej.

Karolina Siekierka

Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku stosunki międzynarodowe, specjalizacji Bezpieczeństwo i Studia Strategiczne. Jej zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną i wewnętrzną Francji, prawa człowieka oraz konflikty zbrojne.

Stanisław Waszczykowski

Podoficer rezerwy, student studiów magisterskich na kierunku Bezpieczeństwo Międzynarodowe i Dyplomacja na Akademii Sztuki Wojennej, były praktykant w BBN. Jego zainteresowania badawcze obejmują m.in. operacje pokojowe ONZ oraz bezpieczeństwo Ukrainy.

Leon Pińczak

Student studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku stosunki międzynarodowe. Dziennikarz polskojęzycznej redakcji Biełsatu. Zawodowo zajmuje się obszarem postsowieckim, rosyjską polityką wewnętrzną i doktrynami FR. Biegle włada językiem rosyjskim.

Program Indo-Pacyfik tworzą:

Łukasz Kobierski

Dyrektor programu. Współzałożyciel INE oraz prezes zarządu w latach 2019-2021. Stypendysta szkoleń z zakresu bezpieczeństwa na Daniel Morgan Graduate School of National Security w Waszyngtonie, ekspert od stosunków międzynarodowych. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wiceprezes Zarządu INE.

dr Joanna Siekiera

Prawnik międzynarodowy, doktor nauk społecznych, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bergen w Norwegii. Była stypendystką rządu Nowej Zelandii na Uniwersytecie Victorii w Wellington, niemieckiego Institute of Cultural Diplomacy, a także francuskiego Institut de relations internationales et stratégiques.

Paweł Paszak

Absolwent stosunków międzynarodowych (spec. Wschodnioazjatycka) na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta University of Kent (W. Brytania) i Hainan University (ChRL). Doktorant UW i Akademii Sztuki Wojennej. Jego zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną ChRL oraz strategiczną rywalizację Chiny-USA.

Jakub Graca

Magister stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim; studiował także filologię orientalną (specjalność: arabistyka). Analityk Centrum Inicjatyw Międzynarodowych (Warszawa) oraz Instytutu Nowej Europy. Zainteresowania badawcze: Stany Zjednoczone (z naciskiem na politykę zagraniczną), relacje transatlantyckie.

Patryk Szczotka

Absolwent filologii dalekowschodniej ze specjalnością chińską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz student kierunku double degree China and International Relations na Aalborg University oraz University of International Relations (国际关系学院) w Pekinie. Jego zainteresowania naukowe to relacje polityczne i gospodarcze UE-ChRL oraz dyplomacja.

The programme's team:

Marcin Chruściel

Programme director. Graduate of PhD studies in Political Science at the University of Wroclaw and Master studies in International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. President of the Management Board at the Institute of New Europe.

PhD Artur Bartoszewicz

Chairman of the Institute's Programme Board. Doctor of Economic Sciences at the SGH Warsaw School of Economics. Expert in the field of public policy, including state and economic strategies. Expert at the National Centre for Research and Development and the Digital Poland Projects Centre.

Michał Banasiak

He specializes in relationship of sports and politics. Author of analysis, comments and interviews in the field of sports diplomacy and international politics. Former Polsat News and Polish Television’s foreign desk journalist.

Maciej Pawłowski

Expert on migration, economics and politics of Mediterranean countries. In the period of 2018-2020 PISM Analyst on Southern Europe. Author of various articles in Polish and foreign press about Spain, Italy, Greece, Egypt and Maghreb countries. Since September 2020 lives in North Africa (Egypt, Algeria).

Jędrzej Błaszczak

Graduate of Law at the University of Silesia. His research interests focus on the Three Seas Initiative and politics in Bulgaria. He acquired experience at the European Foundation of Human Rights in Vilnius, the Center for the Study of Democracy in Sofia, and in Polish embassies in Tehran and Tbilisi.

PhD Aleksander Olech

Programme director. Visiting lecturer at the Baltic Defence College, graduate of the European Academy of Diplomacy and War Studies University. His main research interests include terrorism, international cooperation for security in Eastern Europe and the role of NATO and the EU with regard to hybrid threats.

PhD Agnieszka Rogozińska

Member of the Institute's Programme Board. Doctor of Social Sciences in the discipline of Political Science. Editorial secretary of the academic journals "Politics & Security" and "Independence: journal devoted to Poland's recent history". Her research interests focus on security issues.

Aleksy Borówka

PhD candidate at the Faculty of Social Sciences in the University of Wroclaw, the President of the Polish National Associations of PhD Candidates in 2020. The author of dozen of scientific papers, concerning security studies, political science, administration, international relations. Laureate of the I, II and III International Geopolitical Olympiad.

Karolina Siekierka

Graduate of International Relations specializing in Security and Strategic Studies at University of Warsaw. Erasmus student at the Université Panthéon-Sorbonne (Paris 1) and the Institut d’Etudes Politique de Paris (Sciences Po Paris). Her research areas include human rights, climate change and armed conflicts.

Stanisław Waszczykowski

Reserve non-commissioned officer. Master's degree student in International Security and Diplomacy at the War Studies University in Warsaw, former trainee at the National Security Bureau. His research interests include issues related to UN peacekeeping operations and the security of Ukraine.

Leon Pińczak

A second-degree student at the University of Warsaw, majoring in international relations. A journalist of the Polish language edition of Belsat. Interested in the post-Soviet area, with a particular focus on Russian internal politics and Russian doctrines - foreign, defense and information-cybernetic.

Łukasz Kobierski

Programme director. Deputy President of the Management Board. Scholarship holder at the Daniel Morgan Graduate School of National Security in Washington and an expert in the field of international relations. Graduate of the University of Warsaw and the Nicolaus Copernicus University in Toruń

PhD Joanna Siekiera

International lawyer, Doctor of social sciences, postdoctor at the Faculty of Law, University of Bergen, Norway. She was a scholarship holder of the New Zealand government at the Victoria University of Wellington, Institute of Cultural Diplomacy in Germany, Institut de relations internationales et stratégiques in France.

Paweł Paszak

Graduate of International Relations (specialisation in East Asian Studies) from the University of Warsaw and scholarship holder at the University of Kent (UK) and Hainan University (China). PhD candidate at the University of Warsaw and the War Studies University. His research areas include the foreign policy of China and the strategic rivalry between China and the US in the Indo-Pacific.

Jakub Graca

Master of International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. He also studied Arabic therein. An analyst at the Center for International Initiatives (Warsaw) and the Institute of New Europe. Research interests: United States (mainly foreign policy), transatlantic relations.

Patryk Szczotka

A graduate of Far Eastern Philology with a specialization in China Studies at the University of Wroclaw and a student of a double degree “China and International Relations” at Aalborg University and University of International Relations (国际关系学院) in Beijing. His research interests include EU-China political and economic relations, as well as diplomacy.

Three Seas Think Tanks Hub is a platform of cooperation among different think tanks based in 3SI member countries. Their common goal is to strengthen public debate and understanding of the Three Seas region seen from the political, economic and security perspective. The project aims at exchanging ideas, research and publications on the region’s potential and challenges.

Members

The Baltic Security Foundation (Latvia)

The BSF promotes the security and defense of the Baltic Sea region. It gathers security experts from the region and beyond, provides a platform for discussion and research, promotes solutions that lead to stronger regional security in the military and other areas.

The Institute for Politics and Society (Czech Republic)

The Institute analyses important economic, political, and social areas that affect today’s society. The mission of the Institute is to cultivate the Czech political and public sphere through professional and open discussion.

Nézöpont Institute (Hungary)

The Institute aims at improving Hungarian public life and public discourse by providing real data, facts and opinions based on those. Its primary focus points are Hungarian youth, media policy and Central European cooperation.

The Vienna Institute for International Economic Studies (Austria)

The wiiw is one of the principal centres for research on Central, East and Southeast Europe with 50 years of experience. Over the years, the Institute has broadened its expertise, increasing its regional coverage – to European integration, the countries of Wider Europe and selected issues of the global economy.

The International Institute for Peace (Austria)

The Institute strives to address the most topical issues of the day and promote dialogue, public engagement, and a common understanding to ensure a holistic approach to conflict resolution and a durable peace. The IIP functions as a platform to promote peace and non-violent conflict resolution across the world.

The Institute for Regional and International Studies (Bulgaria)

The IRIS initiates, develops and implements civic strategies for democratic politics at the national, regional and international level. The Institute promotes the values of democracy, civil society, freedom and respect for law and assists the process of deepening Bulgarian integration in NATO and the EU.

The European Institute of Romania

EIR is a public institution whose mission is to provide expertise in the field of European Affairs to the public administration, the business community, the social partners and the civil society. EIR’s activity is focused on four key domains: research, training, communication, translation of the EHRC case-law.

The Institute of New Europe (Poland)

The Institute is an advisory and analytical non-governmental organisation active in the fields of international politics, international security and economics. The Institute supports policy-makers by providing them with expert opinions, as well as creating a platform for academics, publicists, and commentators to exchange ideas.

YouTube

Zachęcamy do subskrypcji!

Co dwa tygodnie będziesz otrzymywać aktualizacje dotyczące najnowszych publikacji INE i dodatkowych materiałów.

Najnowsze publikacje

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org
  • Forum Polsko-Czeskie 2023: Jan Macháček o relacjach Polsko-Czeskich. Wywiad Instytutu Nowej Europy
    przez Michał Banasiak
    3 października, 2023
  • Jak Polska i Korea Południowa korzystają na współpracy swoich przemysłów zbrojeniowych
    przez Jakub Witczak
    28 września, 2023
  • Forum Polsko-Czeskie 2023: Promocja Polski i Współpraca Polsko-Czeska. Wywiad z Dyrektorem Instytutu Polskiego w Pradze
    przez Michał Banasiak
    26 września, 2023

Kategorie

NAJPOPULARNIEJSZE TAGI:

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org

Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo międzynarodowe Chiny Europa Geopolityka Polityka międzynarodowa Polska Rosja Ukraina Unia Europejska USA

  • About
  • Publications
  • Europe
  • Security
  • O nas
  • Publikacje
  • Europa
  • Bezpieczeństwo
  • Indo-Pacific
  • Three Seas Think Tanks Hub
  • People
  • Contact – Careers
  • Indo-Pacyfik
  • Trójmorze
  • Ludzie
  • Kontakt – Kariera

Financed with funds from the National Freedom Institute - Center for Civil Society Development under the Governmental Civil Society Organisations Development Programme for 2018-2030.

Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.



© 2019-2023 Fundacja Instytut Nowej Europy · Wszystkie prawa zastrzeżone · Wesprzyj nas