Reakcja państw Zachodu na rosyjską agresję wobec Ukrainy – przegląd sytuacji

W poniedziałek wieczór Władimir Putin wygłosił orędzie, w którym m.in. uznał niepodległość dwóch samozwańczych „republik” na wschodzie Ukrainy – Donieckiej Republiki Ludowej i Ługańskiej Republiki Ludowej oraz wypowiedział porozumienia mińskie, regulujące dotychczas stosunki między rządem Ukrainy a wspomnianymi „republikami” separatystów. Jak zareagowały na to państwa Zachodu?

Ogłoszone i prawdopodobne sankcje USA, Wielkiej Brytanii i Niemiec

Jeszcze w poniedziałek po podpisaniu przez Władimira Putina dekretu, prezydent Joe Biden odbył rozmowę telefoniczną wpierw z prezydentem Zełenskim nt. suwerenności i nienaruszalności granic Ukrainy, następnie z prezydentem Macronem oraz kanclerzem Scholzem o eskalacji konfliktu wzdłuż granic Ukrainy. Co więcej, o północy czasu polskiego Biały Dom opublikował podpisane przez Joe Bidena „rozporządzenie wykonawcze w sprawie blokowania własności niektórych osób i zakazu niektórych transakcji w związku z dalszymi rosyjskimi dążeniami do podważenia suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy”. Powyższe nie odnoszą się jednak do Rosji, a do trwających i planowanych inwestycji oraz relacji handlowych z tzw. Doniecką i Ługańską Republiką Ludową. Dodatkowo USA podjęły decyzję o wycofaniu swojego personelu dyplomatycznego z terytorium Ukrainy.

Premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson również odbył rozmowę z prezydentem Ukrainy nt. sytuacji wewnętrznej kraju. Dodał także, że jego państwo rozważy udzielenie Ukrainie dalszego wsparcia obronnego, a także, że w zaistniałej sytuacji należy zacząć wywierać na Rosję największą presję, jaka jest tylko możliwa. Dziś rano Johnson zapowiedział wprowadzenie przez Wielką Brytanię pierwszych sankcji gospodarczych przeciwko Rosji. Mają być one wymierzone przede wszystkim w osoby fizyczne i przedsiębiorstwa powiązane z rosyjskim rządem i rosyjską gospodarką, bezpośrednio uderzając w interesy gospodarcze tak w Rosji, jak i w samozwańczych republikach na terytorium Ukrainy. Wielka Brytania ma prowadzić współpracę z Unią Europejską w celu nałożenia sankcji przeciwko Rosji, a także pomocy Ukrainie.

Odpowiedź Berlina na wczorajsze wydarzenia nie różni się zasadniczo od odpowiedzi Waszyngtonu czy Londynu. Podczas konferencji prasowej zorganizowanej dziś w południe, kanclerz Niemiec Olaf Scholz ogłosił wstrzymanie certyfikacji oraz oddania do użytku gazociągu Nord Stream 2.

Apel Francji do współpracy na forum ONZ i UE

Francja nazwała poniedziałkowe przemówienie Władimira Putina „paranoidalnym”, oskarżając go równocześnie o złamanie obietnic złożonych wcześniej Emmanuelowi Macronowi. Państwo dotychczas nie ogłosiło publicznie o planach nałożenia sankcji na Rosję, prezydent Macron wezwał z kolei do zwołania posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ w trybie pilnym oraz do przyjęcia ukierunkowanych sankcji na poziomie unijnym. Do zwołania posiedzenia RB ONZ wzywa także szef unijnej dyplomacji Josep Borrell.

Nadzwyczajne posiedzenie RB ONZ odbyło się o godz. 3:00 czasu polskiego. Podczas gdy przedstawiciel USA zaznaczał, że atak na suwerenność Ukrainy jest także atakiem na pozostałe państwa członkowskie ONZ, akcentując jednocześnie plan kontynuowania przez Stany Zjednoczone wysiłków dyplomatycznych w celu zakończenia konfliktu, przedstawiciel Francji potępił zejście przez Rosję z drogi dyplomacji na ścieżkę konfliktu.

Anonimowy urzędnik francuski poinformował, że UE już przygotowuje listę rosyjskich podmiotów i osób, wobec których mają zostać wymierzone konsekwencje w „proporcjonalnej” odpowiedzi. Ambasadorowie państw członkowskich UE w Brukseli omawiali dziś kwestię nałożenia sankcji wobec Rosji. Zgodnie ze słowami szefa polskiego MSZ Zbigniewa Raua, ambasadorowie uznali konieczność „doraźnych reakcji ze strony NATO” oraz dostosowania struktury NATO do obecnej sytuacji.

Reakcja Polski i NATO

Późnym wieczorem w poniedziałek premier RP Mateusz Morawiecki złożył wniosek o zwołanie posiedzenia Rady Europejskiej, natomiast prezydent Andrzej Duda przeprowadził rozmowę telefoniczną z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim. Dziś rano minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak stwierdził, że w zaistniałej sytuacji należy podjąć zdecydowaną reakcję, w tym nałożyć na Rosję sankcje. O godzinie 10:00 w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego odbyła się narada z udziałem premiera, ministrów oraz szefów służb, zwołana przez prezydenta Dudę. Podsumowując spotkanie, prezydent stwierdził, że należy nałożyć na Rosję sankcje wystarczająco uciążliwe, żeby powstrzymały Rosję przed eskalacją agresji. Dotychczas Polska nie rozpoczęła ewakuacji personelu dyplomatycznego z terytorium Ukrainy.

Oświadczenie Sekretarza Generalnego NATO

W oświadczeniu Sekretarza Generalnego NATO Jens Stoltenberg podkreśla, że uznanie tzw. Donieckiej i Ługańskiej Republiki Ludowej nie tylko podważa suwerenność i integralność terytorialną Ukrainy, ale także narusza porozumienia mińskie, których Rosja jest stroną i burzy dotychczasowe wysiłki na rzecz rozwiązania konfliktu. Sekretach Generalny przypomina również, że Rosja jest stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ, która to podczas posiedzenia w 2015 r. potwierdziła „pełne poszanowanie suwerenności, niepodległości i integralności terytorialnej Ukrainy”, w skład której wchodzą Donieck i Ługańsk.

Podsumowanie

Wszystkie wymienione państwa oraz instytucje nie tylko podkreślają naruszenie przez Rosję obowiązującego prawa międzynarodowego, ale także wskazują na nienaruszalność granic Ukrainy, potępiając tym samym decyzję o uznaniu niepodległości samozwańczych Donieckiej i Ługańskiej Republik Ludowych. Omówione wyżej państwa są członkami NATO, a w związku z zaistniałą sytuacją wzmacniają swoją militarną obecność w Europie Wschodniej. Ukraina nie jest jednak członkiem Sojuszu, wobec czego państwa nie zobowiążą się do walki w przypadku dalszej rosyjskiej inwazji. Dziś po południu zostanie natomiast przedstawiony pierwszy pakiet unijnych sankcji wobec Rosji.