Email · kontakt@ine.org.pl
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • Home
  • Ukraina
  • Raporty
  • Publikacje
  • Programy
    • Europa
    • Bezpieczeństwo
    • Indo-Pacyfik
  • Ludzie
  • Kontakt
  • Newsletter
  • English
Instytut Nowej Europy Instytut Nowej Europy
  • Home
  • Ukraina
  • Raporty
  • Publikacje
  • Programy
    • Europa
    • Bezpieczeństwo
    • Indo-Pacyfik
  • Ludzie
  • Kontakt
  • Newsletter
  • English
cze 14
Chiny, Indo-Pacyfik, Publikacje

Współpraca Chin i ASEAN-u w zakresie rozwiązywania sporów o Spratly i Paracele – efektywność czy ułuda?

14 czerwca, 2022

Artykuł w skrócie:

  • Spory terytorialne na Morzu Południowochińskim obejmują przede wszystkim dwa archipelagi – Wyspy Paracelskie (będące przedmiotem sporu Chin i Wietnamu) i Wyspy Spratly (Chiny, Wietnam, Filipiny, Malezja i Brunei). Z uwagi na fakt, że chińscy adwersarze zrzeszeni są w Stowarzyszeniu Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN), w spory włączona jest naturalnie i ta organizacja regionalna.
  • Wielowymiarowość tych wieloletnich konfliktów (zwłaszcza o Spratly) ujawnia się m.in. w jego różnorodnych sposobach percepcji. Można je postrzegać jako spory Chińskiej Republiki Ludowej z innymi państwami, spory tych państw między sobą i zbiorczy, multilateralny spór ugrupowania (ASEAN) z ChRL.
  • Chiny początkowo niechętnie patrzyły na współpracę w zakresie stabilizacji sporów wyspiarskich z ASEAN-em. Zmieniło się to w latach 90. XX w., kiedy to Pekin stał się otwarty na dialog i rozmowy, a ASEAN zaczął go angażować w różne mniej lub bardziej sformalizowane formaty współpracy.

O sporach archipelagowych (Spratly i Paracele)

Archipelagi Spratly i Paracele znajdują się na Morzu Południowochińskim. Pozornie, może wydawać się, że nie przedstawiają dużej wartości ekonomicznej, militarnej czy politycznej z uwagi na fakt, że są zbiorami małych wysepek, atoli i raf. W istocie jednak, po pierwsze, w ich bezpośredniej okolicy znajdują się bogate złoża surowców naturalnych. Kontrola archipelagów umożliwia zatem swobodną eksploatację dna morskiego i wydobycie ropy i gazu. Po drugie, wyspy są strategiczne ulokowanie w pobliżu tzw. sea lines of communication[1], którymi transportowana jest lwia część światowego obrotu towarowego. Kontrolowanie szlaków umożliwia niezakłócony import surowców oraz innych produktów, a także ich swobodne eksportowanie m.in. do Afryki i Europy. Po trzecie, w okolicach wysepek obserwuje się duże bogactwo zasobów żywych. Stanowią więc one świetny przyczółek do swobodnego pozyskiwania ryb i owoców morza. Po czwarte, cały akwen jest obszarem ścierania się interesów dwóch największych graczy na arenie międzynarodowej – ChRL i USA. Naturalnie więc umacnianie swych wpływów na Morzu m.in. poprzez lokowanie sił zbrojnych lub budowanie i umacnianie infrastruktury militarnej pozwala zwiększać międzynarodową rolę polityczną. Wreszcie zwierzchnictwo terytorialne nad Spratly i Paracelami to kwestia wizerunkowa, zwłaszcza dla ChRL. Historyczne prawa do tych archipelagów i ich wieloletnie (w rozumieniu Pekinu) podleganie zwierzchności chińskiej wpisuje się w narrację konsolidacji terytoriów „naturalnie” należących do narodu chińskiego.

Źródło: BBC, South China Sea dispute: China lands bombers on island, 19 May 2018, https://www.bbc.com/news/world-asia-china-44180773

Geneza włączenia ASEAN-u w spór i ostatnia dekada XX w. jako okres (relatywnie) skutecznej współpracy ChRL i ASEAN-u

Spory o Spratly i Paracele zaczęły eskalować dopiero po II wojnie światowej, gdy po opuszczeniu tych obszarów przez Japończyków coraz więcej państw zaczęło zgłaszać pretensje terytorialne do archipelagów. Przodowali w tym Chińczycy, którzy intensywnie rywalizowali z Wietnamem. Objawiało się to m.in. we wzajemnych prowokacjach na morzu, dokonywanych głównie przez kutry pod banderą chińską lub wietnamską. W 1974 r. po krótkiej wojnie o Paracele ChRL rozciągnęła swe zwierzchnictwo terytorialne na wszystkie wyspy. Pod koniec lat 80. XX w. kontrolowała też dużą część Spratly.

W latach 90. XX w. zarówno Pekin, jak i pozostałe kraje (intensywniej zabiegające o deeskalacje), nie chcąc przerodzenia się sporu o wyspy w konflikt gorący, zdecydowały o podjęciu prób rozmów mających na celu ustabilizowanie sytuacji. ChRL zauważyła potencjał deeskalacyjny w ASEAN-ie, ponieważ zależało jej wówczas na stabilizacji regionu. Było to możliwe z uwagi na (wreszcie) tymczasową normalizację stosunków chińsko-wietnamskich. Postawienie na ASEAN wynikło z priorytetyzacji kwestii sporów – od 1993 r. ChRL musi importować ropę ze względu na dynamicznie rosnące zapotrzebowanie energetyczne, a zmniejszenie intensywności sporu wpłynęłaby korzystnie na swobodę wydobycia surowców. Ponadto Chiny dążyły do poprawy swojego wizerunku po wydarzeniach na Tiananmen w 1989 r. Chciały też w spokoju rozwijać zainicjowany kilkanaście lat wcześniej program czterech modernizacji[2]. Wreszcie, Pekin uświadomił sobie, że o ile militarne przejęcie całych archipelagów było już możliwe, o tyle utrzymanie stanu posiadania nie byłoby tak łatwe[3]. Takie podejście korelowało z dążeniami ASEAN-u, którego członkowie – znacznie słabsi niż Chiny – planowali w tym okresie wciągnąć Pekin do współpracy i, na ile to możliwe, ją instytucjonalizować w ramach regionalnego systemu zarządzania bezpieczeństwem morskim[4]. ASEAN miał świadomość większej siły kolektywnej (niż państw członkowskich indywidualnie) i możliwości lepszego „spozycjonowania się” wobec wielkiego sąsiada. Mimo to kraje ASEAN-u niejednokrotnie nie były w stanie w kolejnych latach zająć jednolitego stanowiska, co wynikało głównie z odmiennych kalkulacji gospodarczych poszczególnych państw.

Pierwszą próbą pokojowych rozmów były nieformalne Warsztaty ds. Zarządzania Potencjalnymi Konfliktami na Morzu Południowochińskim (rozpoczęte w 1991 r.), zorganizowane przez Indonezję. Odbywały się one z udziałem państw ASEAN-u, ale oficjalnie były prowadzone poza auspicjami organizacji. Stowarzyszenie zabiegało jednak o formalizację rozmów. Pekin z kolei, choć otwarty na dialog, nadal preferował albo bilateralizm, albo ewentualne formaty nieformalne. Rosnąca kolektywna siła państw ASEAN-u sprawiła, że Pekin zrozumiał, że unikanie multilateralizmu nie wchodzi w grę (zwłaszcza w kwestii Spratly). Na tym etapie delegaci chińscy, odpowiednio poinstruowani przez przywództwo ChRL, starali się omawiać problem w sposób zawoalowany, to jest bez odnoszenia się do sporów terytorialnych per se. Woleli dyskutować o bezpieczeństwie morskim abstrakcyjnie niżli in concreto[5].

Rozmowy – bardziej lub mniej sformalizowane, prowadzone na różnych szczeblach – toczyły się w latach 90. XX w. również na innych forach, takich jak ASEAN Ministerial Meetings (AMM), ASEAN Regional Forum, ASEAN Post-Ministerial Conferences, ASEAN+3 (przywódcy państw ASEAN-u oraz Japonii, Korei Południowej i ChRL). Chińska delegacja preferowała dyskusje zakulisowe, a obrady plenarne odbywały się za zamkniętymi drzwiami. ASEAN początkowo również starał się omawiać kwestie bezpieczeństwa delikatnie, aby nie narażać się chińskim delegatom. Proces stopniowego konstruowania i wzmacniania współzależności Pekinu i ASEAN-u przebiegał w miarę pomyślnie, co było z jednej strony zasługą ostrożnej i rozważnej polityki członków ASEAN-u, a z drugiej pewnej otwartości ChRL i zgody na multilateralne rozmowy. Jednocześnie Pekinowi udawało się unikać zbytniej formalizacji rozmów i swobodnie dyskutować o bardzo różnych sprawach, wykorzystując wspomniane formaty współpracy do zacieśniania relacji gospodarczych z państwami ASEAN-u.

W poł. lat 90. XX sytuacja się zagęściła – kraje ASEAN chciały poruszyć kwestię wysp, a nie tylko bezpieczeństwa i środków budowy zaufania, widząc pewne poparcie ze strony USA, które planowały zweryfikować zasadność chińskich roszczeń[6]. Mimo to, rozmowy trwały dalej, a Pekin zgodził się nawet włączyć do ich agendy stricte problem przynależności terytorialnej Spratly i Paraceli (w ramach spotkań SOM (ASEAN-China Senior Official Meetings))[7]. Pekin zajął wtedy postawę koncyliacyjną, podkreślając swą przyjaźń z państwami ASEAN-u, i konieczność pogłębiania współpracy, ale też powtarzał, że kwestia przynależności terytorialnej Spratly jest w zasadzie bezdyskusyjna[8]. Schyłek lat 90. XX w. przyniósł zastój w rozmowach wskutek azjatyckiego kryzysu finansowego (który wybuchł w 1997 r.[9]).

Pierwsze dziesięciolecie XXI w. – dalsze próby wypracowania kompromisu ChRL-ASEAN

Pierwsza dekada nowego tysiąclecia przyniosła kolejne próby współpracy ChRL i ASEAN-u w celu rozwiązania spornej kwestii wyspiarskiej. Skupione były one wokół prac nad treścią Kodeksu Postępowania na Morzu Południowochińskim. Projekt tego aktu zgłoszono przez Filipiny jeszcze w 1999 r. To, że pomysł nie wywołał negatywnej reakcji Pekinu, było dobrym zwiastunem. W kolejnych latach rychło okazało się jednak, że Chiny nie chciały wiążącego dokumentu i wolały ogólnikowe sformułowania, a przede wszystkim brak wzmianek o kwestiach terytorialnych; ASEAN tymczasem dążył do szczegółowych i wiążących postanowień. Miał świadomość, że chiński partner raczej zdania nie zmieni i nie zgodzi się na postanowienia dotyczące roszczeń terytorialnych wobec Spratly i Paraceli. Kwestia stopnia formalizacji oraz zakresu przedmiotowego dokumentu stanowiła więc kość niezgody, stąd rychło, bo już podczas AMM w 2002 r., zaproponowano podpisanie niewiążącej deklaracji zamiast kodeksu[10]. Pozostawał jeszcze nierozstrzygnięty do końca problem treści i tu pojawiły się rozbieżności w łonie ASEAN-u – np. Malezja chciała zawrzeć fragmenty dotyczące Spratly, a Wietnam tylko Paraceli.

W celu przełamania impasu ostatecznie zdecydowano się na jedyne rozwiązanie, jakie mógł zaakceptować Pekin – w 2002 r. państwa ASEAN-u podpisały z nim Deklarację Postępowania Stron na Morzu Południowochińskim, która nakazywała sygnatariuszom działanie na rzecz zapewniania stabilności i bezpieczeństwa w regionie i – co ważne – współdziałanie w celu pokojowego rozwiązywania (nieokreślonych) sporów terytorialnych w duchu wzmacniania wzajemnego zaufania[11]. Wprowadzono mechanizm regularnych konsultacji i teoretycznie zakazano okupowania niezagospodarowanych dotąd wysp[12]. Postanowienia te, z uwagi na ich jedynie polityczny charakter, siłą rzeczy nie pociągnęły za sobą należytej implementacji, ale samo podpisanie dokumentu można uznać za pewien sukces. W istocie więcej wywalczyły Chiny niż państwa ASEAN-u, ale jeszcze kilka lat wcześniej nie było nawet mowy o podpisaniu takiej ogólnikowej deklaracji. Co więcej, w 2003 r. ChRL przystąpiła do Traktatu o Przyjaźni i Współpracy w Azji Południowo-Wschodniej, co również świadczyło o zbliżeniu i zacieśnianiu więzów między Chinami a ASEAN-em.

Zasadniczo nastroje się polepszyły i na kilka lat nastąpiła deeskalacja sporów o Spratly i Paracele (choć oczywiście pewne incydenty i prowokacje nadal miały miejsce). W pierwszej dekadzie XXI wieku organizowano nawet wspólne chińsko-filipińsko-wietnamskie przedsięwzięcia surowcowe. Chiny powoli wracały jednak do bilateralizmu, co musiało implikować redukcję roli ASEAN-u.

Druga i trzecia dekada XXI w. – wzrost asertywności Chin i spadek roli ASEAN-u

Pod koniec pierwszej dekady XXI w., a zwłaszcza na początku drugiej, nastąpiło ochłodzenie relacji Chin i ASEAN-u idące w parze z eskalacją konfliktów wyspiarskich. Wynikało to m.in. z zaostrzenia kursu polityki zagranicznej ChRL z uwagi na 1) znacznego wzrostu potencjału militarnego ChAL-W; 2) zwiększenia pozycji międzynarodowej Pekinu, który śmiało może już rywalizować globalnie z Waszyngtonem; 3) przejęcia urzędu Przewodniczącego ChRL przez Xi Jinpinga, który głosi idee „wielkiego renesansu” i „chińskiego marzenia” oraz chęci budowy Chin silnych i wpływowych; 4) powstania koncepcji Morskiego Jedwabnego Szlaku (w ramach Inicjatywy Pasa i Szlaku), możliwej do realizacji jedynie w przypadku skutecznego kontrolowania akwenu południowochińskiego.

Ostatnie kilkanaście lat oznacza relatywną marginalizację roli ASEAN-u, którego państwa członkowskie są mocno uzależnione ekonomicznie od Chin i nie przedstawiają już – nawet kolektywnie – takiej siły, jak jeszcze w latach 90. XX w. Współpraca ChRL i ASEAN-u w obszarze stabilizacji konfliktów archipelagowych spowolniła, a ochłodzenie stosunków zostało przypieczętowane pozwem filipińskim złożonym przeciwko Chinom do Stałego Trybunału Arbitrażowego. Proces arbitrażowy zakończył się niekorzystnym dla Pekinu wyrokiem (2016 r.), co tym bardziej wywołało protesty ChRL i chęć zwiększania swej strefy wpływów na Morzu Południowochińskim i przejmowania kolejnych wysepek bądź utrwalania stanu posiadania na tych już kontrolowanych[13]. O zgrzytach wewnątrz ASEAN-u świadczył natomiast fakt braku należytego politycznego poparcia dla Filipin.

Mimo wzmożonej w ostatnich latach aktywności chińskiej[14] na obszarach archipelagowych Morza Południowochińskiego w postaci usypywania sztucznych wysp, obejmowania ich oficjalną administracją, intensywnej rozbudowy infrastruktury (lotniska[15], magazyny, instalacje satelitarne) i wreszcie projektów badawczych w celu wydobycia surowców (skutecznie zabezpieczanych przez straż przybrzeżną)[16], nie sposób pominąć pewnego faktu świadczącego o trwającej nadal – choć w niepełnym wymiarze – współpracy ChRL i ASEAN-u. Dla przykładu ChRL i Stowarzyszenie zawarły w 2021 r. strategiczne partnerstwo (ang. Comprehensive Strategic Partnership[17]), w którym m.in. zgodziły się do współpracy nad rozwiązaniem morskich sporów terytorialnych (wspomnianych expressis verbis) środkami pokojowymi i zgodnie z prawem morza. Zadeklarowały również współdziałania na rzecz zawarcia Kodeksu postępowania na Morzu Południowochińskim.

Podsumowanie

Relacje Chiny-ASEAN w świetle sporów terytorialnych o Wyspy Paracelskie i Spratly w ostatnich kilkudziesięciu latach cechowały się występowaniem zarówno okresów bardziej pokojowych, pełnych prób współpracy i rozmów w celu osiągnięcia kompromisu, jak i tych, w których dominowały dyskusje jedynie dwustronne, a także sytuacje konfliktowe. Można zauważyć tendencję stopniowej marginalizacji znaczenia ASEAN-u w procesie stabilizacji regionalnej wprost proporcjonalnie do wzrostu potęgi chińskiej. Błędem byłoby jednak pomijanie chińskiej otwartości na dialog i udział Pekinu w różnych formatach współpracy w ramach ASEAN-u zwłaszcza w latach 90. ubiegłego stulecia. Polityka taka mogła wynikać zarówno z pragmatycznej kalkulacji interesu, jak i realnej chęci kooperacji z ASEAN-em w celu osiągnięcia pokoju regionalnego. Podejmując próbę odpowiedzi na pytanie zadane w tytule, można skłaniać się ku tezie o ograniczonej efektywności rozmów i innych form współdziałania ChRL i ASEAN-u, zwłaszcza w świetle zintensyfikowanej rywalizacji ostatnich kilku lat

Wyspiarskie spory terytorialne na Morzu Południowochińskim pozostają przecież nierozwiązane, sam akwen podlega stopniowej militaryzacji, a Chinom i ASEAN-owi w istocie daleko do kompromisu. Mimo że współpraca nie jest zawieszona, raz na jakiś czas odbywają się wzajemne konsultacje, których efekty nawet się materializują (vide strategiczne porozumienie z zeszłego roku), to archipelagi niezmiennie stanowią punkt zapalny w stosunkach licznych państw.

Europejscy decydenci powinni bacznie przyglądać się sytuacji na Morzu Południowochińskim, jako że jest to jeden z głównych obszarów nie tylko ścierania się interesów wielu znaczących regionalnie krajów, ale też globalnej rywalizacji ChRL i Stanów Zjednoczonych. Jeśli chodzi o Polskę, to o ile akwen ten jest daleki geograficznie, to przecież odpowiada za gros morskiego transportu, stanowiącego ważną część handlu międzynarodowego. Oznacza to, że głębsza destabilizacja tamtejszej sytuacji mogłaby wywołać potencjalnie negatywne implikacje dla Polski zwłaszcza w sferze gospodarczej oraz w kwestii intensywności transatlantyckiej współpracy strategicznej z USA, dla której Morze Południowochińskie pozostaje obszarem kluczowym z uwagi na prymat zmagań z Chinami jako systemowego – w opinii Amerykanów – oponenta Waszyngtonu[18].


[1] Więcej o tzw. SLOCs zob. Reynolds B. Peele, Maritime Chokepoints: Key Sea Lines of Communication (SLOCs) and Strategy, U.S. Army War College, 1997 oraz Ji Guoxing, SLOC Security in the Asia Pacific, Center “Occasional Paper – Asia-Pacific Center for Security Studies”, February 2000, https://apcss.org/Publications/Ocasional%20Papers/OPSloc.htm.

[2] Lee Lai To, The South China Sea. China and Multilateral Dialogues, “Security Dialogue”, June 1999, Vol. 30, No. 2, s. 166.

[3] Wprawdzie w tamtym okresie Pekin dynamicznie rozwijał Chińską Armię Ludowo-Wyzwoleńczą, ale miał świadomość, że w przypadku kontrataku może nie być w stanie obronić swoich wysepek. Chiny nie miały w tamtym okresie bezwzględnej dominacji na morzu i w powietrzu, zwłaszcza biorąc pod uwagę obecność militarną Stanów Zjednoczonych. S. Tønnesson, China and the South China Sea: A Peace Proposal, „Security Dialogue”, September 2000, Vol. 31, No. 3, s. 311-312.

[4] Tak: A. Modzelewski, Spór o archipelagi na Morzu Południowochińskim a bezpieczeństwo Azji Wschodniej, „Forum Politologiczne” 2008, Tom 8, s. 250.

[5] Dodatkowo chińska niechęć do intensyfikacji rozmów w tym formacie wynikała z finansowania warsztatów przez Kanadę (Pekin postrzegał to jako niepotrzebną internacjonalizację problemu). Na rozmowach obecna była również delegacja tajwańska, co niewątpliwie podgrzewało atmosferę.

[6] Lee Lai To, op. cit., s. 171-172.

[7] Nie oznacza to bynajmniej, że w latach 90. ubiegłego wieku ChRL była nastawiona wyłącznie koncyliacyjnie i pokojowo wobec swoich sąsiadów w kontekście toczonych z nimi sporów archipelagowych. Nadal miały miejsce różne incydenty zbrojne i próby przejmowania wysepek, choć mniej intensywne niż np. w latach 70. i 80., a zwłaszcza w drugiej dekadzie XXI w. Politykę zagraniczną ChRL w ostatnim dziesięcioleciu XX stulecia można więc określić mianem „balansowania” między stawianiem na współpracę i rozmowy a wykorzystywaniem okazji do poszerzenia stanu posiadania. Tak: E. Beukel, China and the South China Sea: Two Faces of Power in the Rising China’s Neighborhood Policy, “Danish Institute for International Studies Working Paper” 2010, No. 7, s. 12.

[8] Lee Lai To, op. cit., s. 174.

[9] Część krajów członkowskich ASEAN-u, np. Filipiny i Malezja, boleśnie odczuły skutki kryzysu w swoich gospodarkach.

[10] Ang Cheng Guan, Southeast Asia After Cold War. A Contemporary History, NUS Press 2019, s. 152.

[11] Tekst deklaracji w języku angielskim dostępny na stronie ASEAN: Declaration on the conduct of parties in the South China Sea, https://asean.org/declaration-on-the-conduct-of-parties-in-the-south-china-sea-2/.

[12] M. Pietrasiak, Konflikt o archipelagi na Morzu Południowochińskim i perspektywy jego uregulowania, w: Międzynarodowe studia polityczne i kulturowe wobec wyzwań współczesności, T. Domański (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 267.

[13] Niekorzystny dla ChRL wyrok STA nie wywołał żadnych głębokich reperkusji, co było pokłosiem przedkładania interesu gospodarczego (i chęci ściągania chińskich inwestycji do Manili) przez filipińskiego prezydenta Rodrigo Duterte nad kwestię suwerennego władztwa nad spornymi archipelagami. Polityka prowadzona przez przywódcę Filipin wobec Pekinu była skupiona wokół utrwalania dobrych relacji, wobec czego werdykt arbitrażowy wylądował „w koszu”. Trudno jednoznacznie przewidzieć, jaki kurs polityki wobec Chin obierze nowy filipiński prezydent-elekt Ferdinand Marcos Jr. – początkowe prochińskie wypowiedzi skłaniały analityków do stawiania tez o sprzyjaniu Pekinowi. Tymczasem już na początku czerwca 2022 r. dominowały u Marcosa Jr. znacznie ostrzejsze komunikaty – wspomniał on nawet, że nie pozwoli, by Chiny bezkarnie „deptały” filipińskie prawa na morzu. Por. China will not trample on Philippine’s maritime rights, says Marcos Jr, France24, https://www.france24.com/en/asia-pacific/20220526-china-will-not-trample-on-philippine-s-maritime-rights-says-marcos-jr, , dostęp: 09.06.2022; Will new Philippine president Marcos Jr. pivot toward China? Analysts are divided, CNBC, https://www.cnbc.com/2022/05/12/philippines-election-what-marcos-presidency-means-for-us-china-ties.html, dostęp: 09.06.2022 oraz M. Chatys, Monitor ASEAN, Ośrodek Spraw Azjatyckich, Uniwersytet Łódzki, maj 2022.

[14] I pozostałych państw-stron sporu (choć naturalnie w mniejszym zakresie).

[15] Już w 2016 r. pierwszy samolot wojskowy wylądował na jednej z wysepek Spratly. B. Hayton, The South China Sea in 2020. Statement before the U.S.-China Economic and Security Review Commission hearing on “US-China Relations in 2020: Enduring Problems and Emerging Challenges”, Wednesday 9 September 2020, dostęp: https://www.uscc.gov/sites/default/files/2020-09/Hayton_Testimony.pdf.

[16] Np. w 2020 i 2021 r. Chiny dość intensywnie prowadziły badania sejsmiczne. The economic and security implications of China’s activities in the South China Sea, IISS, https://www.iiss.org/publications/strategic-comments/2021/the-economic-and-security-implications-of-chinas-activities-in-the-south-china-sea; B. Hayton, op. cit.,

[17] Treść porozumienia dostępna m.in. na stronie ASEAN-u: Joint statement of the ASEAN-China special summit to commemorate the 30th anniversary of ASEAN-China dialogue relations: comprehensive strategic partnership for peace, security, prosperity and sustainable development, https://asean.org/wp-content/uploads/2021/11/Joint-Statement-30th-Anniversary-of-ASEAN-China-Dialogue-Relations-Final.pdf.

[18] Nie sposób zignorować słowa sekretarza stanu USA Antony’ego Blinkena, który pod koniec maja 2022 r. stwierdził, że niezależnie od aktualnego pogorszenia się stosunków amerykańsko-rosyjskich z racji na inwazję Rosji na Ukrainę, to Chiny są długoterminowo najpoważniejszym rywalem Waszyngtonu.

JEŻELI DOCENIASZ NASZĄ PRACĘ, DOŁĄCZ DO GRONA NASZYCH DARCZYŃCÓW!

Z otrzymanych funduszy sfinansujemy powstanie kolejnych publikacji.

Możliwość wsparcia to bezpośrednia wpłata na konto Instytutu Nowej Europy:

95 2530 0008 2090 1053 7214 0001 tytułem: „darowizna na cele statutowe”.

  • Facebook
  • Twitter
  • Tumblr
  • Pinterest
  • Google+
  • LinkedIn
  • E-Mail

Related Posts

See All Publications
  • Chiny, Indo-Pacyfik, Publikacje, Wywiad

Niekończąca się pandemia, wiszący konflikt o Tajwan i rywalizacja z USA. Czy Chiny mają czas na Europę? [dr Michał Bogusz]

Poniższy wywiad jest fragmentem publikacji Instytutu Nowej Europy – Rok obaw i nadziei. Co czeka Europę w 2023? [Raport] Szansa czy zagrożenie? To dylemat…
  • Michał Banasiak
  • 20 marca, 2023
  • Bezpieczeństwo, NATO, Publikacje, Ukraina

Od specjalnej operacji wojskowej do wojny totalnej z NATO. Jak stworzyć nową żelazną kurtynę i uniknąć katastrofy

Tekst przygotowany w ramach Akademii INE, cyklu publikacji tworzonych przez młodych analityków i praktykantów Instytutu Nowej Europy. Włodzimierz Lenin stwierdził, że w historii ludzkości zdarzają…
  • Jakub Knopp
  • 16 marca, 2023
  • Azja, Bezpieczeństwo, Energetyka, Publikacje

Kryzys energetyczny w państwach Azji Centralnej

Artykuł w skrócie: Sektory energetyczne państw Azji Centralnej opierają się głównie na infrastrukturze z czasów Związku Radzieckiego.Kryzys energetyczny w Azji…
  • Krystian Pachucki-Włosek
  • 14 marca, 2023
See All Publications

Comments are closed.

Kamil Opara. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego na kierunkach prawo oraz stosunki międzynarodowe (specjalizacja: bezpieczeństwo i studia strategiczne). Podczas studiów uczestniczył w wymianie Erasmus na University of Kent. Ukończył także School of Law and Economy of China UW, gdzie obecnie pracuje jako zastępca kierownika. Pasjonata Chin, który swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół polityki zagranicznej i wewnętrznej, prawa oraz cyberbezpieczeństwa Państwa Środka, bezpieczeństwa regionalnego Azji Południowo-Wschodniej, biznesowych negocjacji i komunikacji.
Program Europa tworzą:

Marcin Chruściel

Dyrektor programu. Absolwent studiów doktoranckich z zakresu nauk o polityce na Uniwersytecie Wrocławskim, magister stosunków międzynarodowych i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prezes Zarządu Instytutu Nowej Europy.

dr Artur Bartoszewicz

Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej. Ekspert w dziedzinie polityki publicznej, w tym m. in. strategii państwa i gospodarki.

Michał Banasiak

Specjalizuje się w relacjach sportu i polityki. Autor analiz, komentarzy i wywiadów z zakresu dyplomacji sportowej i polityki międzynarodowej. Były dziennikarz Polsat News i wysłannik redakcji zagranicznej Telewizji Polskiej.

Maciej Pawłowski

Ekspert ds. migracji, gospodarki i polityki państw basenu Morza Śródziemnego. W latach 2018-2020 Analityk PISM ds. Południowej Europy. Autor publikacji w polskiej i zagranicznej prasie na temat Hiszpanii, Włoch, Grecji, Egiptu i państw Magrebu. Od września 2020 r. mieszka w północnej Afryce (Egipt, Algieria).

Jędrzej Błaszczak

Absolwent studiów prawniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na Inicjatywie Trójmorza i polityce w Bułgarii. Doświadczenie zdobywał w European Foundation of Human Rights w Wilnie, Center for the Study of Democracy w Sofii i polskich placówkach dyplomatycznych w Teheranie i Tbilisi.

Program Bezpieczeństwo tworzą:

dr Aleksander Olech

Dyrektor programu. Wykładowca na Baltic Defence College, absolwent Europejskiej Akademii Dyplomacji oraz Akademii Sztuki Wojennej. Jego główne zainteresowania badawcze to terroryzm, bezpieczeństwo w Europie Środkowo-Wschodniej oraz rola NATO i UE w środowisku zagrożeń hybrydowych.

dr Agnieszka Rogozińska

Członek Rady Programowej Instytutu Nowej Europy. Doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce. Zainteresowania badawcze koncentruje na problematyce bezpieczeństwa euroatlantyckiego, instytucjonalnym wymiarze bezpieczeństwa i współczesnych zagrożeniach.

Aleksy Borówka

Doktorant na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Doktorantów w kadencji 2020. Autor kilkunastu prac naukowych, poświęconych naukom o bezpieczeństwie, naukom o polityce i administracji oraz stosunkom międzynarodowym. Laureat I, II oraz III Międzynarodowej Olimpiady Geopolitycznej.

Karolina Siekierka

Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku stosunki międzynarodowe, specjalizacji Bezpieczeństwo i Studia Strategiczne. Jej zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną i wewnętrzną Francji, prawa człowieka oraz konflikty zbrojne.

Stanisław Waszczykowski

Podoficer rezerwy, student studiów magisterskich na kierunku Bezpieczeństwo Międzynarodowe i Dyplomacja na Akademii Sztuki Wojennej, były praktykant w BBN. Jego zainteresowania badawcze obejmują m.in. operacje pokojowe ONZ oraz bezpieczeństwo Ukrainy.

Leon Pińczak

Student studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Warszawskim na kierunku stosunki międzynarodowe. Dziennikarz polskojęzycznej redakcji Biełsatu. Zawodowo zajmuje się obszarem postsowieckim, rosyjską polityką wewnętrzną i doktrynami FR. Biegle włada językiem rosyjskim.

Program Indo-Pacyfik tworzą:

Łukasz Kobierski

Dyrektor programu. Współzałożyciel INE oraz prezes zarządu w latach 2019-2021. Stypendysta szkoleń z zakresu bezpieczeństwa na Daniel Morgan Graduate School of National Security w Waszyngtonie, ekspert od stosunków międzynarodowych. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wiceprezes Zarządu INE.

dr Joanna Siekiera

Prawnik międzynarodowy, doktor nauk społecznych, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bergen w Norwegii. Była stypendystką rządu Nowej Zelandii na Uniwersytecie Victorii w Wellington, niemieckiego Institute of Cultural Diplomacy, a także francuskiego Institut de relations internationales et stratégiques.

Paweł Paszak

Absolwent stosunków międzynarodowych (spec. Wschodnioazjatycka) na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta University of Kent (W. Brytania) i Hainan University (ChRL). Doktorant UW i Akademii Sztuki Wojennej. Jego zainteresowania badawcze obejmują politykę zagraniczną ChRL oraz strategiczną rywalizację Chiny-USA.

Jakub Graca

Magister stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim; studiował także filologię orientalną (specjalność: arabistyka). Analityk Centrum Inicjatyw Międzynarodowych (Warszawa) oraz Instytutu Nowej Europy. Zainteresowania badawcze: Stany Zjednoczone (z naciskiem na politykę zagraniczną), relacje transatlantyckie.

Patryk Szczotka

Absolwent filologii dalekowschodniej ze specjalnością chińską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz student kierunku double degree China and International Relations na Aalborg University oraz University of International Relations (国际关系学院) w Pekinie. Jego zainteresowania naukowe to relacje polityczne i gospodarcze UE-ChRL oraz dyplomacja.

The programme's team:

Marcin Chruściel

Programme director. Graduate of PhD studies in Political Science at the University of Wroclaw and Master studies in International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. President of the Management Board at the Institute of New Europe.

PhD Artur Bartoszewicz

Chairman of the Institute's Programme Board. Doctor of Economic Sciences at the SGH Warsaw School of Economics. Expert in the field of public policy, including state and economic strategies. Expert at the National Centre for Research and Development and the Digital Poland Projects Centre.

Michał Banasiak

He specializes in relationship of sports and politics. Author of analysis, comments and interviews in the field of sports diplomacy and international politics. Former Polsat News and Polish Television’s foreign desk journalist.

Maciej Pawłowski

Expert on migration, economics and politics of Mediterranean countries. In the period of 2018-2020 PISM Analyst on Southern Europe. Author of various articles in Polish and foreign press about Spain, Italy, Greece, Egypt and Maghreb countries. Since September 2020 lives in North Africa (Egypt, Algeria).

Jędrzej Błaszczak

Graduate of Law at the University of Silesia. His research interests focus on the Three Seas Initiative and politics in Bulgaria. He acquired experience at the European Foundation of Human Rights in Vilnius, the Center for the Study of Democracy in Sofia, and in Polish embassies in Tehran and Tbilisi.

PhD Aleksander Olech

Programme director. Visiting lecturer at the Baltic Defence College, graduate of the European Academy of Diplomacy and War Studies University. His main research interests include terrorism, international cooperation for security in Eastern Europe and the role of NATO and the EU with regard to hybrid threats.

PhD Agnieszka Rogozińska

Member of the Institute's Programme Board. Doctor of Social Sciences in the discipline of Political Science. Editorial secretary of the academic journals "Politics & Security" and "Independence: journal devoted to Poland's recent history". Her research interests focus on security issues.

Aleksy Borówka

PhD candidate at the Faculty of Social Sciences in the University of Wroclaw, the President of the Polish National Associations of PhD Candidates in 2020. The author of dozen of scientific papers, concerning security studies, political science, administration, international relations. Laureate of the I, II and III International Geopolitical Olympiad.

Karolina Siekierka

Graduate of International Relations specializing in Security and Strategic Studies at University of Warsaw. Erasmus student at the Université Panthéon-Sorbonne (Paris 1) and the Institut d’Etudes Politique de Paris (Sciences Po Paris). Her research areas include human rights, climate change and armed conflicts.

Stanisław Waszczykowski

Reserve non-commissioned officer. Master's degree student in International Security and Diplomacy at the War Studies University in Warsaw, former trainee at the National Security Bureau. His research interests include issues related to UN peacekeeping operations and the security of Ukraine.

Leon Pińczak

A second-degree student at the University of Warsaw, majoring in international relations. A journalist of the Polish language edition of Belsat. Interested in the post-Soviet area, with a particular focus on Russian internal politics and Russian doctrines - foreign, defense and information-cybernetic.

Łukasz Kobierski

Programme director. Deputy President of the Management Board. Scholarship holder at the Daniel Morgan Graduate School of National Security in Washington and an expert in the field of international relations. Graduate of the University of Warsaw and the Nicolaus Copernicus University in Toruń

PhD Joanna Siekiera

International lawyer, Doctor of social sciences, postdoctor at the Faculty of Law, University of Bergen, Norway. She was a scholarship holder of the New Zealand government at the Victoria University of Wellington, Institute of Cultural Diplomacy in Germany, Institut de relations internationales et stratégiques in France.

Paweł Paszak

Graduate of International Relations (specialisation in East Asian Studies) from the University of Warsaw and scholarship holder at the University of Kent (UK) and Hainan University (China). PhD candidate at the University of Warsaw and the War Studies University. His research areas include the foreign policy of China and the strategic rivalry between China and the US in the Indo-Pacific.

Jakub Graca

Master of International Relations at the Jagiellonian University in Krakow. He also studied Arabic therein. An analyst at the Center for International Initiatives (Warsaw) and the Institute of New Europe. Research interests: United States (mainly foreign policy), transatlantic relations.

Patryk Szczotka

A graduate of Far Eastern Philology with a specialization in China Studies at the University of Wroclaw and a student of a double degree “China and International Relations” at Aalborg University and University of International Relations (国际关系学院) in Beijing. His research interests include EU-China political and economic relations, as well as diplomacy.

Three Seas Think Tanks Hub is a platform of cooperation among different think tanks based in 3SI member countries. Their common goal is to strengthen public debate and understanding of the Three Seas region seen from the political, economic and security perspective. The project aims at exchanging ideas, research and publications on the region’s potential and challenges.

Members

The Baltic Security Foundation (Latvia)

The BSF promotes the security and defense of the Baltic Sea region. It gathers security experts from the region and beyond, provides a platform for discussion and research, promotes solutions that lead to stronger regional security in the military and other areas.

The Institute for Politics and Society (Czech Republic)

The Institute analyses important economic, political, and social areas that affect today’s society. The mission of the Institute is to cultivate the Czech political and public sphere through professional and open discussion.

Nézöpont Institute (Hungary)

The Institute aims at improving Hungarian public life and public discourse by providing real data, facts and opinions based on those. Its primary focus points are Hungarian youth, media policy and Central European cooperation.

The Vienna Institute for International Economic Studies (Austria)

The wiiw is one of the principal centres for research on Central, East and Southeast Europe with 50 years of experience. Over the years, the Institute has broadened its expertise, increasing its regional coverage – to European integration, the countries of Wider Europe and selected issues of the global economy.

The International Institute for Peace (Austria)

The Institute strives to address the most topical issues of the day and promote dialogue, public engagement, and a common understanding to ensure a holistic approach to conflict resolution and a durable peace. The IIP functions as a platform to promote peace and non-violent conflict resolution across the world.

The Institute for Regional and International Studies (Bulgaria)

The IRIS initiates, develops and implements civic strategies for democratic politics at the national, regional and international level. The Institute promotes the values of democracy, civil society, freedom and respect for law and assists the process of deepening Bulgarian integration in NATO and the EU.

The European Institute of Romania

EIR is a public institution whose mission is to provide expertise in the field of European Affairs to the public administration, the business community, the social partners and the civil society. EIR’s activity is focused on four key domains: research, training, communication, translation of the EHRC case-law.

The Institute of New Europe (Poland)

The Institute is an advisory and analytical non-governmental organisation active in the fields of international politics, international security and economics. The Institute supports policy-makers by providing them with expert opinions, as well as creating a platform for academics, publicists, and commentators to exchange ideas.

YouTube

Zachęcamy do subskrypcji!

Co tydzień będziesz otrzymywać aktualizacje dotyczące najnowszych publikacji INE i dodatkowych materiałów.

Najnowsze publikacje

  • Niekończąca się pandemia, wiszący konflikt o Tajwan i rywalizacja z USA. Czy Chiny mają czas na Europę? [dr Michał Bogusz]
    przez Michał Banasiak
    20 marca, 2023
  • Od specjalnej operacji wojskowej do wojny totalnej z NATO. Jak stworzyć nową żelazną kurtynę i uniknąć katastrofy
    przez Jakub Knopp
    16 marca, 2023
  • Kryzys energetyczny w państwach Azji Centralnej
    przez Krystian Pachucki-Włosek
    14 marca, 2023
  • 20 lat rządów i… koniec? Co w 2023 roku czeka Turcję Erdoğana?
    przez Michał Banasiak
    13 marca, 2023
  • Syria. Państwo w ruinie
    przez Grzegorz Kordylas
    9 marca, 2023

Kategorie

NAJPOPULARNIEJSZE TAGI:

  • Zaloguj się
  • Kanał wpisów
  • Kanał komentarzy
  • WordPress.org

Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo międzynarodowe Chiny Geopolityka NATO Polityka międzynarodowa Polska Rosja Ukraina Unia Europejska USA

  • Home
  • Ukraine
  • Publications
  • Reports
  • Programmes
  • People
  • Contact

Funded by the National Liberty Institute – Center for Civil Society
Development under the Governmental Civil Society Organisations Development Programme for 2018-2030

© 2019-2022 Fundacja Instytut Nowej Europy · Wszystkie prawa zastrzeżone · Wesprzyj nas