Badania prowadzone nad terroryzmem w Federacji Rosyjskiej w 21 wieku, są kluczowe dla zrozumienia polityki międzynarodowej Kremla. Ze względu na różnorodność opinii w środowisku geopolitycznym, do współpracy nad poniższą analizą zaproszono ekspertów z Polski, Czech, Azerbejdżanu i Rosji. Wszechstronne oraz wielopłaszczyznowe ujęcie zagrożeń terrorystycznych ma na celu przybliżyć i opisać problematykę rozrostu terroryzmu w największym państwie świata. Jednocześnie należy wziąć pod uwagę dynamizm zjawisk w środowisku międzynarodowym oraz nie do końca transparentną politykę Rosji, która stara się dominować na każdym z frontów, gdzie dostrzega potencjalne korzyści, wielokrotnie nie bacząc na sytuację wewnętrzną w kraju.
W części drugiej analizy zostały przedstawione opinie specjalistów, które wraz z częścią pierwszą, będą stanowić spójną całość. Pozwoli to na uzyskanie większej ilości informacji dotyczących współczesnego terroryzmu w Federacji Rosyjskiej. W związku z tym wyrazy uznania należą się ekspertom, którzy podzielili się swoimi spostrzeżeniami. Należy podkreślić, iż współcześnie niezwykle ważnym jest, abyśmy wspólnie (środowisko akademicko-eksperckie) analizowali i omawiali pojawiające się wyzwania, które mogą mieć strategiczne znaczenie dla Rzeczypospolitej Polskiej i jej sojuszy.
Eksperci, którzy odpowiedzieli na pytania dotyczące terroryzmu w Federacji Rosyjskiej (opisy zostały przedłożone przez respondentów):
Dr Jakub Benedyczak – jest analitykiem PISM ds. Rosji w programie Europa Wschodnia i stałym współpracownikiem Nowej Europy Wschodniej. Zajmuje się sytuacją społeczno-polityczną w Rosji, rosyjską współczesną kulturą masową, stosunkami Rosji z państwami Azji (Bliski i Daleki Wschód). Doktor politologii, napisał pracę doktorską pt. „Dyskurs polityczny w filmie rosyjskim ery Władimira Putina”. Autor wielu tekstów publicystycznych i wywiadów (Nowa Europa Wschodnia, Polityka, Gazeta Wyborcza, Tygodnik Powszechny, Rzeczpospolita). Odbył roczny staż w Youth Human Rights Movement (Woroneż, Rosja). Wcześniej koordynator projektów w Fundacji im. Stefana Batorego.
Dr Elena Zhirukhina – pracownik naukowy w Institute of International Relations Prague. W latach 2013-2017 prowadziła badania w ramach doktoratu ze stosunków międzynarodowych na School of International Relations, University of St Andrews w Szkocji. Ukończyła magisterium na Wydziale Nauk Politycznych i Społecznych na Południowym Uniwersytecie Federalnym Rostów nad Donem w Federacji Rosyjskiej. Jej obszary zainteresowań to: przeciwdziałanie terroryzmowi, wojny domowe, prawo międzynarodowe, agresywni aktorzy niepaństwowi.
Anna Jordanova – jest badaczem w Association For International Affairs w Pradze (www.amo.cz). Jej głównymi zainteresowaniami badawczymi są bezpieczeństwo i geopolityka w Azji Środkowej, a także wyzwania pojawiające się w regionie Eurazji. Kwestiami bezpieczeństwa i stosunków międzynarodowych zajmowała się zarówno podczas badań na uniwersytetach: Masaryk University w Brnie, Charles University w Pradze, na kursach Wilnie i Kopenhadze oraz w Austrian Institute for European and Security Policy w Wiedniu. Badania dotyczące Europy Wschodniej prowadziła również podczas stypendium naukowego w Kazachstanie.
Prof. dr hab. Katarzyna Laskowska – profesor w Katedrze Prawa Karnego i Kryminologii na Wydziale Prawa Uniwersytet w Białymstoku. Główne zainteresowania badawcze: przestępczość w Rosji.
Prof. dr hab. Piotr Mickiewicz – profesor w Instytucie Politologii Uniwersytetu Gdańskiego, specjalizujący się w problematyce wykorzystania potencjału militarnego w polityce państw i formule aktywności politycznej graczy morskich.
Dr hab. Natasza Duraj – prof. Uniwersytetu Łódzkiego, Kierownik Katedry Analizy i Strategii Przedsiębiorstwa, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego. W przeszłości tłumacz jęz. polskiego i rosyjskiego dla potrzeb jednostek specjalnych. Zainteresowania naukowe: analiza ekonomiczna, bezpieczeństwo ekonomiczne, bezpieczeństwo wewnętrzne, bezpieczeństwo antyterrorystyczne, przestępczość w sferze działalności ekonomicznej, zapobieganie przestępczości gospodarczej.
Dr hab. Kazimierz Kraj – Dr hab. nauk o bezpieczeństwie oraz doktor nauk politycznych. Zainteresowania badawcze: Rosja, jej służby specjalne, zwalczanie terroryzmu, polityka bezpieczeństwa FR, instytucje bezpieczeństwa FR, szkolnictwo wojskowe Rosji oraz siły specjalne Rosji.
Dr Akif Marifli – wykładowca na Akademii Administracji Publicznej (The Academy of Public Administration under the President of the Republic of Azerbaijan). Ekspert w dziedzinie historii bezpieczeństwa i terroryzmu.
Dr Tomasz W. Grabowski – doktor nauk społecznych w zakresie nauk o bezpieczeństwie, adiunkt w Akademii Ignatianum w Krakowie. Naukowo zajmował się m. in. terroryzmem ugrupowań wywodzących się z Kaukazu Północnego.
1. Na podstawie
swojego doświadczenia i wiedzy na temat terroryzmu, proszę ocenić (w skali
od 1 do 10, 1 najniższy, 10 najwyższy) poziom współczesnych zagrożeń atakami
terrorystycznymi w Rosji?
Jakub Benedyczak: Uważam, że w takiej skali będzie to 6.
Elena Zhirukhina: Zgodnie z dekretem prezydenckim 851 z 14.03.2012 r. Federacja Rosyjska ustanawia trzy poziomy zagrożenia terrorystycznego. Dokładniej, czerwony (krytyczny), żółty (wysoki) i niebieski (podwyższony). Nałożenie któregokolwiek z tych poziomów zagrożenia terrorystycznego zakłada uruchomienie określonych działań organów ścigania / bezpieczeństwa, które są odpowiednie dla danego poziomu. Na przykład poziom czerwony wymagałby pełnej gotowości sił specjalnych i wprowadzenie stanu wyjątkowego. Należy zauważyć, że poziom zagrożenia terrorystycznego jest nakładany na określone terytorium w określonym czasie. Jest to także zagrożenie, na które reaguje się natychmiast. Logicznym jest oczekiwań różnych poziomów zagrożenia terrorystycznego w poszczególnych miastach lub obwodach. Według dyrektora Federalnej Służby Bezpieczeństwa Rosji tylko w 2019 roku, siły i służby specjalne zapobiegły 39 incydentom terrorystycznym, zabiły 32 terrorystów i aresztowały 679 osób. Najwyraźniej zagrożenie terroryzmem w Rosji jest nadal obecne i się rozwija, co wskazuje na wysoki poziom w 10 stopniowej sakli.
Katarzyna Laskowska: Poziom zagrożenia oceniam na 5.
Piotr Mickiewicz: Na terenie Rosji na 2 lub maksymalnie 3, i to bardziej w konwencji terroru kryminalnego niż ideologicznego. Ze względu na spacyfikowanie przez służby rodzimego terroryzmu separatystycznego i obawy przed rosyjską reakcją ze stronny międzynarodowych organizacji terrorystycznych. Jako potencjalny cel terroryzmu międzynarodowego wskazałbym siły morskie uczestniczące we wspólnych działaniach z Chinami na Pacyfiku i Oceanie Indyjskim oraz rosyjskie zbiornikowce.
Natasza Duraj: Oceniam na poziomie 4.
Kazimierz Kraj: Należy rozpatrywać to zagrożenie na poziomie 5.
Tomasz W. Grabowski: Poziom zagrożenia terroryzmem w Rosji oceniam na 6.
2. Jak według Pana/Pani wygląda profil współczesnego terrorysty, który stanowił zagrożenie dla bezpieczeństwa Rosji (np. Dżihadysta, prawicowy radykał, itp.)?
Jakub Benedyczak: Większość terrorystów została albo zwalczona przez rosyjskie służby specjalne przy efektywnej pomocy oddziałów podlegających Ramzanowi Kadyrowowi albo wysłana do Syrii czy Iraku, i blokuje się ich powrót do Rosji. Zawsze jednak istnieje zagrożenie, że część osób zdoła wrócić i odrodzić zmutowany Emirat Kaukaski bądź jakąkolwiek jego mutację. Profil takich osób- niezależnie od reprezentowanego odłamu islamu- jest mniej więcej podobny, tj. osoba ta chce obalenia kolaborującego Kadyrowa i jego świty, wyrzucenia Rosjan z całego Kaukazu (niektórzy aż do Wołgogradu), zjednoczenia Kaukazu (przynajmniej Północnego, choć niektórzy całego), ustanowienia tam teokratycznej dyktatury islamu i poszerzania jego terytorium. Teoretycznie część radykałów zakłada jedność wyznawców, ale w praktyce wykonawcami woli Allacha są Czeczeni, nielubiani i uważani przez pozostałe narody Kaukazu za lokalnych imperialistów (pomijając, że Ormianie i Gruzini to chrześcijanie, Azerom znacznie bliżej do Turcji, a Dagestańczycy, Awarowie, Lezgini i Ingusze nie lubią i boją się Czeczenów).
Co do ekstremistów prawicowych (nacjonalistów, czarnych sotni, monarchistów, Euroazjatów, komunistów- to w istocie w Rosji siła prawicowa, odsyłam do A. Walickiego) i lewicowych (gł. Anarchiści i wszelkie pochodne) to trzeba je podzielić na umiarkowane i legalne oraz skrajne i zdelegalizowane. Tych pierwszych znajdzie Pan na stronach internetowych (które nie są usunięte), ale one nie stanowią zagrożenia terrorystycznego. Funkcjonują na marginesie jako dozwolony element debaty „publicznej”. Skrajna prawica jest zdelegalizowana (np. jej strony są zablokowane, płk. Kwaczkow odsiedział długie lata w więzieniu, proszę poszukać informacji o nim, wiele mówiąca historia w kontekście tematu terroryzmu), inwigilowana i kontrowana przez FSB. Jej postulaty sprowadzają się, mówiąc ogólnie- do antysemityzmu (spisek żydowskich, kosmopolitycznych banksterów przeciw Rosji), Rosja wymiera, w latach 90 chcieli RU zniszczyć w białych rękawiczkach, zalewają nas centralni Azjaci i Kaukazcy, trzeba afirmować w konstytucji rosyjską nację (Putin i Miedwiediew kilkakrotnie odrzucali ten postulat), Rosja wielka albo żadna, nasze wartości i nasza osobna droga, itd. Oni stanowią także zagrożenie pogromami społeczności imigranckich (Co do lewicowych radykałów, nie mam na ich temat wiedzy, ale proszę pogrzebać w zamachu bombowym na siedzibę FSB w Archangielsku 31.10.2018), dokonał tego zwolennik anarchoterroryzmu i Nieczajewa, ale moim zdaniem i oni są pod ścisłą kontrolą FSB, a zamach był wpadką.
Anna Jordanova: Współczesny terroryzm ma zbyt wiele twarzy, aby go generalizować. W ostatnich latach cała Europa była świadkiem ataków terrorystycznych popełnianych przez islamistów (choć ich rzeczywiste motywacje były znacznie bardziej złożone niż wyłącznie religijne), nacjonalistów, których motywy są oparte na nienawiści politycznej (Breivik), a także przypadków, gdy zamaskowani sprawcy próbowali dokonać ataku terrorystycznego udając muzułmanów, w celu wywołania nienawiści wobec nich (Republika Czeska).
W szczególnym przypadku jakim jest Rosja uważam, że istnieją dwie istotne kategorie możliwych ataków terrorystycznych:
– popełnione przez cudzoziemców lub obywateli Rosji powracających z zagranicy, których można oznaczyć jako „islamiści” (np. takie ataki jak we Francji lub Belgii). W takich przypadkach należy zwrócić szczególną uwagę na kraje, które mogą stać się podatne na wszelkie formy radykalizmu, a ich obywatele mogą swobodnie podróżować do Rosji (na przykład Azja Południowo-Środkowa). Głównymi celami mogą być miejsca publiczne w całym kraju.
– popełnione przez obywateli rosyjskich, których motywacja jest zależna od polityki międzynarodowej lub ze względu na sytuację w społeczeństwie (np. w przypadku znacznej niestabilności na północnym Kaukazie). Takie ataki byłyby ograniczone geograficznie do określnego obszaru (znacznie większe miasta).
Katarzyna Laskowska: Dziś coraz częściej działania grup mają charakter kryminalny niż polityczny.
Piotr Mickiewicz: Uczestnik grup mafijno-przestępczych.
Natasza Duraj: Myślę, że jest to przede wszystkim osoba o tzw. „przemytym mózgu”, wyedukowana w środowisku, gdzie propagowane były ideologie terrorystyczne (tzw. szkoły koraniczne).
Kazimierz Kraj: Profil współczesnego terrorysty w Rosji, to bardzo złożona problematyka. Niewątpliwie będzie silnie (rodzinnie, emocjonalnie) powiązany z Kaukazem (przedstawiciel jednej z nacji tam zamieszkujących), bądź konwertyta (Rosjanin, słowiańskiego lub innego pochodzenia). Motywowany ideologicznie i religijnie przez ruchy wahabickie, lub przyznający się do inspiracji przez tzw. Państwo Islamskie. Trzeba również uwzględnić problem kwestii tradycji tych terenów, zemsta rodowa, manipulacja wdowami (szahidki, czarne wdowy). Ale czy stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa Rosji, raczej dla bezpieczeństwa osób, grup, które zostaną zaatakowane. Przez dwadzieścia lat konsekwentnej polityki antyterrorystycznej, zwiększyła się wykrywalność (ujawnianie przestępstw o charakterze terrorystycznym). W mojej ocenie większe zagrożenie dla bezpieczeństwa FR stanowi przestępczość zorganizowana, handel narkotykami, nielegalny handel bronią. I tak w 2017 roku na terenie Rosji ujawniono 1871 przestępstw o charakterze terrorystycznym, 28 916 przestępstw związanych z handlem bronią oraz 208 681 przestępstw związanych z handlem narkotykami.
Akif Marifli: Typowy profil współczesnego europejskiego terrorysty to: młody, niewykształcony mężczyzna, imigrant drugiego pokolenia, który przynależy do gangów, jest znany władzom i Policji oraz jest ekstremistą religijnym. Tak się mniej więcej przedstawia profil osób, które mogą stanowić zagrożenie i dotychczas podejmowały działania o charakterze terrorystycznym.
Tomasz W. Grabowski: Aktualnie największe zagrożenie terrorystyczne dla bezpieczeństwa antyterrorystycznego Rosji stanowią jednostki i grupy odwołujące się do radykalnego islamu. Dotyczy to głównie przypadków, w których dochodzi do radykalizacji w wyniku działań informacyjnych (propagandowych) ze strony Państwa Islamskiego (IS).
Po pierwsze zagrożenie mogą stanowić osoby, które pod wpływem dżihadystycznej propagandy udały się swego czasu na Bliski Wschód, zdobyły tam doświadczenie bojowe, a po upadku kalifatu powróciły na terytorium Rosji (wg anglojęzycznej terminologii są to tzw. foreign terrorist fighters, FTF). Wydaje się jednak, że rosyjskie służby specjalne mają wysoką skuteczność w neutralizowaniu zagrożenia z ich strony, a wśród samych FTFs powrót do Rosji nie jest zbyt atrakcyjną opcją.
Znacznie większe zagrożenie stanowić może drugi typ terrorysty islamskiego w Rosji, czyli osoba (lub mała grupa osób), która pod wpływem propagandy IS przechodzi w miejscu swego przebywania proces samoradykalizacji, a następnie próbuje dokonać zamachu terrorystycznego na terenie Rosji. Takie jednostki nie mają zwykle żadnych organizacyjnych powiązań z terroryzmem międzynarodowym. Są natomiast przesiąknięte ideologią dżihadu (dzięki dostępowi do radykalnych treści przez Internet) i gotowe do przeprowadzenia ataków terrorystycznych.
Jednocześnie nieaktualny już wydaje się model, w którym terrorystą jest w Rosji przedstawiciel narodowości północnokaukaskich. W ostatnich latach obserwować można radykalizację wśród migrantów z Azji Centralnej, a także wśród etnicznych Rosjan. Narodowość terrorysty zatem odgrywa już w Rosji nieporównanie mniejszą rolę niż 10 czy 20 lat temu.
3. Czy grupy terrorystyczne, które podejmują ataki w Rosji, mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa państw Unii Europejskiej?
Jakub Benedyczak: Islamistyczne tak, oczywiście. Stąd w tym względzie UE powinna z RU współpracować. W państwach UE żyją ogromne skupiska Czeczenów, część z nich stworzyła świetnie działające organizacje przestępcze, kilka tysięcy z nich zasiliło szeregi ISIS i innych organizacji terrorystycznych. Jeśli nie zostaną na Bliskim Wschodzie i nie wrócą do RU, najbliżej im do UE.
Elena Zhirukhina: Chciałabym przeformułować to pytanie. Zamiast tego można zapytać, czy zagrożenie terrorystyczne pochodzące z Rosji może potencjalnie stanowić zagrożenie dla Europy. Odpowiadając na to pytanie, można przyjąć podejście oparte na dowodach. Rosja była świadkiem wyjazdu ponad 5000 obywateli rosyjskich do stref konfliktu w Syrii i Iraku. Duża część tych, którzy wyjechali to mieszkańcy Północnego Kaukazu, rosyjskiego regionu, który także ucierpiał w wyniku ataków terrorystycznych. Pozostaje także kwestia, że zahartowani w boju i zindoktrynowani obywatele (żołnierze) rosyjskiego pochodzenia, mogliby potencjalnie przeniknąć do państw europejskich lub powrócić do Rosji. W związku z tym ograniczenie takich zagrożeń wymaga: współpracy międzynarodowej w zakresie identyfikacji takich osób oraz nadzoru nad ich możliwą migracją.
Anna Jordanova: Zależy to od przyjętej definicji, głównego aktora oraz skali takiego zagrożenia. Skutki mogą być następujące:
– niekontrolowana migracja do Europy (duża liczba uchodźców i / lub osób, które mogę stanowić duże zagrożenie),
– nieprzewidywalne wewnętrzne wydarzenia polityczne w Federacji Rosyjskiej oraz zmiana stosunków z państwami Unii Europejskiej,
– nieprzewidywalny wpływ na obecną wojnę we wschodniej Ukrainie i odtworzenie konfliktów na obszarze postsowieckim, a także wzrost ilości rosyjskich kampanii wojskowych na Bliskim Wschodzie.
Są to jednak tylko możliwe scenariusze. Atak terrorystyczny popełniony przez aktora krajowego, np. ze względu na motywy polityczne, może wywołać znacznie inną reakcję Moskwy niż atak popełniony przez obcokrajowca związanego z Państwem Islamskim, który przybył z Iraku. Ponadto należy pamiętać, że rząd rosyjski znajduje się obecnie w fazie transformacji władzy i wszelkie oznaki osłabienia głównej władzy w oczach opinii publicznej są nie do przyjęcia. W obecnej sytuacji oszacowanie reakcji „zwykłych Rosjan” jest prawie niemożliwe.
Katarzyna Laskowska: Nie, grupy, które podejmują ataki w Rosji załatwiają w ten sposób swoje sprawy w tym kraju. Jest to więc forma działalności przeciwko władzy w FR.
Piotr Mickiewicz: Nie, ponieważ: A: terroryści z Rosji nie podejmują działań w krajach UE. B: grupy radykałów raczej wywodzą się z środowisk promujących Wielką Rosję. C: akty terroru kryminalnego nie będą kierowane wobec państwa czy społeczeństwa.
Natasza Duraj: Jak najbardziej, stąd w pełni zasadne są w mojej opinii zadania, jakie stawiane są organom bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Myślę tu przede wszystkim o Federalnej Służbie Bezpieczeństwa, Ministerstwie Spraw Wewnętrznych oraz jednostkom kontrterrorystycznym, powstałym na bazie dawnej Alfy i Wympeła (KGB).
Kazimierz Kraj: W mojej opinii nie stanowią zagrożenia dla Unii Europejskiej.
Akif Marifli: Ważne jest, abyśmy pomyśleli o tym, że zasięg terroryzmu międzynarodowego na pewno się zwiększy. Zasadniczo terroryzm stanowi zagrożenie asymetryczne. Innymi słowy, trudno powiedzieć, kiedy i w jaki sposób terroryści mogą zaatakować, gdyż może to nastąpić w każdym momencie i w każdym miejscu.
Tomasz W. Grabowski: Oceniam, że nie ma w Rosji organizacji czy grup terrorystycznych, które byłyby na tyle silne, aby najpierw przeprowadzić zamach w Rosji, pozostać po tym nieujawnione, a następnie mieć jeszcze potencjał by zaatakować w Unii Europejskiej.
Są natomiast jednostki czy małe grupy osób pochodzące z terenów Federacji Rosyjskiej, które mogą przemieścić się na teren UE i stanowić tu zagrożenie. Jednym z niepokojących zjawisk w ostatnich latach jest obecność byłych bojowników ISIS (z grupy „rosyjskojęzycznych FTFs”) na terytorium Ukrainy, która posiada bezwizowy reżim z UE.
Inną grupą ryzyka są przedstawiciele diaspory czeczeńskiej (i innych narodowości północnokaukaskich) na terytorium UE, wśród której występuje niebezpieczny potencjał do działań przemocowych (w tym skłonność do radykalizmu islamskiego czy nawet działań terrorystycznych). Te grupy osób związane z Rosją mogą stanowić realne zagrożenie na terytorium UE.
4. Jakie są najskuteczniejsze innowacyjne technologicznie sposoby do walki z terroryzmem?
Jakie działania, idee, praktyki, zastosowałby Pan/Pani do zwalczania terroryzmu w Rosji?
Anna Jordanova: Trudno jest udzielić krótkiej odpowiedzi, ponieważ powinna zostać opracowana specjalna strategia dla wszystkich możliwych scenariuszy wymienionych już wcześniej.
Przede wszystkim każde państwo musi znaleźć równowagę między zwalczaniem terroryzmu przy pomocy środków ograniczających demokrację, a prywatnością swoich obywateli. Rosja, pomimo obecnego reżimu, nie jest wyjątkiem – opinia publiczna i akceptacja działań rządu są kluczowe.
W odniesieniu do tak zwanych terrorystów „samotnych wilków”, Rosja nie może zrobić zasadniczo więcej niż inne kraje. Wyjątkiem może być duża populacja muzułmanów w kraju, którzy mogą ulec procesowi radykalizacji, albo wręcz przeciwnie, stanowić bazę dla de-radykalizacji takich osób.
Jako bardziej naglące wyzwania postrzegam wspomnianych aktorów krajowych. Nagły, znaczny brak równowagi sił może wywołać gniew i desperację wśród określonej grupy ludzi. Z perspektywy zachodnioeuropejskiej największą uwagę zwraca się na muzułmanów i regiony muzułmańskie. Takie podejście nie jest bez znaczenia (np. niektórzy obywatele rosyjscy wyjechali na wojnę na Bliskim Wschodzie i nie jest to jedyny przypadek). Mogę sobie wyobrazić terrorystę, którego główną motywacją jest: pogarszającą się sytuacja we wschodniej Ukrainie, katastrofa ekologiczna lub upadek gospodarczy we wschodniej części Rosji… Kiedy Moskwa przestanie wypełniać niepisane porozumienie z narodem (dobrobyt zamiast demokracji), może spróbować zreformować lub utrzymać posłuszeństwo siłą. Taka presja może być pierwszą przyczyną prowadzącą do ostatecznego działania o charakterze terrorystycznym.
Ostatecznie, niektórym atakom terrorystycznym po prostu nie można zapobiec. Żadna służba bezpieczeństwa na świecie nie jest wszechmocna. Opracowując strategię walki z terroryzmem, należy również wziąć pod uwagę sposób komunikowania się ze społeczeństwem, aby zapobiec panice lub wzrostowi gniewu na inną grupę społeczną lub aktora.
Katarzyna Laskowska: Infiltracja Internetu jako skutecznego, często tajnego sposobu komunikacji.
Piotr Mickiewicz: Generalnie to ja bym odwrócił pytanie – jak rosyjskie doświadczenia wykorzystać!
Natasza Duraj: Ciągły monitoring zagrożeń z wykorzystaniem dostępnych obecnie w Rosji systemów kontroli oraz uświadamianie społeczeństwa, w tym szczególnie dzieci i młodzieży, o skali tego problemu i niebezpieczeństwie płynącym z ideologii terroryzmu. Programy związane z uświadamianiem zagrożeń płynących z ideologii ekstremizmu.
Kazimierz Kraj: Rosjanie zastosowali kompleksowe rozwiązania prawne i organizacyjne, (Narodowy Komitet Antyterrorystyczny, ustawy o zwalczaniu terroryzmu i ekstremizmu), szeroka prewencja, opracowanie planów reakcji oraz wskazywanie potencjalnych miejsc ataków terrorystycznych na terytorium FR, zbieranie dokumentacji tych miejsc, przygotowanie służb ratowniczych (vide Dubrowka, a np. zamach w metrze w 2010 r. w Moskwie, ewakuacja rannych), jednoosobowe kierownictwo operacja antyterrorystyczną, współpraca w ramach Centrum Antyterrorystycznego WNP i Regionalnej Struktury SOW, oraz wspólne ćwiczenia, a także co ważne szeroka współpraca międzynarodowa w regionie.
Akif Marifli: Głównym celem walki z terroryzmem jest zredukowanie liczby osób w społeczeństwie, które wspierają terroryzm oraz wyrobienie poglądów antyterrorystycznych w ramach, których będzie się zdecydowanie potępiać stosowanie metod terrorystycznych pod każdą z postaci, czy to przez hasła czy przez ideologie. Takie pomysły i praktyki mogłyby zostać wykorzystane do zwalczania terroryzmu w Rosji poprzez kilka działań.
1. Poprawa ram prawnych we wszystkich obszarach walki z terroryzmem, w celu podniesienia poziomu świadomości społecznej dotyczącej antyterroryzmu, zwłaszcza wśród młodzieży i dzieci.
2. Wyjaśnianie i nauczanie młodych ludzi, którzy są najbardziej narażeni na ideologię ekstremizmu i terroryzmu, o niszczącej, nielegalnej i mizantropijnej charakterystyce zjawiska terroryzmu.
3. Kształtowanie woli obywatelskiej do aktywnej walki z ekstremistami, aby wspierać działania rządu mające na celu zapobieganie nielegalnej przemocy o charakterze terrorystycznym.
4. Jednym z ważnych elementów globalnej walki z terroryzmem jest zwrócenie uwagi na szybki rozwój wielokulturowości. Przy obecnym poziomie współpracy i stosunkach międzynarodowych, to ta kwestia przede wszystkim powinna znaleźć się w centrum uwagi. Należy cały czas nadzorować globalną migrację.
5. Edukacja jest jednym z kluczowych elementów skutecznej walki z terroryzmem, ponieważ organizacje terrorystyczne wykorzystują ludzi niewyedukowanych. Dlatego też edukacja jest jednym z najważniejszych środków w walce z terroryzmem i ekstremizmem.
Tomasz W. Grabowski: Współcześnie najważniejsze wydają się działania w cyberprzestrzeni. Konieczne jest „przecinanie” propagandy islamistycznej zarówno w wymiarze technicznym (blokowanie dostępu do radykalnych treści) jak i informacyjnym (dezawuowanie konkretnych treści w wymiarze merytorycznym poprzez propagowanie rzetelnej wiedzy i wzmacnianie świadomości wśród – szczególnie młodych – użytkowników Internetu). W przypadku Rosji, pomimo wszystkich kontrowersji z tym związanych, korzystne z punktu widzenia bezpieczeństwa antyterrorystycznego okazują się działania w zakresie kontroli komunikacji w Internecie. Daleko idące posunięcia władz rosyjskich dotyczą między innymi dostępu służb specjalnych do prywatnych rozmów w komunikatorach internetowych czy korespondencji elektronicznej użytkowników. W ten sposób większe bezpieczeństwo okupione zostało istotnym ograniczeniem wolności osobistych obywateli…
Wstępne wnioski z przeprowadzonych wywiadów
Należy zaznaczyć, że powyższe odpowiedzi, a także wcześniej przedłożona analiza, nie wyczerpują tematu terroryzmu w Federacji Rosyjskiej. Tak długo jak nie ma oficjalnej i jednoznacznej definicji terroryzmu, w każdym z państw na świecie lub w ramach organizacji międzynarodowych, będzie dochodzić do tarć i spięć na gruncie metodologii oraz oceny działań poszczególnych rządów. Mimo, że w powszechnej świadomości przyjmuje się, że celem terrorystów jest wytworzenie chaosu, destabilizacji politycznej oraz utrzymanie społeczeństwa w ciągłym napięciu, to wciąż spotykamy się z nadużywaniem określenia „terroryzm” oraz „terroryści”. Ponadto, uważam, że warto jest spojrzeć na problem terroryzmu w Federacji Rosyjskiej z perspektywy badacza zamieszkującego państwa Europy Środkowo-Wschodniej, co pozwoli na dalsze prowadzenie kwerendy dotyczącej m.in. zaangażowania Rosji we wschodniej Ukrainie oraz w wojnę w Syrii.
Comments are closed.