Unia Europejska podejmuje próbę stworzenia stricte unijnego ekosystemu wytwarzania półprzewodników w Europie. Ma on na celu zapewnienie ciągłości dostaw i usamodzielnienie się wobec państw trzecich, co przyczyni się do realizacji jednego z najważniejszych celów UE – osiągnięcia suwerenności cyfrowej. Ponadto kontrola łańcuchów dostaw ma zapewnić możliwość niezakłóconej rozbudowy zielonych technologii na kontynencie, których wytwarzanie wiąże się z ciągłą koniecznością zaopatrywania tego sektora w półprzewodniki. Takie działanie miałoby umożliwić realizację kolejnego ważnego celu – zielonej transformacji, a także skutkować ogólnym zwiększeniem innowacyjności produktów wytwarzanych w Europie. Sposób na uzyskanie wyżej wymienionych rezultatów został opisany w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1781 z dnia 13 września w sprawie ustanowienia ram dotyczących środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu półprzewodników oraz zmiany rozporządzenia (UE) 2021/694 (zwanym dalej: „Rozporządzenie”)[1].
Obecnie Unia Europejska odpowiada za niecałe 10% światowej produkcji półprzewodników[2]. Realizacja działań zawartych w omawianym dokumencie ma pozwolić na osiągnięcie 20% światowej produkcji w 2030 roku [3]. W obecnej sytuacji unijny rynek półprzewodników jest narażony na zakłócenia ze względu na swoje uzależnienie od dostaw z państw trzecich, co szczególnie dotkliwie pokazał kryzys mający miejsce podczas pandemii Covid-19. Dokument ma na celu zapewnienie stałego dostępu do półprzewodników podmiotom unijnym, a więc i swobodę w rozbudowie sektora high-tech w UE. Unia za pośrednictwem Rozporządzenia, które weszło w życie 21 września 2023 roku, stawia się w roli pośrednika pomiędzy poszczególnymi uczestnikami działającymi na rynku półprzewodników. Powołane przez nią instytucje mają przyczyniać się do usprawnienia komunikacji wewnątrz Unii w ramach omawianego sektora, a także podczas podejmowania współpracy z państwami trzecimi. Opisana pozycja ma również na celu ułatwienie przeprowadzenia dużych inwestycji w produkcję półprzewodników na kontynencie.
Rozporządzenie podkreśla konieczność monitorowania rynku w celu zapobiegania potencjalnym niedoborom. W ramach zwiększania odporności na takiego rodzaju sytuacje, Unia definiuje sektory krytyczne państw członkowskich i w przypadku zagrożenia, dla ich poprawnego funkcjonowania, wprowadza system zamówień priorytetowych w niektórych ośrodkach produkcji półprzewodników. Należą do nich Otwarte Unijne Fabryki oraz Zintegrowane Zakłady Produkcyjne. Otwarte Unijne Fabryki oferują zdolność produkcyjną innym przedsiębiorstwom. Zintegrowane Zakłady Produkcyjne z kolei produkują dla własnych celów handlowych i mogą włączyć do swojego modelu biznesowego inne etapy łańcucha dostaw, takie jak projektowanie i sprzedaż produktów. Obydwie instytucje uznawane są za działające w interesie publicznym ze względu na zapewnianie bezpieczeństwa dostaw i odporności systemu półprzewodników, które z kolei zaspokajają popyt sektorów krytycznych państw członkowskich.
Zarówno Fabryki jak i Zakłady zobowiązane są, w odpowiednich przypadkach, do realizowania zamówień w trybie priorytetowym, składanych za pośrednictwem instytucji Unii przez użytkowników półprzewodników z sektorów krytycznych lub przedsiębiorstw zaopatrujących te sektory. Wymienione ośrodki produkcji są zobowiązane do realizacji takich zamówień nawet w przypadku, w którym będzie to dla nich oznaczać niemożność dotrzymania zobowiązań produkcji wobec innego podmiotu. W takiej sytuacji Unia zwalnia wymienione ośrodki produkcji z konsekwencji, jakie mogłyby się wiązać z niewypełnieniem umowy. W przypadku braku realizacji zamówień priorytetowych, Unia nałoży na Fabryki oraz Zakłady odpowiednie kary. Uznanie przedsiębiorstwa za Otwartą Unijną Fabrykę albo Zintegrowane Zakłady Produkcyjne wiąże się jednak z pewnymi benefitami. Należy do nich przede wszystkim preferencyjny dostęp do linii pilotażowych. Omawiane Rozporządzenie definiuje je jako instrument wypełniający lukę pomiędzy laboratoriami a masową produkcją. Mają więc stanowić przestrzeń do przeprowadzania doświadczeń i testowania oraz walidacji nowych pomysłów. Należy założyć, że zarówno Fabryki jak i Zakłady mogą liczyć na szczególne uwzględnienie podczas inwestowania w cały sektor ze względu na rolę jaką w nim odgrywają.
Na unijnych stronach można znaleźć informację, która określa poziom inwestycji w omawianym sektorze na 43 mld euro w okresie do 2023 roku[4]. Inwestycje pokrywają się z celami takich unijnych programów jak ,,Horyzont Europa” czy ,,Cyfrowa Europa”. Jednym z bardziej istotnych zadań, jakie ma spełniać Unia w procesie modernizacji europejskiego rynku półprzewodników, jest lepsza koordynacja inwestycji. Oprócz tego Unia Europejska skupia się na stworzeniu systemu umożliwiającego wymianę intelektualną, dotyczącą całego ekosystemu przewodników. Do tego celu mają posłużyć centra kompetencji, będące ze sobą w ścisłym kontakcie, a które zostaną zorganizowane przez państwa członkowskie. Ich głównym zadaniem jest stanowienie hubu informacji i know-how dla instytucji naukowych oraz rynkowych zainteresowanych półprzewodnikami. Centra kompetencji mają pośredniczyć pomiędzy liniami pilotażowymi a ich potencjalnymi użytkownikami. Łączność pomiędzy tymi wszystkimi podmiotami ma ułatwić proponowana przez Unię Europejską wirtualna platforma projektowa.
Autorzy Rozporządzenia podkreślają wagę przedsięwzięcia oraz konieczność szybkiej realizacji polityki zawartej w dokumencie. Koordynatorem działań ma być nowa instytucja nazwana Europejską Radą ds. Półprzewodników współpracująca ściśle z Komisją Europejską. W jej skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich, które zobowiązane są do stworzenia we własnym systemie administracji publicznej odpowiedniego organu odpowiedzialnego za realizację omawianego Rozporządzenia. Ze względu na wagę, jaką Komisja przykłada do proponowanych działań, a także pośpiechu jaki podkreślany jest w Rozporządzeniu, należy założyć, że korzystnym dla Polski byłoby aktywne oraz zdecydowane działanie w ramach omawianej inicjatywy. Do celów jakie zostały wyznaczone przed państwami członkowskimi należą m.in.: powołanie organu administrującego zmianami opisanymi w Rozporządzeniu na poziomie krajowym, wyznaczenie centrum kompetencji, wyznaczenie Unijnych Fabryk lub Zakładów Produkcyjnych, wyznaczenie przedstawiciela RP w Europejskiej Radzie ds. Półprzewodników. Decyzja na poziomie Unii została już podjęta, a zwłoka w realizowaniu tych postanowień może skutkować zacofaniem, wobec innych państw członkowskich, w ich realizacji. Zdecydowana i przemyślana reakcja daje potencjał do zapewnienia Polsce lepszego startu w modernizację tego lukratywnego sektora przemysłu z unijną pomocą, co może zaowocować pozytywnymi rezultatami dla naszego kraju.
Grafika: zdjęcie dodane przez ArtificialOG, źródło: http://www.pixabay.com
Photo: picture uploaded by ArtificialOG, source: http://www.pixabay.com
Bibliografia
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1781 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie ustanowienia ram dotyczących środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu półprzewodników oraz miany rozporządzenia (UE) 2021/694 (akt w sprawie czipów), sporządzony w Strasburgu dnia 13 września 2023 r., Dz. U. L 229 z 18.9.2023, s. 1-53, źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv%3AOJ.L_.2023.229.01.0001.01.ENG (dostęp: 06.11.2023)
[2] European Chips Act enters into force today – Questions and answers, artykuł dostępny na witrynie Komisji Europejskiej, źródło: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_23_4519 (dostęp: 06.11.2023)
[3] Suwerenność cyfrowa: półprzewodniki z Europy, artykuł dostępny na witrynie Komisji Europejskiej, źródło: https://poland.representation.ec.europa.eu/news/suwerennosc-cyfrowa-polprzewodniki-z-europy-2023-09-22_pl (dostęp: 06.11.2023)
[4] European Chips Act, artykuł dostępny na witrynie Komisji Europejskiej, źródło: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/european-chips-act_en (dostęp: 06.11.2023)
Comments are closed.