Przegląd wydarzeń UE-Chiny (15.03-31.03.2022)

Autorzy: Łukasz Kobierski i Patryk Szczotka.

Rozmowa szefów MSZ Chin i Holandii

15 marca 2022 r. minister spraw zagranicznych ChRL Wang Yi oraz holenderski wicepremier i minister spraw zagranicznych Wopke Hoekstra odbyli rozmowę telefoniczną, podczas której wymienili poglądy na temat aktualnej sytuacji na Ukrainie oraz stosunków chińsko-niderlandzkich, w związku z 50. Rocznicą nawiązania relacji dyplomatycznych między państwami. Wang Yi wyraził nadzieję, że konflikt na Ukrainie niedługo się zakończy, a kraje europejskie będą mogły usiąść do rozmów z Rosją, by osiągnąć długoterminowy pokój i stabilność kontynentu europejskiego. Wopke Hoekstra napisał, że rozmowa dotyczyła handlu, praw człowieka, sytuacji na Ukrainie, sportu oraz relacji UE-Chiny.

Najważniejsze tematy planowanego Szczytu UE–Chiny

Na stronie internetowej Rady UE i Rady Europejskiej pojawiły się informacje o najważniejsze tematach, które będą podjęte podczas szczytu UE-Chiny 1 kwietnia. Głównymi przedmiotami rozmów szczytu będzie wojna na Ukrainie, zaangażowanie społeczności międzynarodowej we wsparcie Ukrainy, dramatyczny kryzys humanitarny wywołany rosyjską agresją, a także zmiany klimatyczne, bioróżnorodność i zdrowie oraz wzajemne relacje handlowe. Więcej o ustaleniach szczytu w kolejnym przeglądzie.

Rozmowa Josep Borrell i Wang Yi

29 marca Wysoki Przedstawiciel UE ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa oraz wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Josep Borrell rozmawiał z ministrem spraw zagranicznych Chin Wang Yi. Była to ich trzecia rozmowa od rozpoczęcia inwazji Rosji na Ukrainę i główny temat dyskusji. Borrell przypomniał, że rosyjska agresja na Ukrainę rażąco narusza prawo międzynarodowe i powoduje masowe ofiary śmiertelne oraz obrażenia wśród cywilów. Atak wywołał również poważne turbulencje w światowej gospodarce. Wang Yi powiedział, że Chiny są głęboko zasmucone trwającymi walkami na Ukrainie, oraz że są gotowe do współpracy ze wszystkimi stronami. Jego zdaniem sankcje potęgują jedynie napięcia. Zgodnie z informacjami zawartymi w notatce strony chińskiej, Borell miał powiedzieć, że UE nie dąży do zmiany systemu politycznego Rosji.

Chiny szukają wsparcia w niemieckim biznesie

28 marca 2022 r. wiceminister spraw zagranicznych ChRL Deng Li spotkał się z delegacją Niemieckiej Izby Handlowej w Chinach. Wśród nich byli wysocy przedstawiciele Volkswagen Group, czy Daimler Greater China Ltd. Chiny wyraziły nadzieję, że Izba i niemieckie przedsiębiorstwa w Chinach nadal będą pogłębiać pragmatyczną współpracę chińsko-niemiecką oraz pomagać Europie we właściwym postrzeganiu Chin. Przedstawiciele Izby zwrócili uwagę, że w ubiegłym roku blisko 60% niemieckich przedsiębiorstw w Chinach odnotowało wzrost swojej działalności, a ponad 70% niemieckich przedsiębiorstw planuje zwiększyć tam inwestycje. Niemcy są kluczowym partnerem handlowym Chin, a wartość ich dwustronnej wymiany handlowej wzrosła w zeszłym roku o 22,5%, do 235,1 mld dolarów. Podobnie jak w przypadku Holandii, w tym roku mija 50. rocznica nawiązania chińsko-niemieckich stosunków dyplomatycznych. Dostrzegamy właśnie poszukiwanie przez Chiny sojuszników biznesowych, którzy mogliby lobbować u polityków swoich państw o bardziej koncyliacyjne podejście do Chin. Tę samą metodę stosują w Stanach Zjednoczonych.

Litwa podaje w wątpliwość sens szczytu UE-ChRL

Wiceminister spraw zagranicznych Litwy Mantas Adomenas podczas wizyty w Waszyngtonie stwierdził, że „nadszedł czas, aby pokazać Chinom, że jesteśmy zdecydowani – że nie mogą oczekiwać, że będą pełnić niejednoznaczną rolę, z jednej strony wspierając Rosję, z drugiej strony wykorzystując możliwości handlowe z Zachodem – Unią Europejską i robić to bez żadnych konsekwencji”. Komentarz ten odnosi się bezpośrednio do kwestii rosyjskiej agresji na Ukrainę, jednak wpisuje się w szerszą politykę traktowania Chin przez Unię Europejską jednocześnie jako partnera i rywala. „Jastrzębia” postawa Litwy jest także pokłosiem znacznego zaostrzenia kursu Wilna wobec rządu w Pekinie, które objawiło się między innymi otwarciem przedstawicielstwa Tajwanu, a także de facto wycofaniem z formatu 17+1.

Tajwańska delegacja odwiedziła Litwę

Delegacja około 30 tajwańskich urzędników, ekspertów i biznesmenów spotkała się 21 marca z litewską minister ekonomii i innowacji Aušrinė Armonaitė, która powiedziała, że obie strony powinny rozważyć utworzenie centrum produkcji półprzewodników na Litwie. To właśnie skład delegacji ma na celu określenie miejsca, gdzie mogłyby inwestować tajwańskie firmy, również te produkujące półprzewodniki. To kolejny krok w stronę rozwoju relacji ekonomicznych pomiędzy oboma rządami po tym, jak administracja Tsai Ing-Wen otworzyła w lutym w Wilnie centrum badań nad półprzewodnikami.

Zagraniczny kapitał odpływa z Chin – powodem rosyjska agresja na Ukrainę

Według danych EPFR Global, w trzecim tygodniu marca odpływ pieniędzy z chińskich funduszy obligacyjnych po raz pierwszy w historii przekroczył 1 mld dolarów. Wyprzedaż przez zagranicznych posiadaczy chińskich obligacji skarbowych w zeszłym miesiącu wyniosła 5,5 mld dolarów. Inwestorzy obawiali się możliwości chińskiego zaangażowania w rosyjską agresję na Ukrainę i tym samym objęcia ChRL międzynarodowymi sankcjami. Poprawa sytuacji nastąpiła po politycznych zapewnieniach, że rynki kapitałowe nie zostaną pozostawione same sobie i mogą spodziewać się wsparcia decydentów.

Unia Europejska uchwala „Strategiczny Kompas” jako pokłosie rosyjskiej agresji

Przyjęty 21 marca tzw. Kompas Strategiczny powstał w dużej mierze pod wpływem rosyjskiej agresji na Ukrainę. Ma on na celu zachęcenie do zacieśnienia współpracy między siłami zbrojnymi państw członkowskich i umożliwienie UE sprawnego reagowania na incydenty międzynarodowe. Dokument ma na celu zwiększenie przez państwa Unii wydatków wojskowych, nacisku na inwestycje w badania i innowacje w dziedzinie obronności, a także wykształcenie mechanizmów skutecznego reagowania na zagrożenia hybrydowe, takie jak wykorzystanie przepływów uchodźców przez Białoruś do zwiększenia presji na Polskę. Kluczowym aspektem Kompasu jest rozwój unijnej formacji szybkiego reagowania. Jest to ewolucja grup bojowych UE, która będzie obejmować 5 000 żołnierzy, z możliwością włączenia jednostek specjalistycznych oraz komponentów powietrznych i morskich. Dzięki temu będzie on cechować się wysoką elastycznością i możliwością działania w różnych scenariuszach kryzysowych. Ma ona osiągnąć pełną zdolność operacyjną do 2025 roku. Zapisy Kompasu Strategicznego zostały skomentowane przez największe chińskie media. Nacjonalistyczny Global Times przedstawił dokument jako krok w dobrą stronę, który zwiększa niezależność UE i podkreśla intencje do rozstrzygania sytuacji takich jak wojna na Ukrainie bez udziału NATO, które jednak nie pozwoli na taki rozwój wypadku. Wtórują mu głosy agencji Xinhua, która stwierdza, że słaba UE jest pożądana w Waszyngtonie, natomiast Kompas ma za zadanie ograniczyć zależność Unii od USA w dziedzinie bezpieczeństwa. Oba chińskie artykuły sugerują, że dla zapewnienia bezpieczeństwa w Europie zarówno USA, jak i NATO nie są absolutnie konieczne, zaś zwiększenie autonomii UE to kierunek zmian, który będzie służył zarówno Europie, jak i stabilności ładu światowego.