Komentarz w skrócie:
- W dniach 2, 6 i 7 lutego odbyły się sesje konsultacyjne dotyczące organizacji referendum akcesyjnego do Unii Europejskiej, w których udział wzięła urzędująca prezydent Mołdawii Maia Sandu oraz przedstawiciele różnych środowisk społecznych.
- Odbywające się spotkania mają na celu zwiększenie świadomości obywateli o zaletach członkostwa Mołdawii w Unii Europejskiej i są konsekwencją intensywnych działań prezydent oraz Partii Działania i Solidarności (PAS) na rzecz włączenia państwa w struktury UE.
- Prowadzone przez Maię Sandu konsultacje są również formą prowadzenia kampanii wyborczej, gdyż data rozpisania referendum akcesyjnego pokrywa się z datą wyborów prezydenckich, w których urzędująca prezydent zamierza starać się o elekcję.
- Równocześnie prowadzone są negocjacje z przedstawicielem UE w Mołdawii oraz z unijnymi przywódcami w sprawie reform umożliwiających państwu stanie się członkiem Zjednoczonej Europy.
- Według sondażu opublikowanego przez International Republican Institute 63% badanych Mołdawian pozytywnie odnosi się do idei wejścia Mołdawii do Unii Europejskiej, a 42% uważa, że jego kraj idzie w dobrym kierunku.
Dnia 7 lutego miała miejsce sesja konsultacyjna, której tematem było zorganizowanie w Republice Mołdawii referendum w sprawie akcesji do Unii Europejskiej. W spotkaniu uczestniczyła głowa państwa, Maia Sandu, oraz przedstawiciele organizacji sportowych Mołdawii. W trakcie dyskusji urzędująca prezydentka poruszała kwestię promocji wizerunku kraju na arenie międzynarodowej przez mołdawskich sportowców. Podkreślała jednocześnie, że nadszedł czas, aby zarówno sportowcy, jak i przedstawiciele innych środowisk i branż, przyczynili się do rozwoju Mołdawii poprzez aktywne zaangażowanie obywatelskie[1].
Podobne rozmowy miały również miejsce wcześniej. 6 lutego odbył się cykl konsultacji prezydent Mai Sandu z przedstawicielami organizacji młodzieżowych w celu zachęcenia młodzieży do partycypacji w procesie wyborczym planowanego referendum, jak i informowanie ich na temat zalet płynących z członkostwa Mołdawii w strukturach Zjednoczonej Europy[2]. 2 lutego z kolei, odbyło się spotkanie Sandu z grupą ekspertów, opiniotwórców i dziennikarzy[3]. Te regularne spotkania głowy państwa z przedstawicielami różnych środowisk są spowodowane planami dotyczącymi przygotowania referendum akcesyjnego, które ma zostać zorganizowane jesienią tego roku. Dodatkowo, jest to także część walki Mai Sandu o potencjalną reelekcję, ponieważ data przeprowadzenia referendum ma pokrywać się z terminem wyborów prezydenckich w państwie.
Droga Mołdawii do członkostwa w Unii Europejskiej
Republika Mołdawii swoją drogę do pełnoprawnego członkostwa w Unii Europejskiej zaczęła, podobnie jak Ukraina, na początku 2022 roku, co było wypadkową zbrojnego ataku Federacji Rosyjskiej na Ukrainę 24 lutego 2022 roku. Uwarunkowania międzynarodowe doprowadziły 23 czerwca 2022 roku do otrzymania przez Mołdawię statusu państwa kandydującego. W listopadzie 2023 natomiast, rozpoczęto proces negocjacji akcesyjnych z unijnymi przywódcami[4].
Intensywność prowadzenia konsultacji w sprawie przeprowadzenia przyszłorocznego referendum jest proporcjonalna do negocjacji prowadzonych przez mołdawski rząd z przedstawicielami Unii Europejskiej. Od listopada ubiegłego roku odbyło się wiele spotkań i rozmów na wysokim szczeblu, które miały za zadanie przybliżyć Mołdawię do zrealizowania swojego celu, jakim jest członkostwo w strukturach Zjednoczonej Europy.
W lutym tego roku miało również miejsce kilka spotkań mołdawskich decydentów z Jānisem Mažeiksem, przedstawicielem Unii Europejskiej w Mołdawii. Podczas tych spotkań omawiane były kwestie reform, których celem jest dostosowanie mołdawskiego ustawodawstwa do standardów europejskich, opracowanie i przyjęcie ram negocjacji przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, a także pełne wdrożenie zaleceń sformułowanych przez Komisję Europejską[5].
Społeczne poparcie dla członkostwa w UE
Społeczeństwo Republiki Mołdawii w większości popiera ideę integracji kraju z Unią Europejską, co potwierdzają wyniki ankiety przeprowadzonej przez amerykańską organizację International Republican Institute[6]. Z opublikowanego w lipcu 2023 roku sondażu wynika, że 63% Mołdawian pozytywnie odnosi się do pomysłu włączenia swojego państwa w poczet państw członkowskich Unii Europejskiej, a 42% badanych stwierdziło, że ich kraj zmierza w dobrym kierunku, co jest najwyższym wynikiem od prawie 10 lat[7]. Jednakże to poparcie nie spełnia oczekiwań Maii Sandu i rządzącej obecnie Partii Działania i Solidarności (PAS), dlatego też prezydent podejmuje intensywne starania na rzecz promocji referendum akcesyjnego oraz zaangażowania obywatelskiego w proces wyborczy..
Promocja aktywności wyborczej w planowanym na jesień 2024 roku referendum spowodowana jest niskim stopniem frekwencji, jaki miał miejsce w ostatnich latach. W 2020 roku w wyborach prezydenckich do urn poszło zaledwie 48,54% uprawnionych do głosowania[8], podczas wyborów parlamentarnych z 2021 roku frekwencja wynosiła 52,3%[9], natomiast w ubiegłorocznych wyborach lokalnych głosowało 41,41% uprawnionych[10]. Sesje konsultacyjne Sandu można więc ocenić jako działanie mobilizujące społeczeństwo mające na celu urzeczywistnienie integracji Mołdawii ze strukturami europejskimi.
Wnioski:
Proces integracji Republiki Mołdawii z Unią Europejską postępuje w niesamowicie szybkim tempie. W przeciągu niecałych dwóch lat państwo to stało się poważnym kandydatem na członka Wspólnoty Europejskiej. Intensywne działania wywodzącej się z proeuropejskiej PAS prezydent Mai Sandu znacząco wpływają na potencjalną integrację, co można zauważyć w licznych rozmowach dotyczących przyszłych reform oraz organizowaniu przez głowę państwa sesji konsultacyjnych. Ich celem jest mobilizacja różnych środowisk społecznych w kraju do aktywnego uczestnictwa w planowanym referendum akcesyjnym oraz promowanie pozytywnego wizerunku Unii Europejskiej.
Działania podejmowane przez rządzących mają głównie na celu zwiększenie poparcia dla idei integracji kraju z Unią Europejską oraz promowanie kandydatury Mai Sandu, która ubiega się o reelekcję w tegorocznych wyborach prezydenckich. Pozytywny wynik referendum będzie kolejnym krokiem w realizacji politycznych ambicji obecnej prezydent. Ponadto, pomysł przeprowadzenia głosowania w tym samym dniu, co wybory na urząd głowy państwa, może Jednakże nie można ignorować aktualnych problemów, z jakimi boryka się Mołdawia. Kraj ten, podobnie jak wiele innych państw powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego, od lat stara się zwalczać endemiczną korupcję, zwłaszcza w sektorze sprawiedliwości, oraz związane z nią wpływy oligarchów. Zarówno korupcja, jak i oligarchia w Mołdawii stanowią istotne przeszkody dla integracji z Unią Europejską. Raporty organizacji Freedom House, ze względu na obecną przestępczość finansową, określają Republikę Mołdawii jako państwo „częściowo wolne”[11].
Innymi istotnymi kwestiami utrudniającymi proces integracyjny są separatyzmy występujące na terenie Mołdawii, w tym naddniestrzański i gagauski. O ile separatyzm gagauski może być uznany za problem o niewielkim znaczeniu dla potencjalnej akcesji do UE, to fakt całkowitego braku kontroli Kiszyniowa nad separatystycznym obszarem Naddniestrza może istotnie wpłynąć na proces integracji.
Zdjęcie: Pexels
[1] Moldovan president, representatives of sports federations discuss referendum on Moldova’s European integration way, Moldpres, https://www.moldpres.md/en/news/2024/02/07/24000874, Dostęp: 09.02.2024.
[2] Moldovan president has new round of consultations on referendum concerning Moldova’s accession to EU, Moldpres https://www.moldpres.md/en/news/2024/02/06/24000842, Dostęp: 09.02.2024.
[3] Moldovan president, journalists, opinion makers discuss referendum on Moldova’s accession to EU, Moldpres, https://www.moldpres.md/en/news/2024/02/02/24000756, Dostęp: 09.02.2024.
[4] Mołdawia, Consilium Europa, https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/enlargement/moldova/, Dostęp: 09.02.2024.
[5] Moldovan president, Head of EU Delegation to Moldova discuss next steps in process of accession to European Union, Moldpres, https://www.moldpres.md/en/news/2024/02/01/24000715, Dostęp: 09.02.2024.
[6] IRI Moldova Poll Finds Continued Support for EU, Optimism in the Country’s Direction, Rising Approval of President Sandu, IRI, https://www.iri.org/news/iri-moldova-poll-finds-continued-support-for-eu-optimism-in-the-countrys-direction-rising-approval-of-president-sandu/, Dostęp: 09.02.2024.9
[7] Ibidem.
[8] Alegerile prezidențiale din 2020 în Republica Moldova, Alegeri.md, https://alegeri.md/w/Alegerile_preziden%C8%9Biale_din_2020_%C3%AEn_Republica_Moldova, Dostęp: 09.02.2024.
[9] Alegerile parlamentare din 2021 în Republica Moldova, Alegeri.md, https://alegeri.md/w/Alegerile_parlamentare_din_2021_%C3%AEn_Republica_Moldova, Dostęp: 09.02.2024.
[10] Alegeri locale generale din 2023 în Republica Moldova, Alegeri.md, https://alegeri.md/w/Alegeri_locale_generale_din_2023_%C3%AEn_Republica_Moldova, Dostęp: 09.02.2024.
[11] Freedom in the world 2023 Moldova, Freedom House, https://freedomhouse.org/country/moldova/freedom-world/2023, Dostęp: 09.02.2024.
Comments are closed.